Uykuya dalmak, zannedildiğinin aksine yumuşak bir geçiş değil. Bilim insanları, beynimizin belirli bir noktayı aştıktan sonra hızla uyku moduna geçtiğini ortaya koyan yeni bir çalışmayla bu sürece dair şaşırtıcı bir gerçeği aydınlattı.
İngiltere'deki Imperial College London ve Surrey Üniversitesi'nden araştırmacılar, binlerce gönüllüden alınan beyin taramalarını inceleyerek, uykuya dalmadan yaklaşık 4.5 dakika önce beyin elektriksel aktivitesinde beklenmedik derecede ani bir değişim tespit etti.
Araştırmanın öncülerinden nörobilimci Nir Grossman, uykuya dalmanın, aşamalı bir süreç olmaktan çok, gerçek zamanlı olarak tahmin edilebilen net bir 'kırılma noktasına' sahip bir ayrım olduğunu belirtti.
Araştırmacılar, elektroensefalografi (EEG) ile kaydedilen beyin aktivitesinin 47 farklı özelliğini soyut bir matematiksel alana dönüştürerek, yatma vakti ile uyku arasındaki değişimleri haritalandırdı. Bu haritalama, topun dikleşen bir yokuştan aşağı yuvarlanıp düşmesine benzetildi.
Bu model sayesinde, tek bir gecelik beyin aktivitesi kaydı kullanılarak, bireylerin sonraki gecelerdeki uyku zamanlaması yüzde 95 doğrulukla tahmin edilebildi. Kırılma noktasındaki hata payı ise yaklaşık 49 saniye olarak ölçüldü.
Grossman, yaptıkları bu çalışma ile artık bir bireyin beyin aktivitesini ölçerek, uykuya ne kadar yaklaştığını her an, daha önce mümkün olmayan bir hassasiyetle söyleyebileceklerini ifade etti.
Bu bulgu, çoğu zaman hafife aldığımız bir süreç hakkında temel düzeyde yeni bir anlayış sunuyor. Sağlıklı uykunun nasıl göründüğüne dair daha iyi bir kavrayışın ötesinde, bu yeni bilgi uzmanlara uykusuzluk ve aşırı gündüz uykululuğu gibi uyku bozukluklarının teşhis ve tedavisi için yeni yollar açabilir. Hatta sürücülerin uykulu olup olmadıklarını uyaran teknolojiler geliştirilmesine de olanak tanıyabilir.
Ayrıca, ameliyatlarda anestezi takibinin daha hassas yapılmasına ve beyin sağlığının bir göstergesi olarak kullanılmasına da yardımcı olabilir.
Bu araştırma, doğa bilimleri alanında saygın bir yayın olan Nature Neuroscience'da yayımlandı.
