Yapılan yeni bir araştırmaya göre, belirli bir temel amino asidin alımını sınırlamak, farelerde yaşlanma etkilerini yavaşlatabiliyor ve hatta yaşam sürelerini uzatabiliyor. Bilim insanları, bu bulgunun insanlarda uzun ömür ve yaşam kalitesini artırma potansiyeli taşıyıp taşımadığını merak ediyor.
İzolösin, vücudumuzun proteinleri oluşturmak için kullandığı üç dallı zincirli amino asitten biridir. Hayatta kalmamız için gereklidir, ancak hücrelerimiz onu sıfırdan üretemez. Bu nedenle yumurta, süt ürünleri, soya proteini ve et gibi kaynaklardan almamız gerekir.
Daha önceki araştırmalar, izolösin seviyelerinin metabolik sağlıkla bağlantılı olduğunu ve daha yüksek vücut kitle indeksine sahip kişilerin genellikle daha fazla miktarda bu amino asidi tükettiğini ortaya koymuştu.
En yeni çalışmada, genetik olarak çeşitli bir grup fareye, kontrol grubu olarak 20 yaygın amino asidi içeren bir diyet, tüm amino asitlerin yaklaşık üçte ikisi azaltılmış bir diyet veya yalnızca izolösinin aynı miktarda azaltıldığı bir diyet verildi. Deneyin başlangıcında altı aylık olan fareler (insanların 30 yaşındaki bir bireyine denk geliyor), kendilerine sunulan besinlerden istedikleri kadar yiyebildiler.
Araştırmacılar, “Diyetinizin farklı bileşenlerinin, sadece kalori olarak işlevlerinin ötesinde değerleri ve etkileri vardır. Ve birçok insanın fazla tüketiyor olabileceği bir bileşene odaklanıyoruz,” diyor. Bu bulgunun, diyet değişikliğinin, yaşamın orta dönemine yakın başlasa bile, yaşam süresi ve “sağlık süresi” üzerinde bu kadar büyük bir fark yaratabileceği düşüncesi ilgi çekici ve teşvik edici.
Diyetle alınan izolösinin kısıtlanması, farelerin yaşam süresini ve sağlık süresini artırdı, kırılganlıklarını azalttı ve zayıflığı ile glisemik kontrolü teşvik etti. Erkek farelerin yaşam süreleri, izolösin alımı kısıtlanmayanlara göre %33, dişilerde ise %7 arttı. Bu fareler ayrıca kas gücü, dayanıklılık, kan şekeri seviyeleri, kuyruk kullanımı ve tüy dökülmesini içeren 26 sağlık ölçümünde daha iyi sonuçlar elde etti.
Bu gruptaki erkek farelerde yaşa bağlı prostat büyümesi daha az görüldü ve yaygın olarak görülen kanserli tümörlerin gelişme olasılığı daha düşüktü. İlginç bir şekilde, düşük izolösinli mama verilen fareler diğerlerine göre belirgin şekilde daha fazla kalori tüketmelerine rağmen kilo almadılar, aksine daha fazla enerji yaktılar ve aktivite seviyeleri farklı olmamasına rağmen daha zayıf vücut ağırlıklarını korudular.
Araştırmacılar, insanlar için diyet veya farmasötik yollarla izolösinin kısıtlanmasının benzer yaşlanma karşıtı etkiler sağlama potansiyeline sahip olduğuna inanıyor. Ancak, tüm fare çalışmalarında olduğu gibi, insanlarda test edilene kadar kesin sonuçları bilmek mümkün olmayacak.
Bu durum, pratikte göründüğünden daha zor. Farelere verilen mama kontrol edilmiş olsa da, araştırmacılar diyetin karmaşık bir kimyasal reaksiyon olduğunu ve bu sonuçları üreten başka diyet bileşenleri de olabileceğini belirtiyorlar. Örneğin, protein alımını genel olarak kısıtlamak, fare veya insan vücudu üzerinde zararlı etkilere sahip. Bu araştırmayı gerçek dünya insan kullanımı için uyarlamak, yüksek proteinli gıdaların alımını azaltmaktan daha karmaşık bir süreç, ancak izolösin alımını sınırlamanın en basit yolu bu.
Amino asit kısıtlaması tüm deneylerde sabit tutuldu ve araştırmacılar, farklı fare türleri ve cinsiyetleri arasında optimum etkiler için daha fazla ince ayar yapılması gerekebileceğini kabul ediyorlar. Diyet söz konusu olduğunda, herkese uyan tek bir çözüm bulunmuyor.
Araştırmacılar, herkesi düşük izolösinli diyete geçiremeyeceklerini ancak bu faydaları tek bir amino aside indirmenin, biyolojik süreçleri ve potansiyel insan müdahalelerini, örneğin bir izolösin engelleyici ilaç gibi daha iyi anlamamızı sağladığını belirtiyor.
