ABD Başkanı Trump, daha önce NASA Başkanlığı için aday gösterdiği Jared Isaacman'ın adaylığını iptal etmesinin ardından, Çarşamba akşamı uzay ajansına yeni bir geçici lider atadı.
Yeni geçici başkan olarak atanan Sean Duffy, hâlihazırda dolu bir göreve sahip: Kendisi, Federal Havacılık İdaresi (FAA) dahil olmak üzere on üç farklı kurumda 55.000 çalışanı denetleyen kabine düzeyinde bir pozisyon olan Ulaştırma Bakanı olarak görev yapıyor.
Başkan Trump, Çarşamba akşamı kendi sosyal medya platformunda yaptığı paylaşımda, "Sean, yollarımızı ve köprülerimizi yeniden inşa ederken, aynı zamanda son teknoloji bir Hava Trafik Kontrol sistemi oluşturmak da dahil olmak üzere, Ülkemizin Ulaştırma İşlerini idare etmede MUHTEŞEM bir iş çıkarıyor. Kısa bir süre için bile olsa, giderek daha da önem kazanan Uzay Ajansı'nın fantastik bir lideri olacak." ifadelerini kullandı.
Duffy de bu paylaşıma sosyal medya üzerinden, "Bu görevi kabul etmekten onur duyuyorum. Uzayı ele geçirme zamanı. Hadi fırlatalım." şeklinde yanıt verdi.
Ulaştırma Bakanı'nın aynı zamanda NASA'yı yönetmesi kulağa garip bir seçim gibi gelebilir, ancak bazı yönlerden Duffy'nin atanması Başkan için mantıklı bir karar. Bunun uzay ajansı için faydalı olup olmayacağı henüz bilinmiyor, ancak gizli konuşan iki sektör kaynağı, bu olasılığı hemen göz ardı etmeyeceklerini belirtti.
Sean Duffy Kimdir?
Duffy'nin oldukça renkli bir geçmişi var; 1997'de Real World: Boston adlı reality televizyon programında yer aldı ve ESPN'de yorumculuk yaptı. Cumhuriyetçi Parti'den olan Duffy, 2011'den 2019'a kadar ABD Temsilciler Meclisi'nde görev aldı. Evli ve dokuz çocuğu bulunuyor.
Uzay geçmişi olmamasına rağmen, Duffy FAA Yöneticisi olduktan sonra uzay uçuşlarına ilgi gösterdi. 18 Mart'ta gerçekleşen ve Butch Wilmore ile Suni Williams'ı uzayda uzun bir konaklamanın ardından Dünya'ya geri getiren Crew 9 görevinin inişini NASA Genel Merkezi'nden takip etti. Ayrıca bu ay sonunda yapılacak olan Crew 11 fırlatmasına katılmaya da ilgi duyduğunu belirtmişti.
NASA yetkilileri, Çarşamba akşamı yapılan bu duyuru karşısında hazırlıksız yakalandı. Yeni bir adayın NASA'yı yönetmek üzere önerilmesi ve Kongre tarafından onaylanması beklenirken, mevcut geçici yönetici Janet Petro'nun en azından yıl sonuna kadar görevde kalacağını umuyorlardı.
Kaynaklar, Petro'nun Trump Yönetimi içinde özellikle yüksek bir itibarı olmamasına rağmen, görevinden alınmasını gerektirecek herhangi bir şey yapmadığını belirtti. Aksine, Trump'ın NASA'yı sevdiği ve güvendiği birinin yönetmesini istediği anlaşılıyor. Bu, ajans için muhtemelen bir fayda sağlayacak, zira NASA'ya doğrudan Başkan'a ulaşma imkanı verecek. Örneğin, NASA'nın bir şeye ihtiyacı olduğunda veya bütçeleme sürecinde haksızlığa uğradığında Duffy, Trump'a mesaj atabilecek.
Petro'nun bu tür bir siyasi etkisi yoktu ve bu, Başkan'a erişimin çok önemli olduğu bir Beyaz Saray dönemi. Ajans, NASA'ya yapılan zararlı şeylere karşı koyabilecek veya işleri halledebilecek kimsenin olmaması nedeniyle büyük tehlike altındaydı. Duffy bu tür bir etkiye sahip olacak. Ancak, Ulaştırma Bakanlığı'ndaki göreviyle zaten inanılmaz derecede meşgul olacak.
Duffy, Başkanın Bütçesini Destekleyecek
Duffy'nin liderliğindeki NASA hakkında endişe edilecek bazı nedenler de var. Uzay geçmişinden ziyade siyasi bir kökenden geldiği için Duffy, NASA'daki misyonunu muhtemelen Başkanın bütçe talebiyle belirlenen uzay ajansı vizyonunu yerine getirmek olarak görecek. Bu bütçe, bilimsel araştırmalar için ayrılan fonları keskin bir şekilde azaltıyor ve NASA'nın derin uzay keşif planlarında önemli değişiklikler öngörüyor.
Bu atama, ABD Senatosu'nun Başkanın bütçe talebine yanıtını, yani 2026 mali yılı için federal bütçenin düzenlemesini açıklamasının arifesinde geldi. Senato'nun, Beyaz Saray Yönetim ve Bütçe Ofisi (Başkanı Russ Vought) tarafından önerilen kesintilerin çoğunu geri getirmesi muhtemel. Bu hizalanma açısından, Duffy'nin Vought'un tarafında yer alması ve Başkanın bütçesinin 1 Ekim'de mali yılın başlangıcında uygulanması için baskı yapması bekleniyor.
Felsefi olarak, Vought, federal harcamaları yönlendirmede başkanın daha fazla yetkiye sahip olması gerektiğine güçlü bir şekilde inanıyor ve muhtemelen bu yıl bu konuyu zorlayacak. Harcamaların dondurulması (recission) ve ödeneklerin durdurulması (impoundment) gibi taktikleri kullanarak, Vought, ofisinin hazırladığı başkanın bütçe talebindeki öncelikleri uygulamaya çalışabilir. Bu noktada Duffy, NASA'da daha yetenekli bir siyasi müttefik olacaktır.
Yani, sıkı durun. NASA nihayet önümüzdeki birkaç ay içinde ajansı kimin yöneteceğine dair bir netliğe kavuştu ve bu kişi Başkan tarafından güvenilen biri. Duffy aynı zamanda Washington DC'nin nasıl çalıştığını anlayan yetenekli bir lider ve deneyimli bir siyasetçi olarak görülüyor. Duffy'nin önümüzdeki haftalarda NASA liderlerinin endişelerini dinlemesi ve Vought'un ofisi tarafından önerilen daha acımasız (ve anlaşılması zor) kesintilerden bazılarını dengelemeye çalışması mümkün.
Ancak, NASA'nın bütçesini ve iş gücünü azaltma görevini ciddiye alması ve bu durumda Petro'dan çok daha etkili olması da mümkün.
