Danimarka'dan yapılan yeni bir bilimsel araştırma, ultra işlenmiş gıdaların (UPF'ler) erkek sağlığını üç önemli şekilde olumsuz etkilediğini ortaya koyuyor: kilo alımı, doğal hormonların dengesinin bozulması ve sperm kalitesinde düşüş.
Kopenhag Üniversitesi'nden araştırmacıların öncülük ettiği çalışma, bir diyetin kalori ve besin değeri aynı tutulsa bile, gıdaların işlenmiş olmasının sağlık üzerindeki etkisini inceledi. Daha önceki birçok çalışma, UPF'leri kötü sağlık sonuçlarıyla ilişkilendirmişti ancak bu durumun, gıdanın üretim şeklinden mi, içerdiği malzemelerden mi yoksa daha fazla tüketilmesinden mi kaynaklandığı net değildi.
Çalışmanın başındaki moleküler biyolog, "Ultra işlenmiş gıdaların, sağlıklı genç erkeklerde bile ne kadar çok vücut fonksiyonunu bozduğuna şahit olunca şaşırdık," açıklamasında bulundu. "Uzun vadeli etkileri endişe verici ve kronik hastalıklara karşı daha iyi korunmak için beslenme kılavuzlarının yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini vurguluyor."
Araştırmada, 20 ila 35 yaşları arasındaki 43 erkek gönüllüye, üç aylık bir arayla iki farklı diyet uygulandı. İki diyetin kalori ve besin alımı eşleştirilmişti, ancak birinde UPF'ler ağırlıktaydı (kalorinin yüzde 77'si) ve diğerinde ise büyük ölçüde işlenmemiş gıdalar (kalorinin yüzde 66'sı) yer alıyordu.
UPF diyeti sırasında erkeklerin ortalama 1 kilogram civarında yağ kütlesi kazandığı görüldü. Aynı zamanda, plastiklerle ilgili ftalat kimyasallarından biri olan ve doğal hormonlarla etkileşime girdiği bilinen cxMINP seviyeleri de endişe verici derecede arttı.
Araştırmacıların tespit ettiği üçüncü olumsuz etki ise testosteron seviyelerinde ve sperm üretimi için kritik öneme sahip folikül uyarıcı hormonda yaşanan düşüştü. Küresel olarak UPF tüketiminin artmasıyla birlikte sperm kalitesinde bir azalma yaşandığı ve bilim insanlarının uzun süredir bir bağlantı olabileceğinden şüphelendiği dikkat çekici.
Araştırmacılar, yayımlanan makalelerinde, "UPF tüketiminin kardiyometabolik ve üreme sağlığını etkilediğini bulduk. Ayrıca, kan ve seminal sıvıda kontaminantların farklı birikiminde bir eğilim gözlemledik," diye belirtti.
UPF'ler, market raflarında bulamayacağınız sentetik içeriklere sahip olmaları ve endüstriyel ölçekte işlenip üretilmeleri ile karakterize edilir. Beslenmemize dahil olmalarıyla daha düşük maliyetler, daha uzun raf ömrü, gelişmiş tat ve lezzet gibi avantajlar sağlasalar da, hızla artan kanıtlar obezite, çeşitli kanserler ve bilişsel gerileme gibi sağlık sorunlarına yol açtıklarını gösteriyor. Ayrıca gezegenimiz için de pek iyi değiller.
Bu çalışma nispeten küçük bir örneklemle ve kısa bir süre zarfında gerçekleştirilmiş olsa ve sadece erkekleri kapsasa da, ne kadar çok UPF tükettiğimizi ve bunun yerine daha sağlıklı alternatiflerin nasıl tüketilebileceğini yeniden düşünmemiz gerektiğine dair ek bir kanıt sunuyor.
Çalışmaya katılan beslenme bilimci, "Sonuçlarımız, ultra işlenmiş gıdaların, aşırı tüketilmeseler bile üreme ve metabolik sağlığımıza zarar verdiğini kanıtlıyor," dedi. "Bu durum, bu gıdaların zararlı olmasının nedeninin işlenmiş olmaları olduğunu gösteriyor."
Araştırma, Cell Metabolism dergisinde yayımlandı.
