Sağlık ve kanserla ilgili yemek hikayeleri neden bu kadar ilgi çekiyor? Çünkü cazip bir vaat sunuyorlar: Tabağınızdaki tek bir yiyecek, hatta aniden değişen istekleriniz, hastalığı erken tespit etmenin anahtarını taşıyabilir.
Bu çekici bir fikir olsa da, gerçekte iştah, tat ve kanser arasındaki bilimsel ilişki başlıkların ima ettiğinden çok daha karmaşıktır. Bu göz alıcı fikir gerçeği aşırı basitleştiriyor. Kanser iştahı ve tadı değiştirebilse de, ani bir istek duymanın, örneğin tatlılara karşı ani bir tutkunluğun, teşhis edilmemiş kanser için güvenilir bir erken uyarı işareti olduğuna dair sağlam bir kanıt bulunmamaktadır.
Bu, ilginç klinik anekdotların ve hikayelerin, tarama aracı olarak işe yaramayan geniş bir kural haline getirildiği klasik bir örnektir.
Bu başlıkların ardındaki gerçeklik payı, klinik gözlemlerden gelmektedir. Bazı kanser hastaları tat ve iştah değişiklikleri bildirmektedir. Eski vaka çalışmalarında, hastalar dramatik değişiklikler tarif etmişlerdir - çayın aniden berbat tatması veya favori yiyeceklerin itici hale gelmesi - bazen teşhisten önce, bazen de tedavi başladıktan sonra.
Bu anlatımlar ikna edici görünse de, belirli bir isteğin güvenilir bir şekilde kanseri öngördüğünü kanıtlamak için tasarlanmamışlardır. Kanserimizin tat ve yeme şeklimizi etkileyebileceğini gösterirler, ancak tek bir belirtinin doğru teşhisin yerini alamayacağını belirtirler.
Modern araştırmalar daha karmaşık bir tablo çizmektedir. "Değişmiş gıda davranışı"nı kanser etrafında inceleyen çalışmalar, istekler, tiksintiler, duygusal yeme ve tedaviyle ilgili iştah kaymaları gibi çok çeşitli değişiklikleri kapsamaktadır. Bu çalışmalar farklı kanserleri, evreleri ve zaman noktalarını (tedaviden önce, sırasında ve sonra) incelemektedir. Genel mesaj, yeme davranışının biyoloji (iltihaplanma ve metabolizma), fizyoloji (tat ve koku değişiklikleri) ve psikoloji (stres ve ruh hali) gibi faktörlerden etkilenerek kanser bağlamında değişebileceğidir.
Sağlıklı insanlarda kanseri güvenilir bir şekilde uyaran belirli bir istek örüntüsü görmüyoruz. İştah değişiklikleri kanser hikayesinin bir parçası olabilir, ancak bunlar tanısal bir kestirme yol değildir. Günlük yaşamda iştah değişikliklerinin ne kadar yaygın olduğunu akılda tutmakta fayda var. İlaçlar, hamilelik, stres, sigarayı bırakma ve anemi gibi birçok sıradan faktör, neyin lezzetli geldiğini ve vücudun ne istediğini etkiler.
Belirli bir yiyeceğe karşı ani bir heves ilginç olabilir, ancak nadiren tek bir nedene işaret eder. Bu yüzden doktorlar, tek bir değişiklikten sonuç çıkarmak yerine, belirti kümelerini ve kalıcı örüntüleri ararlar.
Buz Çiğneme
İsteklerin sağlıkla anlamlı bir şekilde bağlantılı olduğu bir alan var: buz çiğneme. Sürekli buz çiğnemek (pagofaji), tedavi edilebilir nedenleri olabilen demir eksikliğini işaret edebilir. Bu, tümörlerin şeker isteklerini programladığı iddialarından tamamen farklıdır.
Buz çiğneme, sıra dışı yeme davranışı ile belirli, test edilebilir bir durum arasında iyi kurulmuş bir bağlantıyı temsil eder. Demir eksikliği hem yaygın hem de sıklıkla gözden kaçırılan bir durumdur.
Demir, kırmızı kan hücrelerinde oksijen taşıyan hemoglobinin yapımı için esastır ve enerji ve bağışıklık fonksiyonlarında daha geniş roller oynar. Seviyeler düştüğünde, belirtiler genellikle belirsizdir: yeterli uykuya rağmen sürekli yorgunluk, egzersiz intoleransı, nefes darlığı ve baş ağrıları gibi.
Bunlar birçok başka durumla örtüşür, bu nedenle tahmin etmek yerine test yapmak önemlidir. Demir, kırmızı et, kümes hayvanları, deniz ürünleri, fasulye, mercimek, yeşil yapraklı sebzeler ve zenginleştirilmiş tahıllar ve ekmeklerden gelir. Ancak, kayıplar yüksekse, ihtiyaçlar yüksekse veya emilim zayıfsa, iyi bir diyet her zaman yeterli demiri garanti etmez - bu da doğru testle sorunu doğrulamak ve tedavi etmek için bir başka nedendir.
Sihirli İpuçları Yok
Başlıklara dönersek, sözde belirleyici isteklerin neden dikkat çektiğini görmek kolaydır. Kafa karıştırıcı bir sağlık ortamında basit bir sinyal vaat ediyorlar. Ancak tıp nadiren sihirli ipuçları sunar.
Sağduyulu yaklaşım iki yönlüdür. Birincisi, tat veya iştahla ilgili yeni, kalıcı ve açıklanamayan değişiklikleri paniklemek yerine not etmeye değer olarak ele alın. Tüm resmi göz önünde bulundurun: diğer belirtiler, son hastalıklar, ilaçlar, stres ve genel sağlık. Buz çiğneme gibi davranışlar ortaya çıkarsa veya yorgunluk inatçı hale gelirse, demir eksikliğini kontrol etmek mantıklıdır.
İkincisi, kanser riski endişeleri için, yerleşik uyarı işaretlerine ve tarama testlerine güvenin. Açıklanamayan kilo kaybı, olağandışı kanama, bağırsak alışkanlıklarındaki değişiklikler, yutma güçlükleri, yeni veya değişen şişlikler ve yaşa uygun taramalar, tek bir isteğin peşinden koşmaktan çok daha fazla kanseri tespit eder.
İstek anlatısı başka bir tehlike taşır: tümörü önemli besinleri keserek "aç bırakmaya" çalışmak gibi zararlı davranışları körükleyebilir.
Şiddetli kısıtlama tehlikeli kilo kaybına, yetersiz beslenmeye ve daha da kötüsü tedaviye toleransı azaltabilir, iyileşmeye yardımcı olmak yerine zarar verebilir. Tümörler sağduyulu beslenmeyi alt etmez. En çok yardımcı olan şey, dengeli bir diyetle gücü korumak, mümkün olduğunda aktif kalmak, kanıta dayalı tarama ve tedaviye uymak ve belirtiler yardımcı olabileceğini düşündüğünde demir çalışmaları gibi hedeflenmiş testler kullanmaktır.
İştah ve tat, sağlığın hassas ölçütleridir ve değişiklikleri dikkat çekmeyi hak eder. Onlar tıbbi konuşmanın bir parçasıdır, bir kristal küre değil.
Bir şeyler yanlış gidiyorsa ve yanlış kalıyorsa - ister tanıdık yiyeceklere yeni bir tiksinti, ister geçmeyen tuhaf bir takıntı, ister sürekli buz çiğneme olsun - bir sonraki adım Google'da gizli anlamlar aramak değil. Bunun yerine, bir doktorla konuşun.
Basit testler yaygın sorunları hızla eleyebilir ve daha ciddi bir şey oluyorsa, yerleşik uyarı işaretlerine ve tarama kılavuzlarına göre hareket etmek, onu erken tespit etmek için en iyi şansı sunar.
