Dünyanın en bilinen fosil canlılarından biri hakkında önemli yeni bilgiler gün yüzüne çıktı.
Bilim insanlarının kalıntılarını ilk keşfetmesinden bu yana 150 yıldan fazla bir süre sonra, araştırmacılar Archaeopteryx'in neredeyse eksiksiz ve ezilmemiş bir örneğinin bilgisayarlı tomografi (CT) taramasını ilk kez gerçekleştirdi.
'İlk kuş' olarak da bilinen bu dinozor, 150 milyon yıl önce uçuşun evriminde kritik bir anı temsil ediyor. Ancak bu dinozorun gerçekten kendi gücüyle uçup uçamadığı hala devam eden bir tartışma konusu ve bu yeni fosil bu tartışmayı çözmeye yardımcı oluyor.
Bu örneğin detay seviyesi olağanüstü. İskelette, kanat parmaklarından birinin ucundaki tek bir kemik eksik; bunun dışında tamamen sağlam.
Ancak belki de en heyecan verici özellikler çıplak gözle görünmüyor. Ultraviyole (UV) ışık altında, yumuşak doku yapılarının parıldayan izleri görülebiliyor; bu da daha önce hiç gözlemlenmemiş deri ve tüyler hakkında kritik bilgiler ortaya çıkarıyor.
Yapılan çalışmanın yazarlarına göre, güvercin büyüklüğündeki bu kuş benzeri dinozorun uçma yeteneğine sahip olabileceğini düşündüren bu inanılmaz bulgular elde edildi.
UV analizine dayanarak, her bir kanadında, dirsekten vücudun yanına kadar uzanan ve kanadı genişleten, uzmanlaşmış iç ikincil tüylerin belirgin ve net bir şekilde korunmuş bir kısmı bulunuyor.
Tertial adı verilen bu tüyler, böylesine uzun kanatlı bir dinozor için uçuş için muhtemelen çok önemliydi ve daha önce bulunan Archaeopteryx fosillerinde dikkat çekici bir şekilde eksikti.
Araştırmacılar, “Archaeopteryx, tüyleri olan ilk dinozor ya da 'kanatları' olan ilk dinozor değil. Ancak tüylerini uçmak için kullanabilen bilinen en erken dinozor olduğunu düşünüyoruz,” diyor ve ekliyor:
“Çoğu yaşayan kuşa kıyasla Archaeopteryx'in çok uzun bir üst kol kemiği var. Ve uçmaya çalışıyorsanız, uzun bir üst kol kemiği, kanadın uzun birincil ve ikincil tüyleri ile vücudunuzun geri kalanı arasında bir boşluk yaratabilir. Hava bu boşluktan geçerse, ürettiğiniz kaldırmayı bozar ve uçamazsınız.”
Uzun kanatlı yaşayan kuşlar hakkındaki bilgilerimize göre, tertial tüylerinin rolü öncelikli olarak kanat boşluğunu kapatmak ve uçuşa yardımcı olmaktır. Ancak yeni fosilde bulunan olağandışı yelpaze şekli, bu tüylerin görsel iletişimde de rol oynamış olabileceğini düşündürüyor. Bu iki hipotez birbirini dışlamıyor.
Yıllarca süren çalışmalara ve 13 farklı Archaeopteryx örneğinin keşfine rağmen, bu kuş benzeri dinozor ve uçuş için yapılıp yapılmadığı konusunda hala büyük bir tartışma var.
Yeni görüntülenen 14 numaralı örnek, bilimsel araştırmalar için neredeyse kayboluyordu – araştırmacılar tarafından elde edilmeden önce on yıllarca özel koleksiyonerlerin elinde kaldı.
Artık bu yüksek çözünürlüklü CT taramaları, inceleme ve araştırma için serbestçe erişilebilir durumda.
Araştırmacılar, “Vücudun neredeyse her parçasından heyecan verici ve yeni şeyler öğreniyoruz... Ve bu çalışma gerçekten sadece buzdağının görünen kısmı,” şeklinde konuştu.
Çalışma, saygın bir bilimsel dergide yayımlandı.
