Denizlerin en zeki ve güçlü canlılarından orkalar (Orcinus orca), bilim insanlarını şaşırtmaya devam ediyor. Son yapılan bir araştırma, bu muhteşem hayvanların daha önce hiç görülmemiş bir davranışını ortaya çıkardı: Yosunları alet olarak kullanmak.
Araştırmacılar, orkaların yüzeyde yüzen büyük yosun parçalarını (özellikle Nereocystis luetkeana türüne ait olanları) bilinçli olarak kopardıklarını ve daha sonra bu yosun saplarını vücutları arasına alarak birbirlerini tımar ettiklerini gözlemledi. Bu, orkaların alet üretme ve kullanma yeteneğini gösteren ilk kaydedilen davranış olarak büyük önem taşıyor.
Hayvanlarda alet kullanımı, genellikle yüksek bilişsel yeteneklerin ve zekanın bir işareti olarak kabul edilir. Deniz memelileri arasında alet kullanımı çok sık belgelenmemiştir, ancak şişe burunlu yunusların avlanırken burunlarını korumak için deniz süngerlerini kullandığı bilinmektedir. Doğadaki en büyük ikinci beyne sahip olan orkaların, yaşamlarını kolaylaştırmak için alet yapabiliyor olması oldukça heyecan verici.
Bu keşif, Salish Denizi'nde yaşayan ve nesli kritik derecede tehlike altında olan küçük bir orka popülasyonu üzerinde yapılan uzun süreli gözlemler sırasında gerçekleşti. Gelişen drone teknolojisi sayesinde orkaların doğal ortamlarındaki davranışları daha detaylı incelenebildi. Araştırmacılar, orkaların yosun parçalarını taşıdığını ve birbirlerinin üzerinde kullandığını fark ettiklerinde, bunun bilimsel olarak ilgi çekici bir durum olduğunu anladılar.
Gözlemlerde, orkaların yosun saplarını kopardıktan sonra eşleşerek vücutlarını birbirine bastırdığı ve yosunu aralarında ileri geri yuvarladığı görüldü. Bu davranış, daha önce orkaların yosun yatakları arasından geçerek ciltlerini temizlemesi olarak bilinen 'kelping' davranışının daha gelişmiş bir formu gibi görünüyor.
Araştırmacılar, 'allokelping' adını verdikleri bu yeni davranışın, orkaların cilt sağlığına fayda sağlamanın yanı sıra sosyal bağları güçlendirmeye de yardımcı olabileceğini düşünüyor. Yosunları alet olarak kullanmak, orkaların yosunlar arasından yüzmek yerine belirli bölgeleri daha hassas bir şekilde hedeflemesini ve daha fazla basınç uygulamasını sağlayabilir.
Orkaların dünya genelinde tek bir tür olarak sınıflandırılmasına rağmen, farklı ekotiplerin kendi yaşam alanları, dilleri ve avlanma stratejileri bulunur. Bu 'allokelping' davranışının, sadece Salish Denizi'ndeki bu özel popülasyona özgü kültürel bir davranış olabileceği düşünülüyor.
Bu bulgu, sayıları 80'in altında olan bu hassas orka popülasyonunu daha iyi anlamanın ve korumanın ne kadar önemli olduğunu bir kez daha vurguluyor. Bilim insanları, bu davranışın gelişimini ve işlevini daha iyi anlamak için ek araştırmaların yapılması gerektiğini belirtiyor.
