Batı Afrika'da yapılan yeni bir araştırma, daha önce gözlemlenmemiş bir davranışı ortaya çıkardı: Şempanzelerin (Pan troglodytes) fermente olmuş, yani alkol içeren meyveleri birbirleriyle paylaştığı görüntülendi. Bu bulgu, insanların sosyal içicilik alışkanlığının kökenlerinin, uzak maymun atalarımızın davranışlarına kadar uzanabileceğine dair önemli bir ipucu sunuyor.
Bilim insanları, insana en yakın akrabalarımızdan biri olan şempanzelerin alkol tüketimini inceledikleri bu çalışmada, fermente meyvelerle beslenen şempanzeleri filme aldı. Elde edilen görüntüler, insan dışı büyük maymunların ilk kez birlikte alkol tükettiğini gösteriyor. Bu durum, alkol tüketiminin sosyal yönlerinin maymun aile ağacında ne kadar köklü olabileceği fikrini destekliyor.
İnsanlar tarih boyunca yiyip içmek ve eğlenmek için bir araya gelmiştir. Bu 'ziyafet' davranışı, sosyal bağları güçlendirmek gibi çeşitli sosyal faydalar sağlarken, alkol tüketiminin sağlık riskleri de bulunmaktadır. Şempanzelerin fermente meyveleri paylaşması üzerine düşünen araştırmacılar, şempanzelerin de bir grup içinde alkol tüketmekten benzer sosyal faydalar elde edip etmediklerini merak ediyorlar.
Araştırmacılar, şempanzelerin sürekli olarak yiyeceklerini paylaşmadığını, bu nedenle fermente meyve ile sergiledikleri bu davranışın önemli olabileceğini belirtiyor. Şempanzelerin özellikle alkollü meyveleri isteyerek mi aradığı ve bunları nasıl metabolize ettiği hakkında daha fazla bilgiye ihtiyaç duyulsa da, bu davranışın 'ziyafet' türü sosyal etkinliklerin evrimsel erken aşamaları olabileceği düşünülüyor.
Alkol tüketimi, doğada oldukça yaygın bir durum. Meyveler, öz suları ve nektar gibi birçok yabani besin, insanların içeceklerinde bulunan türden alkol (etanol) içerir ve primatlar dahil birçok hayvan tarafından tüketilir. İnsanlar yaklaşık 9.000 yıldır alkollü içecekler üretiyor ve tüketiyor. Ancak, bizim ve şempanzelerin ortak atalarının, alkolü metabolize etme yeteneğini yaklaşık 10 milyon yıl önce geliştirdiği biliniyor. Bu adaptasyon, alkol tüketiminin eski bir maymun davranışı olduğunu düşündürüyor.
Şempanzelerin alkolü nasıl tükettiğini daha iyi anlamak için araştırmacılar, Batı Afrika'da doğal olarak fermente olan ekmekağacı (Treculia africana) meyvelerini yiyen şempanzeleri gözlemledi. Şempanzelerin yemek yeme anlarını kaydetmek için kamera tuzakları kullanıldı ve meyvelerin alkol içeriği analiz edildi.
Araştırmacılar, şempanzelerin ekmekağacı meyvelerini 10 farklı durumda paylaştığını gözlemledi ve paylaşılan bu meyvelerin %90'ının alkol içerdiğini buldu. Alkol içeriği, insan standartlarına göre yüksek değildi; maksimum %0,61 alkol hacmi (ABV) ölçüldü (genellikle bira yaklaşık %5 ABV içerir). Ancak, alkolün şempanze metabolizması üzerindeki etkisi bilinmiyor ve etki hissetmeleri için bizim kadar çok alkole ihtiyaç duymuyor olabilirler.
Şempanzelerin beslenmesinin %85'i meyveye dayalı olabilir, bu nedenle eğer yedikleri meyvelerin çoğu fermente ise, önemli miktarda alkol tüketiyor olabilirler. Bununla birlikte, araştırmacılar şempanzelerin muhtemelen sarhoş olmadıklarını, çünkü bunun hayatta kalma şanslarını olumsuz etkileyebileceğini belirtiyor.
Çalışma ayrıca, şempanzelerin fermente meyve tüketiminden sadece alkol tüketimi ile ilgili olmayan faydalar da elde ettiğini vurguladı. Örneğin, fermente meyvenin dış yüzeyi, daha az olgunlaşmış meyvelere göre daha yumuşaktır, bu da şempanzelerin meyveyi açmasını ve yemesini kolaylaştırır.
Araştırmacılar, çalışmalarının alkol tüketiminin maymun evrimsel tarihinde köklü olduğu fikrini desteklediğini söylese de, alkol tüketiminin sosyal yönünü tam olarak anlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu kaydetti.
