Yapay zeka (YZ), insan gözünün fark edemediği detayları görme konusunda eğitilebiliyor. Son yapılan bir çalışma, bir YZ sinir ağının, ünlü İtalyan ressam Raphael'in bir tablosundaki bir yüzle ilgili sıra dışı bir bulguya ulaştığını gösterdi: Bu yüz, aslında Raphael tarafından çizilmemiş olabilir.
Söz konusu yüz, 'Güllü Madonna' (Madonna della Rosa) olarak bilinen tablonun sol üst köşesinde yer alan Aziz Joseph'e ait.
Sanat tarihçileri ve uzmanlar, uzun zamandır bu tablonun tamamının Raphael'e ait olup olmadığını tartışıyorlardı. Bir eserin orijinalliğini belirlemek için farklı türde kanıtlar gerekse de, YZ tabanlı yeni bir analiz yöntemi, tablonun en azından bazı kısımlarının başka bir sanatçının elinden çıktığını düşünenlerle aynı fikirde görünüyor.
Yapılan bu analiz için Birleşik Krallık ve ABD'den araştırmacılar, İtalyan ustanın fırçasından çıktığı kesin olarak bilinen eserleri temel alan özel bir analiz algoritması geliştirdi.
Araştırmacılar, YZ sistemini Raphael'in fırça darbelerini, renk paletini, gölgeleme tekniklerini ve eserin diğer tüm detaylarını mikroskobik seviyeye kadar tanıyacak şekilde eğittiklerini belirtti. YZ'nin insan gözünün göremediği derinlikte detayları fark edebildiğini vurguladılar.
Genellikle makine öğrenimi süreçleri, geniş veri kümeleri üzerinde eğitim gerektirir. Ancak tek bir sanatçının tüm yaşamı boyunca ürettiği eserler söz konusu olduğunda bu her zaman mümkün olmayabilir. Bu durumda, ekip mevcut YZ mimarilerini ve geleneksel makine öğrenimi tekniklerini kullanarak kendi yöntemlerini uyarladı.
Bu yöntem, Raphael tablolarını tanımlama konusunda daha önce yüzde 98'e varan doğruluk oranı sergilemişti. Genellikle tabloların bütününü analiz etmek için eğitilen sistem, bu çalışmada tek tek yüzleri incelemesi için de kullanıldı.
Tablodaki Meryem Ana, Çocuk İsa ve Vaftizci Yahya figürlerinin Raphael'in elinden çıktığı yönünde bulgular elde edilirken, Aziz Joseph için durum böyle olmadı. Araştırmacılar, tablonun orijinalliği üzerine yapılan daha önceki tartışmalarda da Aziz Joseph'in yüzünün, tablodaki diğer figürlere göre daha az başarılı bulunduğunu belirtiyor.
Tablonun tamamı analiz edildiğinde sonuçların kesin olmadığı, ancak parçalar halinde incelendiğinde Meryem Ana, Çocuk İsa ve Vaftizci Yahya'nın Raphael'e ait olduğunun doğrulandığı, buna karşın Aziz Joseph'in yüzünün büyük olasılıkla Raphael tarafından yapılmadığı ortaya çıktı.
Raphael'in öğrencilerinden Giulio Romano'nun bu dördüncü yüzden sorumlu olabileceği düşünülüyor, ancak bu kesin olarak kanıtlanmış değil. Bu durum, yapay zeka gibi modern teknolojilerin klasik tabloların sırlarını ortaya çıkarmasına dair bir başka örnek teşkil ediyor.
Uzmanlar, 'Güllü Madonna' tablosunun tuval üzerine 1518-1520 yılları arasında yapıldığını tahmin ediyor. Sanat eleştirmenleri 1800'lerin ortalarında Raphael'in eserin tamamını bizzat çizmemiş olabileceğinden şüphelenmeye başlamıştı.
Şimdi bu şüpheler, YZ desteğiyle neredeyse kesinleşmiş gibi görünüyor. Ancak araştırmayı yapan ekip, bu tür YZ araçlarının gelecekte sanat uzmanlarına yardımcı olacağının, onların yerini almayacağının altını çiziyor.
Bir sanat eserinin orijinalliğini doğrulama sürecinin, eserin geçmişi, kullanılan pigmentler, durumu gibi birçok farklı yönü incelemeyi gerektirdiği ve bu tür yazılımların sürece yardımcı olacak bir araç olarak kullanılabileceği belirtildi.
