Dünyada kızamık vakaları hızla artıyor. ABD, Kanada, Meksika, Güney Amerika ve Avrupa'nın bazı bölgelerinde belirgin bir yükseliş yaşanıyor. Özellikle 2025 yılı başlarında, Kuzey ve Güney Amerika'da geçen yılın aynı dönemine göre 11 kat daha fazla vaka görüldü. Avrupa'da ise son 25 yılın en yüksek kızamık oranlarına ulaşıldı.
ABD'de 2 Mayıs 2025 itibarıyla sağlık yetkilileri tarafından 30 eyalette 935 kızamık vakası doğrulandı. Bu rakam, 2024'te bildirilen 285 vakaya kıyasla büyük bir artış. Kanada'da da 1000'den fazla vakayla büyük bir kızamık salgını yaşanıyor. ABD'li bir uzman, yurt içinde ve yurt dışında yaşanan bu artışın, 2000 yılında ABD'de ortadan kaldırıldığı ilan edilen hastalık için ne anlama geldiğini açıkladı.
2000-2010 yılları arasında ABD'de yılda 100'den az kızamık vakası bildiriliyordu. 2010'dan sonra, esas olarak aşılanmamış topluluklarda yılda yaklaşık 200-300 vaka ile münferit salgınlar yaşandı. ABD'deki en son büyük salgın 2019'da 1.274 vakayla gerçekleşmişti. COVID-19 pandemisi sırasında (2020-2023) vakalar düştü, ancak 2024'te pandemi öncesi seviyelere geri döndü. Şu anda ABD vakalarının çoğu, Texas'ta yaşanan ve 6 Mayıs itibarıyla 702 doğrulanmış vakaya ulaşan bir salgından kaynaklanıyor. Bu vakalardan 91 kişi hastaneye kaldırıldı ve üç kişi (ikisi çocuk) hayatını kaybetti. Texas, 2025 yılında ABD'de belgelenen 12 kızamık salgınından sadece biri.
Dünya Sağlık Örgütü, hem Kuzey hem de Güney Amerika'yı kızamık için yüksek riskli ilan etti. Kanada 19 Nisan itibarıyla toplam 1.177 vaka bildirdi. Meksika 18 Nisan itibarıyla 421 doğrulanmış kızamık vakası bildirdi ve 384 vaka daha inceleme altında. Güney Amerika'da da küçük çaplı kızamık salgınları yaşanıyor. Avrupa'da ise vakalar 2024'te on kat artarak 35.212'ye ulaştı.
Kızamık, şimdiye kadar tanımlanan en bulaşıcı enfeksiyonlardan biridir. Kızamık hastası bir kişi, enfeksiyonu 12 ila 18 kişiye yayabilir. Bu sayı, epidemiyologların R0 olarak adlandırdığı, grip için 1 ila 4 ve COVID-19 için 2 ila 5 olan sayıdan çok daha yüksektir. ABD'de geçmişte yılda milyonlarca vaka ve binlerce ölüm yaşanırken, 1963'te ilk kızamık aşısının yaygınlaşmasıyla vakalar önemli ölçüde azaldı. Kızamık, kabakulak ve kızamıkçık aşılarını içeren mevcut MMR aşısı 1971'de kullanıma sunuldu. Aşılama programları büyük bir başarıya ulaştı. 2000 yılına gelindiğinde, ABD içinde ortaya çıkan kızamık vakaları sıfıra düştü ve sadece yurt dışına seyahat eden kişilerde enfeksiyonlar görüldü. O yıl, ABD'li sağlık kurumları kızamığın ülkede ortadan kaldırıldığını ilan etti.
Kızamık bir virüstür. Antibiyotiklerle tedavi edilebilen bakteriyel enfeksiyonların aksine, viral enfeksiyonlar genellikle tedavi edilemez ancak genellikle aşılama programları yoluyla önlenebilir. Aşılama, vücudun bağışıklık sistemini belirli bir enfeksiyonla savaşmak için antikorlar üretmesi için uyarır. Çoğu insan için tek bir kızamık aşısı dozu enfeksiyondan korur. İkinci doz uzun vadeli koruma sağlar. Kızamık o kadar bulaşıcıdır ki, toplumu korumak için nüfusun %95'inin aşılanması gerekir; bu kavram "toplumsal bağışıklık" olarak adlandırılır. Ancak, son 20 yılda, küresel olarak aşılama oranları düşüyor, özellikle pandemi sırasında sağlık hizmetlerine sınırlı erişim nedeniyle belirgin bir düşüş yaşandı. Bu trendle uyumlu olarak, ABD'de kızamık vakaları artmaktadır. Sonuç olarak, bazı enfeksiyon hastalıkları uzmanları, kızamığın yeniden yaygın bir enfeksiyon haline gelme yolunda ilerlediğinden endişe ediyor.
Halk sağlığı yetkilileri, endemik enfeksiyonları, bir bölgede sürekli olarak mevcut olan enfeksiyonlar olarak tanımlar. Örneğin, grip ve şimdi COVID-19 ABD'de endemiktir. Bir bölgede normalden daha yüksek vaka sayısı salgın olarak adlandırılır. Kızamık için bir salgın, bir eyalette veya yerel alanda üçten fazla vaka olarak tanımlanır. Bir salgından kaynaklanan vakalar yerel alanın dışına yayıldığında, bu bir epidemi (yaygın salgın) olur ve bir epidemi dünyanın birçok ülkesine yayıldığında, pandemi (küresel salgın) haline gelir. Texas'taki kızamık salgını Ocak 2025'te altı eyalette bir salgın olarak başladı ve hızla epidemi seviyelerine ulaşarak 29 eyalete yayıldı ve 6 Mayıs itibarıyla 702 vakaya ulaştı.
2022'de yapılan bir çalışma, pandemi sırasında aşı oranlarındaki düşüş göz önüne alındığında, ABD'deki kızamık vakalarının gidişatını modellemek için bir bilgisayar algoritması kullandı. Pandemi nedeniyle aşılarını kaçıran çocuklar eksik aşılarını yaptırmazsa ve aşı tereddüdü mevcut oranlarda devam ederse, çalışma, ABD'deki çocukların %21'inin (yaklaşık 15 milyon) önümüzdeki beş yıl içinde kızamığa karşı savunmasız kalacağını buldu. Bu, kızamık salgınlarını önlemek için gereken sayının oldukça altındadır. Nisan 2025'te yayınlanan benzer bir yaklaşımı kullanan bir çalışma, kızamığın ABD'de yeniden endemik hale gelmesinin muhtemel olduğunu ve aşılama oranları aynı kalırsa ülkenin önümüzdeki 25 yıl içinde 850.000 vaka yaşayabileceğini öngördü. Aşılama oranları daha da düşerse, çalışma vaka sayılarının önümüzdeki 25 yıl içinde 11 milyona çıkabileceğini buldu.
Bu trendi tersine çevirmek, toplumsal aşılama oranlarını sürekli olarak artırmayı gerektirecektir. Nisan 2025 çalışması, toplumsal aşılama oranlarını %5 artırmanın, önümüzdeki 25 yıl içinde vaka artışını 3.000 ila 19.000 arasına düşüreceğini buldu. Şubat ayında yayınlanan ve kızamık yayılımını tahmin eden başka bir epidemiyolojik model, yerel sağlık departmanı desteğiyle bir salgına erken müdahale ederek, nüfusun %85'i hastalığa karşı aşılandığı sürece kızamık salgınlarının kontrol altına alınabileceğini öngördü. Bu, elbette, çocukluk aşılarına ücretsiz ve kolay erişimin sağlanmasını ve halkın kızamık aşılarına olan güveninin yeniden tesis edilmesini gerektirir.
