Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump, göreve gelmeden önce ulusal güvenlik endişelerine rağmen TikTok'un ABD'de faaliyet göstermesi için bir anlaşma yapabileceği vaadinde bulunmuştu. Ancak süreç ilerledikçe, Başkan Yardımcısı JD Vance'in bu anlaşma üzerinde görevlendirilmesi ve aylarca süren müzakerelerin ardından, ABD hala Çin hükümetinin onaylayacağı bir satış şartı bulamadı.
Trump'ın Ticaret Bakanı Howard Lutnick, Çin'in ABD'ye özel bir sürüm TikTok'un satışını onaylamaması durumunda, yönetimin TikTok'u kapatmaya istekli olduğunu doğruladı. Lutnick'in açıklamalarına göre, Çin ve TikTok'un sahibi ByteDance, uygulamayı Trump'ın belirlediği alıcılara satmazsa ve TikTok'un algoritması üzerindeki kontrolü Amerikalılara devretmezse, TikTok ABD'de faaliyet göstermeyecek.
Lutnick, Trump yönetiminin şu anda üzerinde çalıştığı anlaşmaya göre, "Çin'in küçük bir payı olabilir veya mevcut sahibi ByteDance'in küçük bir payı olabilir," ancak temel olarak "Amerikalılar kontrol sahibi olacak, teknolojiyi sahiplenecek ve algoritmayı yönetecek." dedi.
Bununla birlikte, ByteDance yönetimi uzun süredir ABD'nin ulusal güvenlik endişelerini gidermenin, yani Çin'in popüler uygulamayı Amerikalıları manipüle etmek ve gözetlemek için kullanabileceği endişesini, satış zorunluluğu olmadan da çözülebileceğini savunuyor. ByteDance yönetim kurulu üyelerinden biri daha önce yaptığı bir açıklamada, satış dışı bir seçeneğin, uygulamanın veya algoritmasının satılmadan TikTok'un ABD yasalarına uyumunu sağlayacak yerel bir kontrol değişikliğini içerebileceğini belirtmişti.
Lutnick, ABD'nin öneri algoritması üzerindeki kontrol şartından taviz vermeyeceğini ima etti. Bu algoritmanın, uygulamayı küresel çapta bu kadar popüler yapan asıl sır olarak görüldüğü belirtiliyor. ByteDance'in algoritmayı satmak istememesinin bir nedeni de, temel fikri mülkiyetini ABD'deki rakipleriyle paylaşmak istememesi olabilir.
Trump'ın geçtiğimiz günlerde Çin'in anlaşmayı onaylayacağından "emin olmadığını", ancak bunun "Çin için iyi olduğunu" düşündüğünü belirtmesi dikkat çekmişti. Analistler, Çin'in TikTok'u Trump ile devam eden ticaret görüşmelerinde bir pazarlık kozu olarak gördüğünü ve ABD'den önemli tavizler almadan bu kozu bırakmaya istekli olmayabileceğini öne sürüyor.
ABD-Çin Gümrük Vergisi Görüşmeleri TikTok Anlaşmasını Karmaşıklaştırıyor
Şu anda ABD ve Çin arasında, Eylül ortasında TikTok'un satılması için Trump'ın belirlediği son tarihten yaklaşık bir ay öncesine denk gelen Ağustos ayında sona erebilecek 90 günlük bir ateşkes devam ediyor. ABD-Çin İş Konseyi başkanı tarafından kaleme alınan bir yazıda, ABD ve Çin'in 90 günlük ateşkesi uzatmasının "neredeyse kaçınılmaz" olduğu belirtildi. Bu durum, Trump'ın en büyük ticaret rakibiyle haftalar süren gergin müzakerelerin ardından ABD için olumlu bir anlaşma güvencesinden uzak olduğunu gösteriyor.
Trump yönetiminin, Çin'in Eylül son teslim tarihinden önce bir taviz vermesi umuduyla TikTok'u kapatma tehdidinde bulunması mümkün. Lutnick'in yorumları, Trump'ın anlaşmayı sonuçlandıramamış olabileceğini ve bunun da ABD-Çin ticaret savaşında beklenmedik sonuçlara yol açabileceğini, hatta Trump'ın sadece TikTok'u kurtarabileceği yönündeki söylemlerine bir darbe vurabileceğini gösteriyor.
TikTok hayranları ve geçimlerini bu platformdan sağlayan Amerikalılar için, Lutnick'in birkaç hafta içinde gerçekleşebilecek potansiyel bir kapanma tahminleri ışığında, Trump'ın anlaşma yapma becerisine güvenmek hala riskli görünüyor.
Lutnick, "Eğer Çinliler o anlaşmayı onaylarsa, anlaşma gerçekleşecek," dedi. "Eğer onaylamazlarsa, TikTok kapanacak ve bu kararlar çok yakında alınacak."
