Bilim insanları, Alzheimer hastalığı olan bireylerin beyinlerindeki bağışıklık hücrelerinin, bu hastalığa sahip olmayan kişilerin beyinlerindekilere kıyasla farklı davrandığını ortaya koydu. Bu keşif, yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine ışık tutabilir.
Yapılan analizler sonucunda, Alzheimer hastalarının beyinlerindeki mikroglia adı verilen bağışıklık hücrelerinin, normalden daha sık olarak iltihaplanmaya yatkın bir durumda bulunduğu belirlendi. Bu durum, hücrelerin koruyucu görevlerini yerine getirme yeteneklerini azaltıyor.
Mikroglia, beyin sağlığını koruyan bağışıklık hücreleridir. Atık maddeleri temizler ve normal beyin fonksiyonlarını sürdürmeye yardımcı olurlar. Enfeksiyonlara veya ölü hücrelerin temizlenmesine yanıt olarak şekil değiştirebilir, daha hareketli hale gelerek istilacıları ve zararlı maddeleri yutabilirler. Ayrıca, beynin gelişim sürecinde sinapsları budayarak, beynin iyi işlev görmesi için gerekli olan devrelerin şekillenmesinde rol oynarlar.
Alzheimer hastalığında mikgliayıların tam olarak ne gibi bir rol oynadığı henüz net olmasa da, bu yıkıcı nörodejeneratif hastalığa sahip kişilerde bazı mikroglia türlerinin aşırı tepki verebildiği ve beyin hücrelerinin ölümüne katkıda bulunan iltihaplanmaya neden olabildiği düşünülüyor. Ancak, Alzheimer hastalığına yönelik iltihap önleyici ilaçların klinik denemelerinde önemli bir etki gözlenmedi.
Mikglia hücrelerinin Alzheimer hastalığındaki rolünü daha yakından incelemek amacıyla, bazı üniversitelerden araştırmacılar, Alzheimer hastası olanlar ve sağlıklı bireylerden elde edilen otopsi örneklerini kullanarak mikroglia hücrelerinin gen aktivitesini inceledi. Yeni nesil dizileme teknolojileriyle yapılan derinlemesine analizler sayesinde, beyin dokusundaki 10 farklı mikroglia kümesi tanımlandı. Bunlardan üçü daha önce görülmemişti ve biri Alzheimer hastalarında daha yaygındı. Bu mikroglia türünde, iltihaplanma ve hücre ölümüyle ilgili genlerin daha aktif olduğu tespit edildi.
Genel olarak, araştırmacılar Alzheimer hastalarının beyinlerindeki mikroglia kümelerinin iltihaplanmaya daha yatkın olduğunu buldu. Bu da, beyin hücrelerine zarar verebilecek ve Alzheimer hastalığının ilerlemesine katkıda bulunabilecek iltihap yapıcı moleküller üretme olasılıklarının daha yüksek olduğu anlamına geliyor. Alzheimer hastalarının beyinlerindeki mikroglia türlerinin koruyucu olmaktan uzaklaştığı, bu durumun da atık maddeleri temizleme ve sağlıklı beyin yaşlanmasını destekleme yeteneklerini zayıflattığı belirtildi.
Bilim insanları ayrıca, mikroglia hücrelerinin zamanla tür değiştirebileceğini düşünüyor. Bu nedenle, bir kişinin beynine bakarak hangi tür mikroglia hücrelerine sahip olduğunu kesin olarak söylemek mümkün olmayabilir. Mikroglia hücrelerinin zaman içindeki değişimlerini izlemek, hastalığa nasıl katkıda bulunduklarını anlamamıza yardımcı olabilir.
Araştırmacılar, bu bulguların mikroglia hücrelerinin Alzheimer hastalığındaki rolüne dair anlayışımızı derinleştirdiğini ve belirli mikroglia kümelerinin yeni tedaviler için hedef olabileceğini öne sürüyor. Ekip, çalışmalarının Alzheimer hastalarının yaşamlarını iyileştirecek yeni tedavilerin geliştirilmesine yol açmasını umuyor.
Yapılan çalışmanın Nature Aging dergisinde yayınlandığı belirtildi.
