Satürn'ün en büyük uydusu Titan'ın atmosferiyle ilgili oldukça tuhaf bir durum keşfedildi: Atmosfer, yüzeyiyle sabit bir hizada kalmak yerine, mevsimler boyunca yalpalıyor.
Bu keşif, İngiltere'deki bir araştırma ekibinin liderliğinde yapılan yeni bir çalışmada, 13 yıllık kızılötesi ışık okumalarının detaylı analiziyle ortaya çıktı. Bu okumalardan gaz bileşimi ve sıcaklık yorumlanabiliyor ve atmosferin değişen konumu buradan belirleniyor.
Bu sıra dışı davranışın neye sebep olduğu henüz net değil, ancak bu durum gelecekte Titan'ın ve ona benzer özellikler taşıyan diğer gezegenimsi cisimlerin tarihi hakkında daha fazla bilgi edinmemizi sağlayabilir. Bu benzerlik taşıyan cisimler arasında Dünya da bulunuyor, çünkü her ikisinin de nispeten kalın bir atmosferi, sıvı gölleri ve hava durumu desenleri var.
Araştırmacılar, "Titan'ın atmosferinin eğilim davranışı çok garip," diyor. "Titan'ın atmosferi, uzayda kendini sabitleyen bir jiroskop gibi davranıyor gibi görünüyor." Daha da ilgi çekici olanı ise, bu eğimin boyutunun Titan'ın mevsimleriyle değiştiğini fark etmeleri.
Bu mevsimsel değişim, eğimin, uydunun Satürn ile birlikte Güneş etrafındaki yıllık döngüsüyle ilgili olabileceğini düşündürüyor. Titan'da bir yıl, Dünya'da neredeyse 30 yıla denk geliyor ve bu süre zarfında ısıtma ve sıcaklıkta büyük değişiklikler meydana geliyor.
Ancak, atmosferik eğimin boyutu değişirken, yönü sabit kalıyor: Her zaman aynı sabit noktaya doğru yöneliyor. Bunun nedenini anlamak zaman alacak ve daha fazla araştırma gerektirecek.
Araştırmacılar, "Kafa karıştırıcı olan şey, eğim yönünün Güneş veya Satürn'den etkilenmek yerine uzayda nasıl sabit kaldığı," diyor. "Bu bize sebebe dair ipuçları verebilirdi. Bunun yerine, elimizde yeni bir gizem var."
Ekibin değerlendirdiği bir hipotez, Titan'ın geçmişinde meydana gelen büyük bir çarpma olayının atmosferik yalpalamaları başlatmış olabileceği ve bununla birlikte uydunun ikliminde değişikliklere yol açtığı yönünde.
Bu araştırmanın çok gerçek ve acil bir pratik kullanımı var: NASA'nın Dragonfly uzay aracının 2034'te Titan'ı ziyaret etmesi planlanıyor. Probu Satürn uydusunun girdaplı rüzgarlarında başarılı bir şekilde indirmek için atmosferinin hassas bir şekilde anlaşılması gerekecek.
Dragonfly yerini aldığında, çok daha fazla büyüleyici keşif bekleyebiliriz. Yeni çalışmanın arkasındaki ekip, Titan'ı özellikleri nedeniyle "Güneş Sistemi'nin en ilgi çekici cisimlerinden biri" olarak tanımlıyor – bu özellikler arasında, Güneş Sistemi'nde düzgün bir atmosfere sahip tek uydu olması da yer alıyor.
Titan, atmosferi gibi bir atmosferin etkisi altında, Dünya dışı dünyalarda yaşamın nasıl başlayabileceği ve hayatta kalabileceği konusundaki anlayışımızı bile geliştirebilir – bu, gelecekteki çalışmalarla araştırılabilecek bir konu.
NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi'nden bir gezegen bilimcisi, "Titan'ın atmosferinin yüzeyinden bağımsız, dönen bir top gibi davranması, sadece Titan için değil, Dünya dahil olmak üzere atmosfer fiziğini daha genel olarak anlamak için de büyüleyici sorular ortaya çıkarıyor," diyor.
Araştırma, Planetary Science Journal dergisinde yayınlandı.
