Teknoloji dünyasında son dönemde önemli bir hareketlilik yaşanıyor. Dizüstü bilgisayar ve PC üreticileri, sistem entegratörleri ve hatta bellek çipi üreticileri, DRAM ve NAND çipi kıtlığı nedeniyle adeta stok peşinde koşuyor. Veri merkezlerinin yapay zeka (AI) alanındaki devasa talebi, tüketici elektroniği sektörünü zor durumda bırakırken, bellek modüllerinin tedarikinde ciddi sıkıntılar yaşanıyor.
Önde gelen teknoloji firmalarının mevcut bellek stoklarının, üretim ve bitmiş ürünler için yalnızca önümüzdeki iki ay kadar yeteceği belirtiliyor. Bu durum, 2026 yılına gelindiğinde tedarik sıkıntısının daha derinden hissedileceğine ve fiyat ayarlamalarının kaçınılmaz olacağına işaret ediyor. Normalde bellek çipi üreticileriyle uzun vadeli anlaşmaları olan büyük şirketler bile, tedarik zincirlerini güvence altına almak amacıyla artık spot piyasadan da yüklü miktarda alım yapmaya başladılar. Bu durum, daha önce genellikle küçük ölçekli alımlar veya beklenmedik talepler için kullanılan spot piyasada fiyatlar üzerinde baskıyı artırıyor ve bu etkinin perakende müşteriler tarafından da hissedilmesi bekleniyor.
Son zamanlarda bellek (RAM) fiyatlarında %100'ün üzerinde artışlar gözlemleniyor. Hatta bazı ülkelerde stokçuluğu önlemek amacıyla satıcıların, müşteri başına alım limitleri koyduğu ve distribütörlerden gelen teslimatların azlığı nedeniyle bazı ürünlerin stokta bulunmadığına dair raporlar da mevcut. Bellek kiti üreticilerinin bile, yaşanan bu çip sıkıntısı nedeniyle yeni modellerin lansmanını ertelediği bildiriliyor. 2025'in son çeyreği için planlanan ürünlerin 2026'ya sarkması bekleniyor.
Yapay zeka veri merkezlerinin dünya genelinde hızla yaygınlaşması, özellikle HBM (High Bandwidth Memory) ve RDIMM (Registered Dual In-line Memory Module) türü bellekler için muazzam bir talep yaratıyor. Bu durum, tüketiciye yönelik bellek arzını kısıtlıyor ve on yıl sürebilecek bir 'fiyatlandırma kıyametine' yol açabileceği konuşuluyor. Şirketler donanıma milyarlarca dolar yatırırken, bellek çipi üreticileri de mevcut DRAM hatlarını bu karlı pazara yönlendiriyor. Neredeyse tüm büyük bellek çipi üreticileri, 2025'in üçüncü çeyreği için rekor gelirler bildirdi ve bu devasa talep artışından faydalanıyor.
Ancak, sektördeki bazı uzmanların yapay zeka alanında bir 'balon' olduğu ve bu balonun her an patlayabileceği yönündeki uyarıları, üreticilerin temkinli yaklaşmasına neden oluyor. Bu nedenle, pek çok bellek çipi üreticisi, RAM üretimini artırmak için milyarlarca dolarlık yeni tesislere yatırım yapma konusunda isteksiz davranıyor. Mevcut durumda yeni bir çip fabrikasının inşa edilmeye başlanması durumunda bile, faaliyete geçmesi ve ihtiyaç duyulan bellek çiplerini üretmeye başlaması aylar, hatta yıllar sürecektir.
