Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri, SpaceX'in Kaliforniya'daki Vandenberg Uzay Kuvvetleri Üssü'nden yılda 100'e kadar görev fırlatma planlarını onayladı. Bu karar, üssün geçmişteki tek tük fırlatma geçmişine kıyasla büyük bir dönüşüme işaret ediyor. Sadece beş yıl önce sadece bir yörünge fırlatmasına ev sahipliği yapan Vandenberg, bu yıl 51 yörünge uçuşuyla, yani Minuteman füze testlerini de sayarsak 53 fırlatmayla 1970'lerin başından bu yana en yoğun yılını yaşıyor.
Vandenberg üssü, Dünya'nın yüzey alanının büyük bir kısmını kapsayan kuzey-güney yönlü polar yörüngelere yapılan görevler için kullanılıyor. Bu yörüngeler, özellikle Dünya gözlem uyduları için büyük önem taşıyor.
Batı Yakası'ndaki roket fırlatmalarındaki bu artışın arkasındaki ana itici güç SpaceX oldu. Bu artış, ağırlıklı olarak SpaceX'in ticari internet erişimi sağlayan Starlink uydularının ve ABD hükümeti için gizli keşif platformlarının konuşlandırılmasıyla gerçekleşti. Ve bu artışın devamı gelecek. Askeri yetkililer, SpaceX'in Vandenberg'deki yıllık fırlatma oranını 50'den 100'e çıkarma iznini verdi; bu izin kapsamında 95 görev Falcon 9 roketiyle, 5 görev ise daha büyük olan Falcon Heavy ile gerçekleştirilecek.
100 Fırlatma Hedefi
Hava Kuvvetleri, SpaceX'in Vandenberg'deki fırlatma programına ilişkin nihai Çevresel Etki Beyanı'nı (EIS) yayınladı ve 10 Ekim'de bu programdaki değişiklikleri onaylayan bir karar imzaladı. Los Angeles'ın yaklaşık 225 kilometre kuzeybatısında Pasifik Okyanusu kıyısında yer alan üs için bu onay, ticari SpaceX fırlatmalarının sayısının artırılmasına yönelik ayrı bir değerlendirmenin Federal Havacılık İdaresi tarafından yapılacağı anlamına geliyor.
Ancak, Kaliforniya Sahil Komisyonu, gürültü rahatsızlıkları ve çevresel etkiler konusundaki endişelerini gerekçe göstererek Vandenberg'deki fırlatma sayısının iki katına çıkarılması yönündeki SpaceX teklifini reddetti. Bu komisyonun SpaceX ve kurucusu Elon Musk ile uzun süredir devam eden bir anlaşmazlığı bulunsa da, ajansın bu kısıtlamayı uygulama mekanizmasının ne olduğu henüz net değil. Hava Kuvvetleri ise, daha yüksek fırlatma temposunun ABD ulusal güvenlik çıkarlarına fayda sağlayacağını ve fırlatma rampalarının federal mülkiyette olduğunu belirtti.
Vandenberg'deki değişiklikler sadece ek roket fırlatmalarıyla sınırlı değil. Bu yetkilendirme, SpaceX'e Falcon 9 ve Falcon Heavy görevlerini desteklemek üzere Uzay Fırlatma Kompleksi 6'yı (SLC-6) yeniden geliştirme izni veriyor. SpaceX, SLC-6'daki (telaffuzu "Slick 6") gereksiz yapıları yıkmayı ve okyanusa bakan bir uçurumda, mevcut rampanın hemen güneyinde Falcon roketleri için iki yeni iniş alanı inşa etmeyi planlıyor.
SpaceX şu anda Vandenberg'de tek bir fırlatma rampası (Uzay Fırlatma Kompleksi 4-Doğu - SLC-4E) kullanıyor ve bu konum Falcon Heavy'yi fırlatmak için yapılandırılmamış durumda. Falcon Heavy, üç Falcon 9 roketinin birleştirilmesiyle oluşturulan geliştirilmiş bir roket.
Üç tarafı tepelerle çevrili ve batısında okyanusa sahip SLC-6, büyük roketlere yabancı değil. Kompleks, 1960'larda Hava Kuvvetleri'nin Sovyetler Birliği'ni gözetlemek amacıyla yörüngeye bir mini uzay istasyonu yerleştirme programı için geliştirilmişti. Mürettebat, askeri astronotları Titan roketleriyle fırlatmaya hazırlanıyordu ancak Savunma Bakanlığı programı 1969'da SLC-6'dan herhangi bir fırlatma yapılmadan iptal etti.
Daha sonra NASA ve Hava Kuvvetleri, SLC-6'yı uzay mekiklerini fırlatmak üzere modifiye etti. Uzay mekiği Enterprise, 1985'te uyumluluk kontrolleri için SLC-6'da dikey olarak monte edildi ancak Hava Kuvvetleri, 1986'daki Challenger kazasının ardından Vandenberg merkezli mekik programından vazgeçti. Fırlatma tesisi neredeyse yirmi yıl boyunca büyük ölçüde atıl kaldıktan sonra, 2006 yılında Boeing, ardından Birleşik Fırlatma İttifakı (ULA) SLC-6'yı devralarak Delta IV roketlerini buradan fırlatmaya başladı.
ULA, 2022'de Kaliforniya'dan son Delta IV Heavy roketini fırlattı ve SLC-6'nın geleceği belirsiz kaldı. ULA'nın yeni roketi Vulcan, Vandenberg'de farklı bir rampadan fırlatılacak. Uzay Kuvvetleri yetkilileri, 2023'te SpaceX'i bu rampayı devralarak Falcon Heavy'yi fırlatmaya hazırlaması için seçti. Falcon Heavy, ordunun en büyük uydularını yörüngeye taşıma kaldırma kapasitesine sahip.
Büyük Bir Acele Yok
SLC-6'daki ilerleme yavaş oldu. Çevresel Etki Beyanı'nın hazırlanması neredeyse bir yıl sürdü. Gerçekte, SLC-6'yı faaliyete geçirmek için büyük bir acele yok. SpaceX'in sözleşme listesinde Vandenberg'den fırlatılacak Falcon Heavy görevi bulunmuyor ancak şirket, Savunma Bakanlığı'nın fırlatma sağlayıcıları arasında yer alıyor. Bu kulübün bir üyesi olarak kabul edilmek için SpaceX'in, Vandenberg ve Florida'daki Cape Canaveral'daki askeri uzay limanlarından Uzay Kuvvetleri'nin en ağır görevlerini fırlatma kabiliyetine sahip olması gerekiyor.
Uzay Kuvvetleri'nin diğer büyük fırlatma sağlayıcısı Birleşik Fırlatma İttifakı, Vandenberg'de Vulcan roketi için bir fırlatma rampasını faaliyete geçirmeye hazırlanıyor. Blue Origin'in Vandenberg'de bir fırlatma alanı inşa etme planları var ancak inşaata başlamadı.
Çevresel Etki Beyanı'na göre SpaceX, bu yılın sonlarında veya gelecek yılın başlarında SLC-6'daki çalışmalara başlamayı ve inşaatı tamamlamanın yaklaşık 18 ay sürmesini bekliyor. Uzay mekiği ve Manned Orbiting Laboratory için orijinal olarak inşa edilen fırlatma rampasındaki en belirgin yapılar patlayıcılar kullanılarak yıkılacak. SpaceX, yeni yakıt depolama tankları, bir roket entegrasyon hangarı, araç yükseltici, su kulesi, yer destek ekipmanları ve raylı sistemlere sahip bir nakliye yolu ekleyecek.
Bu inşaat takvimi, SLC-6'nın 2027 civarında faaliyete geçeceğini gösteriyor. SpaceX'in fırlatma rampasını hazırlamak için bolca zamanı var. Uzay Kuvvetleri'nin 2030 yılına kadar Vandenberg'den ağır kaldırma roketine ihtiyaç duyacak bir görevi olmayacak ve o zaman bile SpaceX'in Falcon Heavy'si, bu görevi fırlatma hakkı için ULA'nın Vulcan roketiyle rekabet etmek zorunda kalacak.
Falcon Heavy için en uygun yüklerin, ABD Ulusal Keşif Ofisi'nin en büyük casus uyduları olduğu düşünülüyor. Bunlar, hükümetin istihbarat teşkilatları için süper yüksek çözünürlüklü yer görüntüleri toplayan otobüs büyüklüğündeki devasa platformlar. Mevcut piyasada Falcon Heavy fırlatması gerektirecek ticari uydu sayısı çok az, hatta hiç yok denebilir.
