California Üniversitesi Berkeley'den araştırmacılar tarafından yapılan bir çalışmada, yaşlı ve zayıf yetişkin farelerde yaşlanmayla ilişkili iki yolu aynı anda hedefleyen bir tedavi, yaşam süresini yüzde 73'e kadar uzattı. Ancak bu etkinin yalnızca tedavi edilen erkek farelerde görüldüğü belirtildi. Bu durum, yaşlanmanın biyolojik mekanizmalarının türden bağımsız olarak cinsiyetler arasında farklılık gösterebileceğini vurguluyor.
Uygulanan terapi, iki yaşlanma karşıtı tedaviyi bir araya getiriyor. Bunlardan ilki, sosyal bağlar ve üreme ile ilgili işlevlerinin yanı sıra kas büyümesine ve doku onarımına yardımcı olan, yaşa bağlı doğal bir hormon ve nörotransmitter olan oksitosin (OT). İkincisi ise dönüştürücü büyüme faktörü beta (TGF-beta) yolu olarak bilinen bir yolu hedefleyen bir Alk5 inhibitörü (A5i).
Yaşlandıkça aşırı aktif hale gelen ve dokuya zarar vererek kalıcı iltihabı artıran bu kimyasal iletişim kanalı, A5i ile dengeleniyor.
Araştırmacılar, yayınladıkları makalede, "Yaşlı, zayıf erkek farelerin OT+A5i ile tedavisi, o zamandan itibaren yaşam süresinde dikkat çekici bir şekilde yüzde 73'lük bir uzama ve genel medyan yaşam süresinde yüzde 14'lük bir artış sağladı" ifadelerini kullanıyor.
Deneylerde kullanılan hayvanlar, insanlarda yaklaşık 75 yaşa denk gelen 25 aylık farelerdi. Tedavi gören erkek fareler sadece daha uzun yaşamakla kalmadı, aynı zamanda fiziksel performanslarında, kan proteinlerinde ve kısa süreli hafızalarında iyileşmeler göstererek yaşlılığın getirdiği bazı kısıtlamaların tersine döndüğünü ortaya koydu.
Bu tedavinin dişi farelerde neden işe yaramadığına dair daha fazla araştırmanın yapılması gerekecek. Ancak daha önceki yaşlanma karşıtı çalışmalarda da cinsiyetler arasında farklılıklar bulunduğu biliniyor. Bu nedenle bu sonuçlar tamamen beklenmedik değil.
Araştırmacılar, "Bu cinsiyete dayalı farklılıkların nedenleri bilinmemekle birlikte, geç orta yaşta dişi farelerin OT+A5i ile tedavisinin doğurganlığı gençleştirdiğini belirtiyoruz" diye yazıyor.
Araştırmacılar, gelecekteki çalışmalarda dişi farelerin daha genç yaşlarda tedavi edilmesinin araştırılabileceğini öne sürüyor.
Benzer terapilerin insanlarda sağlık ve yaşam süresini uzatıp uzatamayacağı da devam eden araştırmalarla belirlenecek. Yaşlanma karşıtı tedavilerin sadece etkili olması değil, aynı zamanda önemli yan etkilerden de arınmış olması gerekiyor. Bu durum, umut vaat eden diğer bazı yaklaşımlarda sorun teşkil etmişti.
Vücudun biyolojik yolları, yaşlılığın getirdiği bazı düşük seviyeli değişikliklere karşı ayarlanabilir, ancak bu durum başka alanlarda aksamalara yol açabilir. Bu, yönetilmesi kolay olmayan dikkatli bir dengeyi gerektiriyor.
Oksitosinin doğum indüklemesi ve daha sorunsuz ilerlemesi için düzenleyici onay almış olması ve A5i ilaçlarının şu anda kanser tedavisinde kullanılıp kullanılmadığının test ediliyor olması sevindirici bir gelişme. Bu durum, yaşlanma karşıtı bir tedavi olarak kullanıldıklarında yan etkileri kontrol etme sürecini hızlandırabilir.
Ancak bu tür uygulamaların insanlarda yaygınlaşması hala uzak bir ihtimal. Bu özel ilaç kombinasyonu gerçek bir ürün olarak hayata geçmese bile, çalışma yaşlanmayı yavaşlatmak için tedaviler geliştirme konusunda gerçekten faydalı ipuçları sunuyor. Küresel nüfus yaşlandıkça bu tür tedavilere olan talep artıyor.
Araştırmacılar, "Bu bulgular, OT+A5i'nin önemli sağlık süresi uzatma kapasitesini ortaya koyuyor ve cinsiyetler arasındaki yaşlanma ve uzun ömürlü terapötiklere verilen yanıttaki farklılıkları vurguluyor" şeklinde açıklama yapıyor.
Araştırma, Aging adlı hakemli dergide yayımlandı.
