İnternet altyapı hizmetlerinin dev isimlerinden Cloudflare, yapay zeka (YZ) destekli tarayıcı botlarının web sitelerindeki içerikleri kopyalaması (scraping) karşılığında ücret ödemesini sağlayacak yeni bir sistemi test ediyor. "İçerik Başına Ödeme" (pay-per-crawl) olarak adlandırılan bu özellik, içerik üreticilerine ve yayıncılara büyük bir güç kazandırmayı hedefliyor.
Cloudflare tarafından yapılan açıklamaya göre, "İçerik Başına Ödeme" özelliği şu anda özel bir beta aşamasında ve az sayıda yayıncı ile içerik üreticisi bu denemeye katılıyor. Her yayıncı, botların içerikleri taramadan önce ödemesi gereken ücreti kendisi belirleyebilecek.
Cloudflare CEO'su Matthew Prince, bu yeni özelliğin, "YZ çağında internetin bildiğimiz haliyle hayatta kalmasını" sağlayacağını belirtti. Prince, "Orijinal içerik, interneti son yüzyılın en büyük icatlarından biri haline getiren şeydir ve içerik üreticilerinin bunu yapmaya devam etmesi hayati önem taşımaktadır," dedi. "Yapay zeka tarayıcıları bugüne kadar sınırsızca içerik kopyaladı. Amacımız, yapay zeka şirketlerinin inovasyon yapmasına yardımcı olurken, gücü yeniden içerik üreticilerinin eline vermek. Bu, özgür ve canlı bir internetin geleceğini, herkes için işe yarayan yeni bir modelle korumakla ilgili."
Beta sürecine katılan bazı yayıncılar, Cloudflare'ın bu özelliğinin, telif haklarını ihlal ettiği iddia edilen ve geniş çaplı bir "hırsızlık" olarak görülen sınırsız içerik kopyalama sorununu durdurma potansiyeli taşıdığına dair iyimserliklerini dile getirdi. Cloudflare, beta programına katılmak isteyen içerik üreticilerinin kayıt olabileceğini ve bu sayede "YZ ekonomisine yaptıkları katkılardan dolayı tazminat alabileceklerini" belirtti.
Şimdilik, yalnızca beta sürecindeki yayıncılar, sitelerinin hangi bölümlerine hangi botların erişebileceğini seçebilecekler; tüm botları engelleyebilir veya belirli botların belirli içeriklere erişmesine izin verebilirler. Cloudflare'ın programı ayrıca, bazı botlardan ücret alırken diğerlerinin ücretsiz taramasına izin verme esnekliği de sunuyor. Bu, YZ şirketleriyle anlaşma yapan yayıncıların onaylanmış taramalara izin verirken, henüz lisans anlaşması yapmamış şirketlerden içeriklerini korumalarına olanak tanıyor.
Yapay Zeka Şirketleri de İkna Edilmeli
Cloudflare'ın bu planının başarılı olması için yapay zeka şirketlerinin de sisteme dahil olması gerekiyor. Bazı YZ şirketleri teşvik görmese de Cloudflare, bu girişimde YZ şirketleriyle ortaklık yaptığını ve içerik üreticileriyle müzakere etmek için basit bir arayüze sahip olmaktan faydalanabileceklerini doğruladı.
Cloudflare, YZ ortaklarının içerik üreticileriyle "uzun vadeli iş birliğinden" fayda sağlayacağını, çünkü güncel içeriklerin YZ ürünlerinin güncel kalmasına yardımcı olacağını belirtti. Ayrıca, düşük kaliteli veri kaynaklarını taramak için para harcamaktan da vazgeçebileceklerini ifade ettiler.
"İçerik üreticilerinden gelen sürekli katkılar olmadan, YZ sistemleri güncelliğini yitirme, taraflı hale gelme veya daha az güvenilir olma riski taşır; bu da nihayetinde kullanıcı güvenini ve YZ ürünlerinin değerini azaltır," diyen Cloudflare, "Cloudflare, YZ şirketleriyle onlara daha fazla sinyal vermek ve erişebilecekleri içeriğin kalitesini ve alaka düzeyini artırmak için çalışıyor. Sağlıklı, sürdürülebilir bir orijinal içerik ekosistemi, YZ inovasyonu ve alaka düzeyi için kritik öneme sahip."
Ancak Cloudflare'ın bu girişimi, YZ şirketlerinin yayıncıların belirlediği fiyatları ödemeyi kabul etmesine bağlı. Eğer fiyat teklifi savaşları oranları yayıncıları yabancılaştıracak kadar düşürürse, bu deneyin seyrini bozabilir. Ayrıca, Cloudflare'ın YZ botlarını tespit etme yeteneğine de bağlı ki bu, şimdilik kullanıcı raporlarına ve Cloudflare'ın toplu trafik modelleri analizine dayanıyor.
"Başlangıçta fiyat keşfi önemli bir rol oynayacak; içerik üreticileri kimin ne için ödeme yaptığına dair veriler topladıkça, orijinal içeriğin gerçek değerini yansıtan şeffaf bir pazar ortaya çıkacak," dedi Cloudflare.
Geleceğe bakıldığında Cloudflare, "içerik başına ödeme" sisteminin "önemli ölçüde gelişeceğini" öngörüyor. Belki bir gün yayıncılar, farklı yollar veya içerik türleri için farklı oranlar belirleyebilir, hatta YZ tarama ortamında dinamik fiyatlandırma bile tanıtabilir. Cloudflare bu gelecekte, YZ şirketlerinin belirli YZ ürünlerini desteklemek için en iyi içerik anlaşmalarını arayan ajanlar yaratmaya teşvik edilebileceğini tahmin ediyor.
"En sevdiğiniz derin araştırma programından en son kanser araştırmalarını veya hukuki bir özeti sentezlemenize ya da sadece Soho'daki en iyi restoranı bulmanıza yardımcı olmasını istediğinizi ve ardından bu ajana en iyi ve en alakalı içeriği elde etmek için bir bütçe verdiğinizi hayal edin," diyen Cloudflare, "akıllı ajanların dijital kaynaklara erişimi programlı bir şekilde müzakere edebileceği bir geleceği mümkün kılıyoruz" vaadinde bulundu.
Yapay Zeka Tarayıcıları Artık Varsayılan Olarak Engellendi
Cloudflare'ın bu duyurusu, geçtiğimiz Eylül ayında kullanıma sunduğu ve web sitesi sahiplerinin YZ tarayıcılarını tek bir tıklamayla engellemesine olanak tanıyan bir özelliğin ardından geldi. Cloudflare'a göre, 1 milyondan fazla müşteri YZ tarayıcılarını engellemeyi tercih etti. Bu durum, insanların içerikleri üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmak istediklerinin bir işareti olarak yorumlandı. Zira Cloudflare, robots.txt dosyalarına YZ tarayıcıları için talimat yazmanın yaygın olarak "yetersiz kullanıldığını" gözlemlemişti.
Daha fazla müşteriyi korumak amacıyla, Cloudflare hizmetlerine kaydolan tüm yeni müşterilerin (ücretsiz plan kullananlar dahil) alan adları, bilinen tüm YZ tarayıcılarını varsayılan olarak engelleyecek şekilde ayarlanacak.
Bu, Cloudflare'ın YZ taramasındaki korkulan "vazgeçme" (opt-out) modellerinden, "izin tabanlı" bir modele geçişini işaret ediyor. Cloudflare yetkilileri, bu geçişin "YZ şirketlerinin web içeriğine gelecekte nasıl eriştiğini kökten değiştirmesini" beklediklerini ifade etti.
Bazı web sitesi sahiplerinin robots.txt aracılığıyla YZ taramasını engellemeye çalışmaktan yorulduğu ve başarısız olduğu, hatta bazı YZ tarayıcılarını robots.txt'yi görmezden geldikleri için "tuzaklara" düşürerek cezalandırdığı bir dünyada, Cloudflare'ın bu özelliği, kullanıcıların YZ botlarını engellemenin arama motoru trafiğini yönlendiren botları etkilemesini önlemek için ayrıntılı ayarlar seçmesine olanak tanıyor. Bu, sitelerinin hala keşfedilebilir olmasını ancak YZ botları tarafından "sindirilmemsini" isteyen küçük içerik üreticileri için kritik önem taşıyor.
"YZ tarayıcıları, orijinal kaynağa ziyaretçi göndermeden, yanıtlar oluşturmak için metin, makaleler ve görseller gibi içerikleri toplar; bu da içerik üreticilerini gelirden ve birilerinin içeriklerini okuduğunu bilmenin verdiği tatminden mahrum bırakır," diyen Cloudflare, "Orijinal, kaliteli içerik üretme teşviki ortadan kalkarsa, toplum kaybeder ve internetin geleceği risk altında kalır" ifadelerini kullandı.
