Stres, kaygı ve uykusuz geceler sadece huzuru kaçırmakla kalmaz; aynı zamanda vücudun savunma mekanizmalarını zayıflatarak enfeksiyonlara, kanserlere ve otoimmün hastalıklara karşı daha savunmasız hale getirebilir. Bilim insanları, bu psikolojik faktörler ile bağışıklık sorunları arasındaki potansiyel bir bağlantıyı ortaya çıkardı.
Bilimsel bir dergide yayımlanan yeni bir çalışma, bağışıklık sisteminin önemli bir hücresi olan doğal öldürücü (NK) hücrelerine odaklanıyor. Bu hücreler, vücuda giren yabancı maddelere veya kanserli hücrelere karşı ilk savunmayı oluşturan önemli bir rol üstleniyor.
Araştırma, genel anksiyete bozukluğunun (GAB) yaygınlaştığını ve özellikle kadınlarda belirgin bir artış gösterdiğini ortaya koyan bir tarama çalışmasından ilham aldı. GAB yaşayan bireyler sürekli ve kontrol edilemeyen endişeler yaşar ve bu durum genellikle durumun gerektirdiğinden daha yoğun bir kaygıya neden olur. Bu da uyku sorunları gibi çeşitli semptomlara yol açabilir.
Bu bulgu, immünologların anksiyetenin kadınlarda bağışıklık sistemini nasıl etkileyebileceğini araştırmasına neden oldu. Çalışmaya katılan 17-23 yaş arasındaki 60 kadın öğrencinin ruh sağlıklarına ilişkin anket sonuçları, katılımcıların %75'inin GAB benzeri semptomlar gösterdiğini ortaya koydu. Ayrıca, katılımcıların yaklaşık %53'ü yeterince uyuyamadığını belirtti.
Kan örnekleri incelendiğinde, anksiyete semptomları gösterenlerde, semptom göstermeyenlere kıyasla %38 daha az NK hücresi bulunduğu tespit edildi. NK hücrelerinin iki alt tipi bulunur. İlk alt tip, hastalıklı hücreleri yok eden enzimler salgılar. İkinci alt tip ise diğer bağışıklık hücrelerini düzenleyen sitokin adı verilen protein sinyalleri aracılığıyla çalışır. Bu iki yönlü hücrelerin sayısındaki azalma, bireyleri hastalıklara karşı daha yatkın hale getirebilir.
Anksiyete semptomları bildiren katılımcılarda her iki NK hücresi alt tipinde de azalma gözlemlenirken, yetersiz uyku bildirenlerde sadece bağışıklık düzenleyici alt tipte %40'lık bir azalma saptandı.
Çalışma, anksiyete belirtileri, uyku ve azalan NK hücresi seviyeleri arasında bir ilişki buldu. Ancak, araştırmacılar henüz bu durumun neden-sonuç ilişkisini ve NK hücresindeki bu düşüşün hastalık oranlarında artışa yol açıp açmadığını araştırmadı.
NK hücresi sayısındaki bu değişikliğin altında yatan nedenler henüz tam olarak bilinmiyor. Bu hücreler ölüyor olabilir veya vücut tarafından daha yavaş yenileniyor olabilir. Ayrıca, dolaşımdaki NK hücrelerine odaklanmanın, sinir sistemine nüfuz eden NK hücrelerini incelemeye izin vermediği belirtildi. Uzmanlar, anksiyete veya uykusuzluk yaşayan bireylerde NK hücrelerinin kan dolaşımından sinir dokusuna göç edebileceği spekülasyonunu yapıyor.
Bu bulgular, yüksek stres seviyeleri bildiren kronik kulak çınlaması (tinnitus) hastalarında daha az NK hücresi bulunan bir çalışmanın sonuçlarıyla da tutarlı. Stres hormonu kortizolün, diğer bağışıklık sistemini baskılayıcı etkilerinin yanı sıra NK hücresi popülasyonlarını azaltabileceği düşünülüyor.
Mevcut araştırmanın bazı sınırlılıkları bulunuyor. En önemli kısıtlılık, sadece 25 yaş altı kadınlardan oluşan ve tek bir etnik kökene sahip çok küçük bir katılımcı grubu olmasıdır. Gelecekteki çalışmalar, farklı geçmişlere sahip daha geniş, karma cinsiyetli bir popülasyon kullanarak bu ilişkinin daha genellenebilir olup olmadığını belirleyebilir.
Araştırmacılar, aynı katılımcı grubunda anksiyete, uyku düzeni ve NK hücresi seviyelerinin zamanla nasıl değiştiğini takip eden uzun vadeli bir çalışma yapmayı hedefliyor. Bu, bu psikolojik faktörler ile bağışıklık ve hastalık insidansı arasındaki ilişkiyi daha net ortaya koyabilir.
