Özel uzay istasyonu kurmayı hedefleyen Vast şirketi, yörüngeye gönderdiği öncü misyonu Haven Demo ile uzaydaki yerini sağlamlaştırdı. Pazar günü erken saatlerde Cape Canaveral'dan SpaceX Falcon 9 roketiyle fırlatılan Haven Demo, yörüngeye yerleştikten hemen sonra güneş panellerini açarak yörünge görevine başladı. Bu görev, şirketin uzay uçuşunun zorlu koşullarına dayanıklı tasarımlarını kanıtlamayı amaçlıyor.
Haven Demo, SpaceX'in Bandwagon 4 görevindeki 18 uydu arasında yer alıyordu. Bu görevle birlikte Güney Kore'ye ait bir casus uydu ve Nvidia ile ortak çalışan bir uzay veri merkezi girişimi olan Starcloud'a ait küçük bir test platformu da yörüngeye taşındı.
Falcon 9 roketinden ayrıldıktan sonra kendini stabilize eden yarım tonluk Haven Demo uzay aracı, güç üreten güneş dizisini başarıyla açtı. Bu anlar 4K kalitesinde kaydedildi ve şirketin sosyal medyadaki paylaşımlarıyla büyük ilgi gördü.
Şirket CEO'su Max Haot, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada fırlatma gecesindeki ekip çalışmalarını överek SpaceX'e teşekkürlerini iletti. Haot, Haven Demo'nun başarılı görevinin kendilerini kanıtlanmış bir uzay aracı şirketi haline getirdiğini ve bir sonraki adımın gelecek yıl gerçek bir ticari uzay istasyonu şirketi olmak olduğunu belirtti. Bu hedefe ulaşan henüz bir şirket olmadığını da ekledi.
Kripto para milyarderi Jed McCaleb tarafından desteklenen Vast, NASA'nın düşük Dünya yörüngesine ticari bir üs kurma ihalesinde yarışan birçok şirketten biri. Rakiplerinden farklı olarak Vast, özel uzay istasyonu programı için aşamalı bir yaklaşım benimsiyor. Bu kapsamda ilk olarak uzaydaki Haven Demo'yu, ardından tek modüllü insanlı bir yaşam alanı olan Haven-1'i ve son olarak da çok modüllü bir uzay istasyonu kompleksi olan Haven-2'yi hayata geçirmeyi planlıyor.
Çift Yönlü Gelişim Süreci
Vast, Haven-1'in gelecek yıl SpaceX Falcon 9 ile fırlatılacağını duyurdu. Şirket, kapısı ve kubbeli penceresi dahil olmak üzere tek modül Haven-1'in ana yapısını üretti. Bu yapı, geçtiğimiz ay Kaliforniya'daki Mojave'de basınç ve yük kabul testlerini başarıyla tamamladı. Şimdi ise Vast'ın Long Beach'teki temiz odasında son kaynak kontrolleri ve entegrasyon işlemleri gerçekleştirilecek.
Entegrasyon aşamasında Haven-1'in çevresel kontrol ve yaşam destek sistemleri, güç, veri, termal kontrol sistemleri, iticiler, yakıt tankları ve mürettebat yaşam alanları monte edilecek. Bu çalışmalar Dünya'da devam ederken, Vast'ın deneme görevi de bazı tasarımların uzayda doğrulanmasını sağlayacak.
300 mil (yaklaşık 500 kilometre) yükseklikte uçacak olan Haven Demo, Vast'ın bilgisayar, güç, yazılım, güdüm ve kontrol, itki ve radyo sistemlerini test edecek. Bu öncü uydu, aynı zamanda Vast'a yer istasyonlarını ve görev kontrol ekiplerini deneme fırsatı da sunacak.
Bu sırada Haven-1, Kaliforniya'daki merkezinden NASA'nın Ohio'daki Neil Armstrong Test Tesisi'ne gönderilerek kapsamlı bir çevresel test sürecine tabi tutulacak. Yaklaşık 10,1 metre uzunluğunda ve 4,4 metre genişliğindeki Haven-1 modülü; akustik, titreşim ve elektromanyetik parazit testlerinden geçecek. Mühendisler ayrıca yaşam alanını, düşük Dünya yörüngesinin aşırı sıcaklıkları ve vakum ortamındaki performansını kontrol etmek için bir test odasına yerleştirecekler.
Ardından Haven-1, Florida'daki Cape Canaveral'a gönderilerek fırlatma hazırlıkları tamamlanacak. Vast'ın resmi takvimine göre Haven-1'in fırlatılması en erken Mayıs 2026'da gerçekleştirilecek. Ancak uzay aracının fırlatma sahasına gönderilmeden önce tamamlanması gereken önemli işler bulunuyor.
Yörüngede konuşlandırıldıktan sonra Haven-1, SpaceX'in Dragon uzay aracıyla iki haftalık ziyaretler gerçekleştirecek mürettebatlara ev sahipliği yapacak. Her mürettebat, görev süresinin ardından Dünya'ya dönecek.
Haven-1, yaklaşık 45 metreküplük bir yaşam alanına sahip olacak. Bu hacim, Uluslararası Uzay İstasyonu'nun ana modüllerinden biraz daha küçük olsa da SpaceX'in Dragon kapsülünün beş katı büyüklüğünde. Vast'ın uzun vadeli yol haritası, 2030'larda daha büyük mürettebatları ve daha uzun keşif görevlerini destekleyecek, çok modüllü daha büyük bir uzay istasyonu olan Haven-2'yi içeriyor.
Vast'ın deneme görevi, bu hedeflere doğru atılmış ilk adım niteliğinde. Şu anda gezegenimizin yörüngesinde dönen uydu, Haven-1'e "mimari olarak benzer" sistemler taşıyor. Örneğin, Haven-1'de her biri Haven Demo'daki tek panele benzeyen 12 güneş paneli bulunacak. Bu öncü görevde Haven-1'in itki sisteminin bir alt kümesi kullanılıyor ancak iticiler, vanalar ve tanklar tamamen aynı.
