Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) bir kez daha hava sızıntısı sorunuyla karşı karşıya. Bu durum, NASA'nın yörüngedeki laboratuvara dört astronot taşıyacak bir mürettebat fırlatmasını ertelemesine neden oldu.
Ancak uzay ajansı, yörüngede gelişen bu durum hakkında henüz fazla bilgi paylaşmıyor. Yine de güvenilir kaynaklar, bu sızıntının uzay ajansı için ciddi bir endişe kaynağı olduğunu doğruluyor. İstasyonun parçaları neredeyse otuz yıldır yörüngede bulunuyor.
Mevcut durumu anlamak için istasyonun daha önceki sızıntılarına göz atmak önemli. Alüminyum yapılı istasyonda 2019'dan beri yavaş ama giderek artan bir sızıntı mevcut. Bu hava kaçakları, istasyonun en eski unsurlarından biri olan ve ilk parçaları 1998'de fırlatılan Rus Zvezda hizmet modülünün transfer tünelinde (Rus kısaltmasıyla PrK) yer alıyordu. PrK tüneli, Zvezda modülünü, Soyuz mürettebat ve Progress ikmal araçlarının istasyona kenetlendiği bağlantı noktasına bağlıyor.
Zaman zaman Rus kozmonotlar küçük çatlaklar üzerinde onarım deneyleri yaptı, ancak bunlar genellikle günde birkaç kilogram havaya ulaşan sızıntının ilerlemesini yalnızca yavaşlattı. En iyi çözüm, kenetlenme portuna uzay araçları bağlanmadığı sürece PrK modülüne giden kapağı kapalı tutmak oldu.
Peki, Şimdi Ne Oluyor?
Roscosmos geçtiğimiz günlerde PrK modülü üzerindeki en son onarımları tamamladığını ve modülün "tamamen mühürlendiğini" doğrulamıştı. NASA da onarımların kısa süre önce bittiğini belirtmişti. Hem Roscosmos hem de NASA, bu onarımlardan sonra PrK modülü içindeki sızıntı oranının durduğunu söylemişti.
Bu kulağa iyi bir haber gibi geliyor. Ancak, iki kaynağa göre, genel olarak uzay istasyonu içindeki hava basıncı düşmeye devam etti. Eğer PrK modülü, yarım on yıldır yaptığı gibi sızdırmıyorsa, uzay istasyonu neden hala hava basıncı kaybediyordu?
Bundan kimse emin değil. En güçlü tahmin, PrK modülüne giden kapaklardaki contaların bir şekilde sızdırıyor olması. Bu senaryoda, istasyon içindeki basınç bu contalar aracılığıyla PrK modülü içindeki sızıntıyı besliyor, bu da içeride istikrarlı bir basınç oluşmasına ve PrK modülü sızıntılarının tamamen onarılmış gibi görünmesine neden oluyor.
Şu anda NASA, devam eden sızıntıyı izliyor ve her türlü olasılığa hazırlanıyor. Kıdemli bir endüstri kaynağı, NASA'nın uzay istasyonu programı liderliğinin sızıntı ve sonuçları konusunda "endişeli" olduğunu belirtti.
Uzay ajansının dört astronot taşıyan ticari bir görevin, Axiom-4'ün fırlatmasını ertelemesinin bir nedeni de bu. NASA yaptığı açıklamada, "Axiom Görevi 4'ün ertelenmesi, NASA ve Roscosmos'a durumu değerlendirmek ve ek bir sorun gidermenin gerekli olup olmadığını belirlemek için ek zaman sağlıyor" dedi. "Dördüncü özel astronot görevi için yeni bir fırlatma tarihi, belirlendiğinde sağlanacaktır."
Bir kaynak, yeni olası fırlatma tarihinin 18 Haziran olduğunu belirtti. Ancak bu, sızıntı sorununun çözülmesine bağlı olacak.
En Kötü Ne Olabilir?
Uzay istasyonu için en kötü senaryo, devam eden sızıntıların "yüksek çevrim yorulması" olarak bilinen bir olgunun habercisi olması. Bu olgu, alüminyum dahil olmak üzere metalleri etkiliyor. Bir metal askıyı bir kez bükerseniz eğilir. Ancak defalarca ileri geri bükerseniz kırılır. Bunun nedeni, metal yoruldukça sertleşmesi ve sonunda ani ve uyarı vermeden kırılmasıdır. Tıpkı 1988'deki bir havayolu uçuşunda olduğu gibi.
Endişe şu ki, istasyondaki bu metal yapıların bazıları hızla ve felaketle sonuçlanabilecek şekilde arızalanabilir. Buna göre, önceki değerlendirmelerinde NASA, uzay istasyonundaki yapısal çatlama sorununu, uzay istasyonuna yönelik risklerin olasılığını ve ciddiyetini ölçen 5v5 risk matrisinde en yüksek endişe seviyesi olarak sınıflandırmıştı.
Bu arada, uzay ajansı ek bilgi konusunda pek şeffaf davranmıyor. Medyadan gelen birçok soruya rağmen NASA, bir basın toplantısı düzenlemedi veya sızıntılar hakkında kamuoyuna "Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki mürettebat normal operasyonlarını güvenli bir şekilde sürdürüyor" demenin dışında bir şey söylemedi.
