Pekin yönetimi, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile arasındaki ticari gerilimi tırmandırarak, ABD menşeli ürünlere uyguladığı gümrük vergilerini Cuma günü itibarıyla %84'ten %125'e yükselttiğini duyurdu.
Bu adım, ABD Başkanı Trump'ın Çin mallarına yönelik gümrük vergilerini %125'e çıkarmasının ve diğer ülkelere yönelik çoğu vergiyi 90 gün süreyle askıya almasının hemen ardından geldi. Bazı kaynaklar, Şubat ayında duyurulan %20'lik ek ithalat vergileriyle birlikte toplam vergi yükünün %145'e ulaştığını belirtiyor.
Çinli yetkililer tarafından yapılan açıklamada, ABD'nin Çin'e anormal derecede yüksek gümrük vergileri uygulamasının uluslararası ekonomik ve ticari kuralların, temel ekonomik yasaların ve sağduyunun ciddi bir ihlali olduğu ve bunun tamamen tek taraflı bir zorbalık olduğu ifade edildi. Açıklamada ayrıca, mevcut vergi seviyeleriyle ABD mallarının Çin pazarında kabul görme olasılığının kalmadığı ve ABD tarafının gelecekte Çin mallarına vergi uygulamaya devam etmesi halinde Çin'in bunu görmezden geleceği belirtildi.
Bu son gelişmeler, iki süper güç arasındaki gümrük vergisi artışlarının zirveye ulaşmış olabileceği yorumlarına neden oluyor. Mevcut vergilendirme oranları, çoğu tüketicinin ithal ürünler için iki katından fazla fiyat ödemeye yanaşmayacağı düşünüldüğünde, iki ülke arasındaki ticareti neredeyse imkansız hale getiriyor.
Ticaret savaşı, ABD yönetiminin yasadışı fentanil üretiminde kullanılan öncü kimyasalların akışını durdurmak için yeterince çaba göstermediği gerekçesiyle Şubat ayında Çin'e %20'lik bir gümrük vergisi uygulamasıyla başlamıştı.
Mart ayında nispeten sakin seyreden durum, Nisan ayı başlarında ABD'nin Çin mallarına ek %34'lük bir misilleme vergisi getirerek toplam vergiyi %54'e çıkarmasıyla yeniden alevlendi.
Pekin buna, ABD mallarına %34'lük bir misilleme vergisi uygulayarak ve bazı nadir toprak elementlerinin ihracatını kısıtlayarak yanıt verdi. Bu adıma tepki gösteren ABD yönetimi, Çin'e %50'lik ek bir ithalat vergisi daha uygulayarak vergileri %104'e yükseltti. Pekin de misilleme olarak ABD mallarına %50'lik ek bir vergi daha koyarak oranı %84'e çıkardı.
Ardından, ABD vergilerinin yürürlüğe girmesinden birkaç saat sonra Beyaz Saray, misilleme yapmayan 75 ülkeye yönelik karşılıklı tarifeleri duraklatacağını ancak müzakere masasına oturmak yerine misilleme tarifeleri uyguladığı için Çin'e %125 vergi uygulayacağını duyurdu.
Pekin de beklendiği gibi aynı şekilde karşılık vererek Amerikan ithalatına %125 gümrük vergisi uygulayacağını açıkladı. Bu durum, yarım trilyon dolardan fazla küresel ticareti etkileyen bu vergilerle Çin ve ABD arasındaki mal alışverişini fiilen durma noktasına getirdi.
Bu ticaret savaşının, özellikle Çin'den yoğun şekilde ithalat yapan ABD'deki elektronik ve bilgisayar sektörü üzerinde ağır bir etkisi olacak. 2024 tahminlerine göre oyun konsollarının %86'sı, PC monitörlerinin %79'u, akıllı telefonların %73'ü, lityum iyon pillerin %70'i ve pillerin %66'sı Çin'den ithal ediliyordu. Depolama birimi üreticileri de bu durumdan önemli ölçüde etkilenirken, ekran kartlarının nasıl etkileneceği henüz netlik kazanmış değil.
Şirketler, uluslararası ticaretteki bu çalkantılara Çin dışına çıkarak ve ABD dahil diğer ülkelerde üretim merkezleri kurarak tepki veriyor. Ancak bu geçişin zaman alacağı ve tüketicilerin önümüzdeki aylarda artan fiyatlara hazırlıklı olması gerektiği belirtiliyor.
"Made in China" etiketli ürünlerin ise Pekin ve Washington müzakere edip bir anlaşmaya varana kadar raflarda görülmeyebileceği düşünülüyor. Ancak mevcut gidişata bakıldığında, hangi tarafın ilk adımı atacağını bekleyip görmek gerekiyor.
