Yaz, güneşli ve keyifli aktivitelerle dolu bir mevsim. Açık havada geçirilen rahat günler, kalabalık festivaller ve gökyüzü altında yenilen yemekler bu dönemin vazgeçilmezleri. Ancak bu neşeli zaman dilimiyle birlikte göz ardı edilen bir gerçek de var: enfeksiyon riskinin artması.
Daha sıcak hava koşulları, artan sosyal etkileşimler ve daha önce bulunulmayan ortamlara daha sık temas, mikropların yayılmasını kolaylaştırıyor.
İşte bu yüzden yaz aylarında el yıkamak daha da önem kazanıyor. Ne kadar çekici gelmese de, temiz eller, yaz planlarını bozmayı seven mikroplara karşı ilk savunma hattımızı oluşturuyor.
Mikroplar, sıcak ve nemli ortamlarda daha hızlı ürer. Yaz aylarında keyif aldığımız aktiviteler ise bizi, mikropların yayılmasına yardımcı olan yüzeyler, yiyecekler ve su kaynaklarıyla daha yakın temas haline getiriyor.
1. Umumi Tuvaletler ve Ortak Alanlar
Açık hava festivalleri, dinlenme tesisleri, plajlar ve kamp alanları gibi yerlerde umumi tuvaletler sıklıkla kullanılıyor. Bu yoğun kullanılan alanlar, E coli, salmonella ve Staphylococcus aureus gibi bakteriler için üreme alanları haline gelebiliyor. Norovirüs gibi virüsler ve grip virüsü de kontamine yüzeyler aracılığıyla kolayca yayılabiliyor. Hatta yetersiz havalandırılan veya temizlenmeyen ortamlarda koronavirüs gibi virüsler de kalabiliyor.
Umumi tuvaletleri kullandıktan sonra elleri iyice yıkamak çok önemli. Ellerde gözle görülür kirlilik varsa, el dezenfektanları tek başına yeterli olmayabilir.
2. Açık Havada Yemek ve Gıda Hazırlığı
Mangallar ve piknikler yaz aylarının temel aktiviteleri arasında yer alıyor, ancak bunlarla birlikte riskler de getiriyor. Salmonella, E coli, Bacillus cereus ve Staphylococcus aureus gibi gıdayla bulaşan patojenler sıcak havalarda daha hızlı çoğalıyor. Yetersiz pişirilmiş etler, hijyenik olmayan eller ve yiyeceklerin güneşte uzun süre bekletilmesi, keyifli bir buluşmayı gıda zehirlenmesine dönüştürebilir. Hatta küfler de yiyecekler üzerinde üreyerek zehirli bileşikler üretebilir.
Yiyeceklerle, özellikle çiğ etlerle temas ettikten sonra ve piknik masaları, mangal aletleri gibi ortak yüzeylere dokunduktan sonra ellerinizi yıkamalısınız.
3. Yüzme ve Su Aktiviteleri
Göller, nehirler, yüzme havuzları ve denizler zararlı mikroplara ev sahipliği yapabilir. Giardia ve cryptosporidium gibi parazitler mide-bağırsak hastalıklarına neden olabilir ve klora karşı dirençli olabilirler. Plaj kumları ve deniz suyu da dışkı kaynaklı bakteriler taşıyabilir.
Yüzüyor, suda eğleniyor veya kumdan kaleler yapıyor olsanız bile, yemek yemeden veya yüzünüze dokunmadan önce ellerinizi yıkadığınızdan veya dezenfekte ettiğinizden emin olun.
4. Kamplar, Oyun Alanları ve Festivaller
Çocuklar, yaz kampları, oyun merkezleri ve parklar gibi toplu ortamlarda daha savunmasız hale gelebiliyor. Özellikle çocuk kamplarında yaşanan salgınlar, norovirüs, salmonella ve tehlikeli bir E. coli türü gibi mikropların yaygınlığını gösteriyor. Ateş başında pişirilen yetersiz etlerle beslenen çocukların zehirlenmesi gibi olaylar, ortak tuvalet kullanımı, toplu gıda hazırlığı ve yakın uyku düzenlerinin el hijyeninin önemini daha da artırdığını gösteriyor.
'Biraz Kirlenmek' Bağışıklık Sistemini Güçlendirmez mi?
Bazı kişiler, çocukların kirli ortamlarda oynamasının bağışıklık sistemlerini güçlendirdiğine inanır. Topraktan, hayvanlardan veya çevreden gelen doğal mikroplarla erken temasın bağışıklık gelişimini destekleyebileceği doğru olsa da, bu durum tuvaletten sonra veya yemeklerden önce el yıkamayı atlamakla aynı şey değildir.
Elleri yıkamamak bağışıklık sistemini güçlendirmez, aksine hastalanma riskini artırır. Kötü hijyenin faydalı olduğuna dair hiçbir güvenilir çalışma bulunmamaktadır.
Tam tersine, yıkanmamış eller dünya çapında önlenebilir enfeksiyonların önde gelen nedenidir. Bu risk, özellikle küçük çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler için daha ciddidir.
El hijyeni basit, ucuz ve etkilidir; yaz aylarında ise her zamankinden daha önemlidir. Kampların veya müzik festivallerinin karmaşasıyla birleşince, el yıkamayı unutmak daha da kolaylaşır.
Bu nedenle, ister doğada yürüyüş yapın, ister kamp kurun, ister bir festivalde dans edin, ellerinizi en az 20 saniye boyunca sabun ve temiz akan su ile yıkamalı ve ardından iyice kurutmalısınız. Çünkü nemli eller mikropları daha kolay yayar. Sabun ve su mevcut değilse, en az %60 alkol içeren el dezenfektanı kullanın ve halka açık tesislerin güvenilir olamayabileceği ihtimaline karşı çantanızda bulundurun.
