Bilim dünyası, yıllardır tanıdık bir kaynaktan, adeta gözümüzün önünden hiç ayırmadığımız bir yerden yepyeni bir antibiyotik keşfetti. Bu önemli gelişme, derin araştırmalar sonucunda değil, daha önce incelenmiş bir bakteri türünün yeniden ele alınmasıyla ortaya çıktı.
İngiltere'deki Warwick Üniversitesi ve Avustralya'daki Monash Üniversitesi'nden araştırmacıların belirlediği pre-metilenomisin C lakton adlı bileşik, daha önce hiç rapor edilmemiş olsa da, onlarca yıldır bilim insanlarının üzerinde çalıştığı bir bakteri türünden elde edildi.
Bu yeni antibiyotik adayı, modern tedavilere karşı giderek direnç kazanan bakterilerle mücadelede umut vaat ediyor. Aslında, metilenomisin A adlı bir başka antibiyotiğin üretim sürecinde oluşan bir ara kimyasal.
Warwick Üniversitesi'nden kimyager Lona Alkhalaf, "Metilenomisin A ve pre-metilenomisin C laktonu üreten Streptomyces coelicolor bakterisi, 1950'lerden beri yoğun olarak incelenen, model bir antibiyotik üreticisi. Böyle tanıdık bir organizmada yeni bir antibiyotik bulmak gerçekten de büyük bir sürpriz oldu." dedi.
Laboratuvar testlerinde, pre-metilenomisin C lakton'un, güncel antibiyotiklerimize karşı giderek daha akıllıca savunma mekanizmaları geliştiren Gram-pozitif bakterilere karşı metilenomisin A'dan 100 kat daha etkili olduğu gözlemlendi.
Keşfi yapan ekip, metilenomisin A'nın genetik yapısını değiştirerek antibiyotik üretim zincirindeki her bir adımın ne işe yaradığını anlamaya çalıştı. Elde edilen bu ara bileşikler test edildiğinde, antibakteriyel aktiviteye sahip oldukları görüldü.
Warwick Üniversitesi'nden bir diğer kimyager Greg Challis, "Metilenomisin A yaklaşık 50 yıl önce keşfedildi ve sentezlense de, bu sentez ara ürünlerinin antimikrobiyal aktivitesi daha önce test edilmemiş." diye belirtti.
Araştırmacılar, pre-metilenomisin C lakton'un hem Metisiline Dirençli Staphylococcus aureus (MRSA) hem de Vankomisine Dirençli Enterococcus (VRE) gibi mevcut antibiyotiklerin en çok zorlandığı enfeksiyonlara neden olan bakterilere karşı etkili olduğunu tespit etti.
Özellikle umut verici olan nokta, 28 gün boyunca pre-metilenomisin C lakton'a maruz kalan Enterococcus bakterilerinin bu bileşiğe karşı direnç geliştirmemesi. Bu da, bileşiğin uzun vadede etkili olabileceğine işaret ediyor.
Günümüzde antibiyotik direncinden kaynaklanan ve her yıl milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine yol açan endişelerin arttığı bir dönemde, enfeksiyonlarla mücadele edecek yeni ve dirençli ilaçlara olan ihtiyaç giderek daha acil hale geliyor. Çünkü bakteriler de evrimleşmeye devam ediyor.
Araştırmacılar, pre-metilenomisin C lakton'un bir antibiyotik olarak potansiyelini tam olarak anlamak için daha fazla ön klinik ve laboratuvar testinin gerekliliğini vurguluyor. Bu testler, bileşiğin nasıl çalıştığı ve hangi patojenlere karşı etkili olduğu konularında daha net bilgiler sunacak.
Ekip ayrıca, diğer antibiyotiklerin ara ürünlerini inceleyerek benzer bileşiklerin keşfedilme potansiyelini de göz ardı etmiyor.
Challis, "Bu keşif, antibiyotik keşfi için yeni bir paradigma öneriyor. Çeşitli doğal bileşiklerin oluşum yollarındaki ara ürünleri belirleyip test ederek, antimikrobiyal dirence karşı daha dayanıklı ve enfeksiyonlarla mücadelemizde bize yardımcı olacak güçlü yeni antibiyotikler bulabiliriz." şeklinde konuştu.
Bu araştırma, Amerikan Kimya Topluluğu Dergisi'nde yayımlandı.
