Temmuz ayının ikinci yarısı ve Ağustos'un ilk günleri, dışarı çıkıp berrak gece gökyüzünü izlemek için adeta biçilmiş kaftan. Zira yılın en güzel ve kendine özgü özellikleriyle dikkat çeken üç büyük göktaşı yağmuru tam da bu dönemde zirve yapacak. Özellikle Türkiye gibi Kuzey Yarımküre'de yer alan ülkeler için yazın ılık havası, bu görsel şöleni kaçırılmayacak bir aktivite haline getiriyor. Güney Yarımküre'de ise daha uzun geceler, göktaşlarının görünürlük süresini artıracak.
Yaklaşık 12 Temmuz'dan itibaren Kuzey ve Güney gökyüzünde izlenebilecek Alfa Capricornidler, 29-30 Temmuz tarihlerinde zirveye ulaşacak. Ünlü ve merakla beklenen Perseidler ise 17 Temmuz civarında kendini göstermeye başlayacak ve 12-13 Ağustos'ta, ağırlıklı olarak Kuzey Yarımküre'den en net şekilde gözlemlenebilecek. Son olarak, Güney Delta Aquaridleri 18 Temmuz'da başlayıp 29-30 Temmuz'da zirve yapacak.
Bu muhteşem doğa olaylarını izlemek için herhangi bir özel ekipmana ihtiyacınız olmayacak. Ancak Güney Delta Aquaridleri diğerlerine göre biraz daha sönük olabileceğinden, dürbün kullanmak izleme deneyiminizi daha da zenginleştirebilir.
Dünya'nın gökyüzünde her yıl sayısız göktaşı yağmuru meydana gelir. Bu olaylar, gezegenimizin Güneş etrafındaki yörüngesinde ilerlerken, bir asteroit veya kuyruklu yıldız tarafından arkasında bırakılan toz ve kaya parçacıklarından oluşan bulutların içinden geçmesiyle oluşur.
Bu gök cisimleri Güneş'in etrafında dönerken, yörünge yollarına malzeme bırakır ve bu parçacıklar, Dünya'nın yörüngesine denk gelmeyi bekler.
Dünya bu bulutun içine girdiğinde, kuyruklu yıldız veya asteroitten arta kalan bu parçacıklar Dünya'nın atmosferine çarpar. Atmosfere girişin etkisiyle sürtünme sonucu yanarak düşer ve çıplak gözle görülebilen parlak bir iz veya "ateş topu" oluşturur. İşte bu izlere "kayan yıldız" diyoruz.
Alfa Capricornidler, her 4,2 yılda bir Güneş etrafında dönen 169/NEAT adlı kısa periyotlu bir kuyruklu yıldızın ürünüdür. Bu göktaşlarının gökyüzünde ortaya çıktığı nokta, Oğlak takımyıldızında yer almaktadır.
Bu göktaşı yağmuru, sayıca çok yoğun değildir; zirve yaptığında saatte sadece yaklaşık beş göktaşı üretebilir. Ancak ne göktaşları! Işık kirliliği olan şehirlerde bile olağanüstü parlak bir şekilde parlamaları, onları izlemesi en keyifli göktaşı yağmurlarından biri haline getiriyor.
Bu yıl, Alfa Capricornidler'in zirvesi Ay'ın hilal evresinde, yani düşük ışık saçtığı bir döneme denk geliyor olması, onların görünürlüğünü daha da artıracak. İzlemek için en iyi zaman, akşam saat 22:00 civarından itibaren kendi yerel saatinize göre olacaktır.
Öte yandan, Perseidler tam anlamıyla bereketlidir. Her 133 yılda bir Güneş etrafında dönen Swift-Tuttle Kuyruklu Yıldızı'ndan kaynaklanırlar ve Perseus, Kraliçe (Cassiopeia) ve Zürafa (Camelopardalis) takımyıldızlarına yakın bir noktadan yayılırlar.
Zirve dönemlerinde, karanlık gökyüzü koşullarında saatte 50 ila 75 göktaşı görmeyi bekleyebilirsiniz.
Bu yıl, aynı anda gökyüzünde beliren dolunaya yaklaşan Ay'ın parlaklığı bu gözlemi bir miktar zorlaştırabilir. Ancak yine de Ağustos ayı boyunca aktif olacakları için bolca izleme fırsatı sunacaklar.
Perseidleri izlemek için en uygun zaman, gece yarısından şafağa kadar olan erken sabah saatleridir.
Son olarak, Güney Delta Aquaridleri muhtemelen her 5,27 yılda bir Güneş etrafında dönen 96P/Machholz adlı kısa periyotlu kuyruklu yıldızdan gelmektedir ve Kova takımyıldızında bir çıkış noktasına sahiptir.
Bu göktaşı yağmuru, 48 saatlik zirve penceresinde saatte 20 ila 25 göktaşı üretir, ancak bunlar oldukça sönük görünür ve belirgin izler bırakmazlar. Bununla birlikte, bu yıl zirve, Ay'ın hilal evresinde ve parlaklığı henüz çok yüksek değilken gerçekleştiği için, özellikle gece yarısı ile şafak arasında oldukça uygun izleme koşulları sunuyor.
Bu göktaşı yağmuru bu yıl bir sürpriz de yapabilir. 1977 ve 2003 yıllarında, Güney Delta Aquaridleri normalden çok daha güçlü bir şov sergilemişti, bu yüzden bu yıl da tüm hünerlerini sergilemeleri mümkün.
Eğer dışarı çıkıp bu büyüleyici "ateş toplarını" yakalamak isterseniz, bir gökyüzü gözlem uygulaması indirerek her bir takımyıldızın ne zaman yükseleceğini takip edebilirsiniz. Ve elbette, konforunuz için yanınıza battaniye, atıştırmalıklar ve bu anı ölümsüzleştirmek isteyeceğiniz fotoğraf makinesi veya telefonunuz gibi ekipmanları almayı unutmayın. Unutmayın, en iyi gözlem için ışık kirliliğinden uzak, karanlık bir yer seçmek çok önemlidir.
