Amerika Birleşik Devletleri'nin Georgia eyaletinde, aynı bölgede yaşayan dört erkeğin tropikal bölgelerde, özellikle Güneydoğu Asya ve Kuzey Avustralya'da bulunan potansiyel olarak ölümcül bir toprak bakterisiyle enfekte olması bilim dünyasında şaşkınlığa neden oldu. Dört vaka, sadece ortak konumlarıyla değil, aynı zamanda bakteri türüyle de birbirine bağlıydı. Yapılan tüm genom dizilemesi çalışmaları, enfeksiyonlara neden olan bakterilerin birbirine oldukça benzediğini ve ortak bir bulaşma kaynağını işaret ettiğini ortaya koydu.
Ancak bu bakteri insandan insana kolay kolay bulaşmıyor. Dahası, erkeklerin hiçbirinin enfeksiyonu açıklayacak yakın zamanda bir seyahat geçmişi bulunmuyordu. Hatta erkeklerden yalnızca biri, bakterinin doğal olarak bulunduğu bir yere daha önce gitmişti ancak bu olay enfeksiyonundan on yıllar öncesine dayanıyordu. İşin ilginç yanı ise bu dört enfeksiyonun on yıllara yayılmasıydı. İlk vaka 1983'te, ikincisi 1989'da, son iki vaka ise Eylül 2024'te birer gün arayla meydana geldi.
Bilim insanları, bu tehlikeli bakterinin (Burkholderia pseudomallei) Georgia bölgesinde tüm bu süre boyunca gizlendiğini ve son dönemdeki yeniden ortaya çıkışını bir kasırganın tetiklemiş olabileceğini düşünüyor. Endemik olduğu bilinen yerlerde, şiddetli hava olaylarından sonra enfeksiyon vakalarında artış gözlemleniyor. Georgia'ya uğrayan güçlü kasırga da bu tanıma uyuyordu. Kasırganın ardından kısa süre sonra hastalanan iki erkek, şiddetli hava koşullarına rağmen dışarıda çalışıyordu. Hatta aynı gün çalıştıkları iş yerinde çamur, toz, rüzgar ve yoğun yağışa maruz kaldılar. Kimliği açıklanmayan 50'li yaşlarındaki bir hasta araç muayenesi yaparken, 60'lı yaşlarındaki diğer hasta ise ağır ekipman kullanırken hastalandı.
Doktorlar, bu ender toprak bakterisinin neden olduğu meliyoidozis hastalığını teşhis ettiler.
Tehlikeli Enfeksiyon
Genel olarak meliyoidozis tanısı koymak zor ve bazı antibiyotiklere karşı dirençli olması nedeniyle tedavisi de karmaşık olabiliyor. İnsanlar, bakteriyi soluyarak veya açık yaralarına temas ettirerek enfekte olabiliyor. Enfeksiyon bazen akciğer enfeksiyonu veya cilt ülseri gibi lokal kalabilirken, kana karışarak beyin dahil çeşitli organlara yayılarak sistemik bir enfeksiyona dönüşebiliyor. Tedavi edilmeyen vakalarda ölüm oranı %90'a kadar çıkabilirken, hızlı ve doğru tedavi alanlarda bu oran %40'ın altına düşüyor.
2024'te hastalanan her iki erkek de hızla hastaneye kaldırılıp sepsis teşhisi konuldu. Her ikisi de yoğun antibiyotik tedavisi görerek iyileşti ancak bir hasta Kasım ayında nüks yaşayarak tekrar hastaneye yatmak zorunda kaldı. Nihayetinde tekrar iyileşti.
Yetkililere göre ABD'de her yıl ortalama bir düzine kadar meliyoidozis vakası tespit ediliyor, ancak bunların çoğu bakterinin bilindiği bölgelere seyahat etmiş kişilerde görülüyor. Geçen yıl enfekte olan erkeklerin ikisinin de böyle bir seyahat geçmişi bulunmuyordu. Araştırmacılar, genetik dizileme sayesinde bu vakaların 1980'lerdeki iki vakayla bağlantılı olduğunu ortaya çıkardı.
Bu eski vakalarda, her iki erkek de enfeksiyon nedeniyle hayatını kaybetmişti. 1989 Ekim'inde hayatını kaybeden bir erkek, enfeksiyonundan yirmi yıl önce Vietnam'da savaşmıştı; burası bakterinin endemik olduğu bir bölge. Araştırmacılar, B. pseudomallei enfeksiyonu için bu kadar uzun bir kuluçka süresinin tamamen imkansız olmadığını ancak maruziyet ile enfeksiyon arasında bu kadar uzun bir aralık olmasının nadir olduğunu belirtiyor. Daha da dikkat çekici olanı, 1989'daki ölümünden önceki ay Georgia'ya büyük bir kasırganın şiddetli yağış bıraktığına dair bulgular.
1983 Ekim'inde hayatını kaybeden diğer vaka ise geçmişte veya yakın zamanda seyahat öyküsü bulunmuyordu. 1983'te bölgede herhangi bir kasırga da yaşanmamıştı. Ancak bu kişinin, 2024'te enfekte olan erkeklerin ortak çalıştığı iş yerine bir milden daha az mesafedeki bir askeri üste uzun süre çalışmış olması dikkat çekiciydi.
Vakaların Bağlantısı
Genel olarak araştırmacılar, bu dört vakanın, bakterinin erkeklerin bulunduğu Georgia bölgesinde saklandığını gösterdiğini düşünüyor. ABD'de bakterinin endemik olduğuna dair iddialar yeni değil. 2022'de yapılan bir araştırmada, Mississippi'deki toprakta B. pseudomallei bulunduğu ve iki yıl arayla meydana gelen iki vakanın genetik testlerle bağlandığı ortaya çıkmıştı. Ancak yapılan modellemeler, bakterinin Körfez Kıyısı eyaletleriyle sınırlı olabileceğini öne sürmüştü.
Yeni çalışmanın yazarları, Georgia'nın potansiyel enfeksiyon kaynağı olarak askeri üsleri işaret ediyor. Çalışmada, "Vietnam Savaşı ile ilişkili personel veya ekipmanların geri dönüşüyle çevresel ortama B. pseudomallei'nin tanıtılması ve kalıcılığı olasıdır, ancak çevresel tanıtımın veya yerel maruziyetin diğer kaynakları dışlanamaz" deniliyor.
Sonuç olarak, tehlikeli mikroorganizmanın Georgia'ya yerleşip yerleşmediğini kesin olarak anlamak için Mississippi'de bulunan gibi pozitif çevresel örneklerin bulunması gerekiyor. Aksi takdirde, beklenmedik kaynaklar da olabilir. Örneğin, 2021'de sağlık müfettişleri, Georgia, Kansas, Minnesota ve Teksas'ta meydana gelen dört ilişkili meliyoidozis vakasının, Walmart'ta satılan bir aromaterapi oda spreyi şişesindeki minerallerin kontaminasyonundan kaynaklandığını belirledi. Bu dört vakadan ikisi, Georgia'da 5 yaşında bir çocuk ve Kansas'ta bir yetişkin hayatını kaybetti. Teksas'taki dört yaşındaki çocuk enfeksiyondan kurtuldu ancak beyin hasarı kaldı.
