Bilim dünyası, James Webb Uzay Teleskobu'nun Uranüs gezegenini gözlemlerken daha önce bilinmeyen bir uydu keşfettiğini duyurdu. Bu keşif, Uranüs'ün bilinen doğal uydu sayısını 29'a yükseltti.
S/2025 U1 olarak adlandırılan ve çapı yalnızca 10 kilometre olan bu küçük uydu, daha önceki teleskoplar ve 1986 yılında bu buz gezegenini ziyaret eden Voyager 2 uzay aracı tarafından tespit edilememişti.
Webb'in Yakın Kızılötesi Kamerası (NIRCam) tarafından yapılan 10 adet 40 dakikalık uzun pozlamalı Uranüs görüntülerinde güneş ışığı yansımaları fark edildi. Bu yansımalar, gözlerden uzak kalmış bu gizemli uydunun varlığını ortaya çıkardı. Gökbilimciler, bu keşfin Uranüs çevresinde hala keşfedilmeyi bekleyen pek çok şeyin olduğunun bir işareti olduğunu belirtiyor.
Keşif ekibinin bir üyesi ve Kaliforniya'daki SETI Enstitüsü'nde kıdemli araştırma bilimcisi Matthew Tiscareno, ''Uranüs'ün, halkalarıyla karmaşık etkileşimler içinde olan bu kadar çok küçük iç uyduya sahip olması, halka sistemi ile uydu sistemi arasındaki sınırı bulanıklaştıran kaotik bir geçmişe işaret ediyor. Ayrıca, yeni keşfedilen uydu daha küçük ve daha sönük olduğundan, muhtemelen daha fazla karmaşıklığın keşfedilmeyi beklediği anlamına geliyor'' ifadelerini kullandı.
İlk olarak 1781'de Alman-İngiliz astronom Frederick William Herschel tarafından keşfedilen Uranüs, Güneş'ten uzaklığıyla biliniyor. Gezegen, Dünya'dan yaklaşık 20 kat daha uzakta, 2,9 milyar kilometre mesafede Güneş etrafındaki yörüngesinde dönüyor.
Bu uzaklık nedeniyle, bu buz ve eğik gezegen hakkında bildiklerimizin büyük çoğunluğu, yaklaşık 40 yıl önce Uranüs'ün yanından geçen NASA'nın Voyager 2 uzay aracından elde edilen verilerle şekillenmiştir. Ancak bu verilerin bile zamanla güncellendiği görülmüştür.
Yeni keşfedilen uydu, Uranüs'ün en büyük uyduları Miranda, Ariel, Umbriel, Titania ve Oberon'un yörüngelerindeki küçük uydular sisteminin 14. üyesi olarak Uranüs merkezinden 56.000 kilometre uzaklıkta yer alıyor. Neredeyse dairesel bir yörüngeye sahip olması, oluştuğu yerden çok uzaklaşmamış olabileceğini gösteriyor. Gezegenin iç halka sistemi içindeki konumu, uzun süre fark edilmemesinin nedenlerinden biri olarak gösteriliyor.
Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) tarafından onaylanacak resmi bir adı olacak olan bu yeni uydunun, gezegenin diğer uydularına verilen isimler gibi Shakespeare veya Alexander Pope eserlerindeki bir karakterin adıyla anılması bekleniyor.
James Webb Uzay Teleskobu, evrenin en uzak köşelerine dair birçok şaşırtıcı gözlem yapmış olsa da, bu keşfin teleskobun genel gözlem programının bir parçası olarak yapılması, JWST'nin kendi güneş sistemimizin dış sınırlarında bile yeni şeyler keşfetme yeteneğini vurguluyor.
Southwest Research Institute'tan bir araştırma lideri Maryame El Moutamid, ''İleriye baktığımızda, bu uydunun keşfi, modern astronominin Voyager 2 gibi görevlerin mirası üzerine inşa edildiğini gösteriyor. Voyager 2, 24 Ocak 1986'da Uranüs'ün yanından geçmiş ve insanlığa bu gizemli dünyaya ilk yakın bakışını sunmuştu. Şimdi, yaklaşık kırk yıl sonra, James Webb Uzay Teleskobu bu sınırı daha da ileriye taşıyor'' dedi.
