SpaceX'in uzaydan dönen roketlerinin kusursuz inişlerini ilk gördüğünüz o anı hatırlıyor musunuz? Peki ya iki roketi yan yana iniş yaparken, SpaceX'in Falcon Heavy roketinin ilk fırlatılışını heyecan verici bir senkronizasyonla taçlandıran anı?
SpaceX'in en akılda kalıcı anlarından bazıları, Florida'daki Cape Canaveral Uzay Kuvvetleri İstasyonu'nda bulunan bir sahil arazisinde yaşandı. SpaceX, ilk yeniden kullanılabilir Falcon 9 roketini uzaydan döndüğünde burada indirdi ve birkaç yıl sonra iki roketi yan yana indirmeyi başardı.
Toplamda SpaceX, 21 Aralık 2015'ten bu yana İniş Bölgeleri 1 ve 2'ye 66 adet Falcon roketi indirdi. Şimdi ise SpaceX, arazinin mülkiyetine sahip olan ve araziyi iki startup fırlatma firmasına tahsis eden ABD Uzay Kuvvetleri'ne iniş alanlarını devretmeye hazırlanıyor.
SpaceX, yakın zamanda çıkan bir Uzay Kuvvetleri politikasına uyumlu olarak, şirketin Florida'daki mevcut fırlatma rampalarının yanına Falcon roketleri için iki iniş bölgesi inşa etmeyi planlıyor. Bu politika, fırlatma ve iniş alanlarının aynı arazi üzerinde bulunmasını teşvik ediyor.
Uzay Kuvvetleri'ne göre, birleştirilmiş fırlatma ve iniş rampaları, uzay limanının daha fazla fırlatma firmasını ağırlamasına olanak tanıyacak ve her görev için güvenlik otoritelerinin tahliye etmesi gereken üs çevresindeki alanı daraltacak. Nihayetinde bu durum, Cape Canaveral uzay limanında SpaceX ve diğer fırlatma sağlayıcıları arasındaki kesintileri ve program çakışmalarını azaltacak.
Süregelen Güç
Federal Havacılık İdaresi (FAA), Çarşamba günü, şirketin dört operasyonel fırlatma rampasından en yoğun olanı olan Uzay Fırlatma Kompleksi-40'tan (SLC-40) yapılacak Falcon 9 fırlatma sayısını iki katından fazla artırma planını onaylayan bir karar kaydı yayınladı. FAA, önerilen fırlatma oranının "insan çevresinin kalitesini önemli ölçüde etkilemeyeceğini" sonucuna vardı.
Bu çevresel inceleme, SpaceX'in SLC-40'tan yılda 120 adet Falcon 9 roketi fırlatmasının önünü açıyor. Bu rakam, 2020'deki önceki bir FAA incelemesinde kapsanan 50 fırlatma sayısından bir artış anlamına geliyor. O zamandan beri FAA, SpaceX'e SLC-40'tan 50'nin üzerinde fırlatma yapması için geçici onay verdi. Örneğin, geçen yıl SpaceX'in toplam 132 adet Falcon 9 uçuşunun 62'sini SLC-40'tan gerçekleştirdi.
SpaceX'in bu yılki hedefi 170 Falcon 9 fırlatmak ve şirket bu hedefe ulaşmaya yakın ilerliyor. Falcon 9 fırlatmalarının çoğu, SpaceX'in kendi Starlink uydu interneti uydularını yörüngeye taşıyor. FAA'nın çevresel onayı, SpaceX'in en yoğun fırlatma rampasından daha fazla uçuşun gerçekleştirilmesinin kapısını aralıyor.
Ancak yılda kaç adet Falcon 9 uçuşunun kalkabileceğini sınırlayan tek engel fırlatma rampası kullanılabilirliği değil. Her uçuşta yeni olan Falcon 9 üst kademelerinin üretim hızı ve SpaceX'in denizdeki gemi filosundaki her aracın (biri Kaliforniya'da, ikisi Florida'da) bir roket motorunu limana geri getirip bir sonraki görev için yeniden denize açılması için geçen süre de dikkate alınması gereken faktörler arasında yer alıyor. SpaceX, fırlatmaların çoğundan sonra Falcon 9 roket motorlarını denizdeki gemilere indiriyor ve yalnızca daha hafif yükleri yörüngeye taşıyan görevlerde roketi karaya indiriyor.
Bir Falcon 9 roket motoru karaya indiğinde, Florida ve Kaliforniya'daki askeriye tarafından işletilen uzay limanlarındaki SpaceX'in kurtarma bölgelerinden birini hedef alıyor. SpaceX'in Kaliforniya'daki Vandenberg Uzay Kuvvetleri İstasyonu'ndaki iniş alanı, oradaki Falcon 9 fırlatma rampasına yakın bulunuyor.
Uzay Kuvvetleri, SpaceX'in ve potansiyel olarak gelecekteki diğer yeniden kullanılabilir roket şirketlerinin Cape Canaveral'daki yan yana fırlatma ve iniş rampalarını tekrarlamasını istiyor.
Bunu başarmak için FAA, Çarşamba günü SpaceX'e SLC-40'ta yeni bir roket iniş bölgesi inşa etme ve işletme izni verdi ve yılda 34 adede kadar birinci kademe roket motoru inişi gerçekleştirmesine olanak tanıdı. İniş bölgesi, 60 fit genişliğinde çakıllı bir kenarlıkla çevrili 280 fit çapında beton bir platformdan oluşacak. Kenarlığı da dahil olmak üzere iniş bölgesinin en geniş çapı 400 fit olacak.
SpaceX, NASA'nın Kennedy Uzay Merkezi'ndeki tarihi Fırlatma Kompleksi-39A'da (SLC-40'ın birkaç mil kuzeyinde) bir Falcon iniş alanı için daha erken planlama aşamasında bulunuyor. SpaceX, LC-39A'yı Falcon 9 mürettebatlı fırlatmalarının çoğu, tüm Falcon Heavy görevleri ve gelecekte şirketin devasa yeni nesil roketi Starship'in uçuşları için bir fırlatma rampası olarak kullanıyor. SpaceX, Starship'i Falcon 9 ve Falcon Heavy'nin yerini alacak şekilde görüyor, ancak şirketin Falcon ile ilgili altyapıya olan devam eden yatırımı, bu çalışkan roketin bir süre daha sahnede kalacağını gösteriyor.
SLC-40 ve LC-39A'daki yeni iniş yerleri, yaklaşık 10 mil güneydeki İniş Bölgeleri 1 ve 2'nin yerini alacak. SpaceX geçen ay son roketini İniş Bölgesi 1'e (LZ-1) indirdi ancak şimdilik İniş Bölgesi 2'yi kullanmaya devam edecek. SpaceX'in inşa ve uçuş güvenilirliği başkan yardımcısı Bill Gerstenmaier, Temmuz ayında gazetecilere şirketin İniş Bölgesi 2'den çıkmak için "doğru zamanı" belirlemek üzere Uzay Kuvvetleri ve NASA ile çalıştığını söylemişti.
SpaceX'in Falcon Heavy roket fırlatmalarında yaşanan duraklama, bu geçişi yapmak için iyi bir zaman yaratıyor. Falcon Heavy roketleri, genellikle aynı anda hem İniş Bölgeleri 1 ve 2'ye dönen iki yan roket motoruna sahip. Bu tür ikili roket inişleri, SpaceX yeni iniş rampasını SLC-40'ta faaliyete geçirene kadar mümkün olmayacak.
SpaceX'in takviminde, en erken 2026'nın ikinci yarısına kadar herhangi bir Falcon Heavy fırlatması bulunmuyor. Bu, SLC-40'ta ve belki de LC-39A'da yeni bir iniş sahasını faaliyete geçirmek için yeterli zaman sağlayacaktır.
Uzay Kuvvetleri, 2023 yılında LZ-1 ve LZ-2 çevresindeki arazileri iki küçük roket firmasına tahsis etti. Vaya Space ve Phantom Space adlı iki firma, araziyi paylaşacak. Bu arazi, başlangıçta 1958'den 1978'e kadar Atlas roketlerinin fırlatıldığı Fırlatma Kompleksi-13 olarak biliniyordu.
Vaya ve Phantom, fırlatma tesislerini ne zaman inşa etmeye başlayacaklarına dair henüz bir açıklama yapmadı. Her iki şirket de daha önce yörünge sınıfı bir roket fırlatma denemesi yapmamış olsa da, her ikisi de 2026 veya 2027'de bunu yapacaklarını iddia ediyor.
Vaya ve Phantom, yörüngeye ulaşmış diğer roket startup'larına kıyasla sınırlı bütçelerle faaliyet gösteriyor. Her iki şirket de 50 milyon doların altında yatırım topladı. Bu rakam, Almanya'dan Isar Aerospace, Avustralya'dan Gilmour Space ve Japonya'dan Space One gibi şirketlerin topladığı fonlardan oldukça az. Bu şirketlerin hepsi yakın zamanda ilk roketlerini yörüngeye göndermeye çalıştı ancak başarısız oldu.
