Gökbilimciler, Uranüs'ün en büyük uydularının "karanlık yüzlerinin" daha önce düşündükleri yerde olmadığını ve bazı durumlarda buzlu uyduların beklenenin tam tersi taraflarında bulunduğunu keşfetti.
Uranüs'ün, beşi büyük olmak üzere doğrulanmış 28 uydusu bulunuyor. Bu büyük uydular, en yakından başlayarak Miranda, Ariel, Umbriel, Titania ve Oberon olarak sıralanıyor. Hepsi de William Shakespeare'in oyunlarındaki karakterlerin isimlerini taşıyor. 472 ila 1.578 kilometre genişliğindeki bu buzlu cisimler, tıpkı Dünya'nın Ay'ının gezegenimize göre durumu gibi, Uranüs'e kütleçekim kilidiyle bağlı, yani uydunun aynı yüzü her zaman gezegene dönük.
Bu kütleçekim kilidi nedeniyle, büyük uyduların yörüngelerindeki hareket yönünde ilerleyen bir "ön yüzü" ve hareketin tersi yönünde kalan bir "arka yüzü" bulunuyor. Bilim insanları, daha önceki teorilere göre, morötesi ve kızılötesi gibi görünmez dalga boylarında gözlemlendiğinde her uydunun ön yüzünün daha parlak olacağını varsayıyordu. Bunun nedeni, gezegenin manyetik alanından gelen elektronların uydular tarafından yakalanarak doğal olarak arka yüzlerinde birikmesi ve bu yüzleri "daha sönük" göstermesiydi. Güneş Sistemi'ndeki bazı diğer uydularda da benzer durumlar gözlemlenmişti.
Ancak yeni bir çalışmada araştırmacılar, Ariel, Umbriel, Titania ve Oberon'un parlaklıklarını ölçmek için Hubble Uzay Teleskobu'nun morötesi araçlarını kullandılar. Şaşırtıcı bir şekilde, uyduların hiçbirinin ön yüzü, arka yüzlerinden daha parlak değildi. Hatta Titania ve Oberon'da arka yüz, ön yüzden daha parlaktı ve bu da mevcut teoriyi tamamen altüst etti.
Ekip, bulgularını Amerikan Astronomi Derneği'nin bir toplantısında paylaştı. Bu sonuçlar henüz hakemli bir dergide yayımlanmadı.
Yeni bulgular şaşırtıcı olsa da, bunlar kısmen Güneş Sistemi'nin yedinci gezegeni olan Uranüs'ün manyetik özellikleriyle ilgili kafa karışıklığına bağlanabilir. Uranüs'ün ilginç yapısı nedeniyle, manyetik alanının uydularıyla gerçekte ne kadar etkileşime girdiği her zaman belirsiz olmuştur.
Bu kafa karışıklığının çoğu, Uranüs'ün olağandışı eğiminden kaynaklanıyor. Gezegenin ekseni, Güneş etrafındaki yörüngesine göre 98 derece eğik; bu da ona fırıldak gibi dönmek yerine top gibi yuvarlanan bir görünüm veriyor. Ancak uyduları hala ekvatoru etrafında dönüyor, bu da onların manyetosferden 59 derecelik bir açıyla geçtiği anlamına geliyor. Son bulgular ayrıca, Voyager 2 sondasının gezegenin ilk yakın ölçümlerini aldığı 40 yıl önceki manyetik anormallikler nedeniyle, bilim insanlarının manyetosferin boyutu ve gücü hakkındaki mevcut varsayımlarının yanlış olabileceğini gösteriyor.
Araştırmacılar, yeni çalışmanın Uranüs'ün manyetosferi hakkında pek bilgi sağlamadığını, çünkü elektron eksikliğinin hem daha zayıf hem de daha güçlü ve kaotik bir manyetik kalkanla açıklanabileceğini belirtiyor.
Ancak Titania ve Oberon'un arka yüzlerinin beklenmedik parlaklığı, araştırmacıların "toz kalkanı" adını verdikleri başka bir bilinmeyen fenomene işaret ediyor. Bu fikir, milyonlarca yıllık gök taşı çarpmaları sonucu Uranüs uydularında biriken Uranüs çevresindeki küçük toz parçacıklarının, uyduların ön yüzlerine çarpmasıdır. Bunu, bir aracın ön camına çarpan tozlar gibi düşünebilirsiniz. Benzer madde alışverişlerinin Jüpiter ve Satürn sistemlerinde de gözlemlendiği ekleniyor.
Bu, Ariel, Umbriel, Titania ve Oberon hakkında yapılan tek şaşırtıcı keşif değil. Son bulgular, bu dört büyük uydunun da yeraltı okyanuslarını destekleyebileceğini veya geçmişte desteklemiş olabileceğini ima ediyor. Buna benzer yeraltı okyanuslarının Europa, Ganymede ve Enceladus gibi diğer uydularda da var olduğuna inanılıyor.
Araştırmacılar, Uranüs'ün uydularını çevreleyen gizemlerin, son teknoloji kızılötesi araçlarını kullanarak gezegenin birçok sırrını zaten ortaya çıkaran James Webb Uzay Teleskobu tarafından yakında çözülebileceğini umuyorlar.
