Kolombiya açıklarında bulunan ve 'dünyanın en zengin batığı' olarak adlandırılan İspanyol kalyonu San José'den çıkan altın sikkeler hakkında yeni detaylar ortaya çıktı. 1708 yılında İngiliz savaş gemileriyle girdiği çatışmada batan bu hazine gemisi, battığında yaklaşık 180 ton altın, gümüş ve işlenmemiş değerli taş taşıyordu. Bu hazinenin günümüzdeki değerinin 17 milyar dolara kadar çıkabileceği belirtiliyor.
Kolombiya hükümeti, batıktan çıkarılacak eserleri henüz inşa edilmemiş bir müzede sergilemeyi umuyor. Ancak batığın mülkiyeti konusunda ciddi anlaşmazlıklar bulunuyor. İspanya hükümeti, donanma gemilerinin batıklarının, ne kadar eski olurlarsa olsunlar, İspanya'ya ait kaldığını iddia ediyor.
Geçtiğimiz günlerde yayınlanan yeni bir araştırmanın yazarları arasında Kolombiya donanmasından ve diğer Kolombiya kurumlarından araştırmacılar yer alıyor. Analizler, batığın etrafına dağılmış durumda, yaklaşık 600 metre derinlikte bulunan onlarca altın sikkenin uzaktan kumandalı araçlar (ROV) ile çekilen görüntülerinin incelenmesini içeriyor.
Kolombiya hükümeti, San José'nin Cartagena kenti yakınlarındaki Kolombiya Karayipleri'nde bulunduğunu 2015 yılında duyurmuştu. Son gözlemler ise 2021 ve 2022 yıllarında batığa yapılan dört ROV seferi sırasında kaydedildi.
Araştırmaya göre, elde edilen gözlemler, sikkelerin ve çevredeki batık kalıntılarının 1708'de batan San José'ye ait olduğunu doğruluyor.
Araştırmacılar, batığın birkaç farklı noktasında, kargo, toplar ve 300 yıldan daha öncesine ait gemi yaşamına dair diğer eserlerle çevrili düzinelerce işlenmemiş altın sikke gördüklerini belirtiyorlar. Toplam sikke sayısının tam olarak bilinmediği ifade edildi.
Sikkeleri yakından incelemek için yüksek çözünürlüklü fotoğraflar kullanıldı. Sikkelerin ortalama 32.5 milimetre çapa ve yaklaşık 27 gram ağırlığa sahip olduğu tespit edildi.
ROV görüntüleri, sikkelerin üzerindeki tasarımları ortaya çıkardı. Sikkelerin bir yüzünde bir Kudüs haçı (ortada büyük, etrafında dört küçük haç) ve kaleler ile aslanlarla süslenmiş bir kalkan bulunuyor. Diğer yüzünde ise deniz dalgaları üzerinde "Taçlı Herkül Sütunları" yer alıyor. Araştırmacılar, dalgaların yalnızca Lima Darphanesi'ne özgü olduğunu kaydetti.
Ayrıca, bazı sikkelerin üzerine çekiçle vurulmuş belirgin işaretler taşıdığı, bunlardan birinin 1707 yılına ait, o zamanki Peru'nun başkenti Lima'daki İspanyol darphanesinden bir ayar uzmanının (metalin saflığını test eden uzman) işareti olduğu belirtildi.
Araştırmacılar, gözlemlerini koloni kayıtlarıyla karşılaştırarak, sikkelerin ve diğer eserlerin San José'den geldiğini belirlediler.
Bu kolonyal İspanyol sikkelerin genellikle altın veya gümüş külçelerden kesilerek yapıldığı ve "macuquinas" olarak bilinen, el yapımı ve düzensiz şekilli bu sikkelerin, iki yüzyıldan fazla bir süre boyunca Amerika'da birincil para birimi olarak hizmet ettiği belirtildi.
San José batığı, şimdiye kadar bulunan en değerli batıklardan biri olarak kabul ediliyor ve kurtarma hakkının kime ait olduğu konusunda yoğun hukuki anlaşmazlıklar devam ediyor. Kurtarmanın mümkün olup olmadığı da kesin değil. Kolombiya, hazinenin bir kısmının geminin tamamen arkeolojik olarak kurtarılması için satılmasını umuyor, ancak Kolombiya yasaları tarihi eser sayılan herhangi bir şeyin satışını yasaklayabilir.
İspanya da, uluslararası bir deniz hukuku sözleşmesine dayanarak batığı ve tüm hazinesini talep ediyor. Ancak Kolombiya bu sözleşmeyi onaylamış değil ve eleştirmenler, bu hükmün çağdaş savaş gemisi teknolojilerini korumayı amaçladığını, yüzyıllık hazine batıklarını değil, belirtiyor.
San José, 8 Haziran 1708'de, İspanyol Veraset Savaşı sırasında İspanya'nın düşmanı olan İngilizlerin beş gemilik bir filosu tarafından saldırıya uğradığında, Cartagena'dan Avrupa'ya giden 18 gemilik bir hazine filosuna liderlik ediyordu.
Üç büyük İspanyol kalyonu toplarıyla karşılık verdi, ancak San José, barut depolarının patlaması sonucu infilak ederek battı. İspanyol filosunun çoğu Cartagena limanına kaçmayı başardı.
