Bilim insanları, uzayın derinliklerindeki yıldızlararası bulutlarda var olduğu düşünülen ancak daha önce hiç gözlemlenmemiş bir maddeyi laboratuvar ortamında başarıyla ürettiler. Methanetetrol (C(OH)4) olarak bilinen bu 'süper alkol', kuşağın önce teorik olarak öngörülmüştü.
Bu, kokteyllerde bulunabilecek bir alkol türü değil; tek bir karbon atomuna bağlı dört hidroksil (OH) grubundan oluşan oldukça kararsız bir moleküldür. Var olabileceği ilk tahminler bir yüzyıldan daha uzun süre önce yapılmıştı.
Bu tahmini kanıtlamak amacıyla uluslararası bir araştırma ekibi, laboratuvarda yapay bir 'uzay buzu' oluşturdu. Karbon dioksit ve suyu vakum altında aşırı düşük sıcaklıklara kadar dondurdular.
Bu buzu, uzayda gezegenler arası boşlukta dolaşan kozmik ışınları taklit etmek üzere yüksek enerjili radyasyonla bombardımana tuttular. Bu süreç, sonunda methanetetrolün oluşumuna yol açan bir kimyasal reaksiyonu tetikledi.
Araştırmacılar, yayınladıkları makalede, "Methanetetrolün uzay simülasyonu deneylerinde tespit edilmesi, yıldızlararası ortamın bilimsel dikkat gerektiren, beklenmedik ve sezgilere aykırı bir kimyaya ev sahipliği yaptığını gösteriyor" ifadelerini kullandılar.
Bu keşif, yıldızlar arasındaki soğuk buz ve toz yığınları olan yıldızlararası bulutlar başta olmak üzere, uzayda meydana gelebilecek kimyasal reaksiyonlar hakkında birçok yeni olasılığın kapısını aralıyor.
Eğer methanetetrol oluşabiliyorsa, başka hangi 'imkansız' moleküller uzayda bulunabilir? Ve bu durum, daha önceki araştırmalarda belirlenen uzayın kimyası ve fiziği üzerindeki etkileri nasıl değiştirebilir?
Özellikle araştırmacılar, bulgularının evrendeki diğer yaşam formlarının gelecekteki çalışmalarında, sadece bu molekül aracılığıyla değil, aynı zamanda bizi diğer moleküllere götürmesi yoluyla da hayati önem taşıyabileceğini düşünüyor.
Araştırmacılar, "Bu molekülün burada tanımlanması bir kör noktayı temsil ediyor ve karasal ortamda bugüne kadar tespit edilememiş olması, yıldızlararası ortamın sezgilere aykırı kimyasının bir kanıtı ve bu konunun öne çıkarılması için bir gerekçedir" şeklinde belirtiyorlar.
Atılacak bir sonraki adımlardan biri, Dünya üzerinde var olamayacak kadar kararsız olan methanetetrolü doğal ortamı olan uzay derinliklerinde tespit edip edemeyeceğimizi görmek. Bu son araştırmalar sayesinde gökbilimciler artık ne arayacaklarını daha iyi biliyorlar.
Bunu tespit etmek kolay olmayacak. Methanetetrol, ışıkla karşılaştığında 'ayrışmalı fotoiyonizasyon' olarak bilinen bir süreçle çok hızlı bir şekilde parçalanıyor ve araştırmacılar onu burada sadece kısa bir an görebildiler.
Keşfedilecek çok daha fazla şey var ve bilimsel tekniklerdeki ve teleskop görüntülerindeki ilerlemeler sayesinde gezegenimizin ötesinde neler olduğunu daha iyi anlıyoruz. Hatta geçen yıl aynı araştırmacıların bazıları, methanetriol adında başka bir 'imkansız' molekül keşfetmişlerdi.
Uzaydaki kimyanın Dünya'daki kimyadan farklı olduğu giderek daha belirgin hale geliyor. Hatta bazı tahminler, uzaydaki olası kimyasalların yalnızca yüzde 1'ini keşfettiğimiz yönünde, ancak bilim insanları bu konuda yoğun bir şekilde çalışıyor.
Bir bilim insanı, "Bu çalışma, uzaydaki kimya hakkındaki bilgimizin sınırlarını zorluyor" açıklamasında bulundu.
Araştırma, Nature Communications dergisinde yayınlandı.
