Uganda ve Fildişi Sahili'ndeki şempanzelerin, doğal fermantasyon nedeniyle alkol içeren meyveleri tüketerek günde yaklaşık yarım bira eşdeğeri alkol aldıkları tahmin ediliyor. Yapılan ilk araştırmalar, vahşi şempanzelerin günlük ortalama 14 gram (0.5 ons) etanol tükettiğini gösteriyor.
Ancak bu durum, şempanzelerin sarhoş olduğu anlamına gelmiyor. Bilimsel bir dergide yayımlanan güncel bir araştırmaya göre, insanların alkole olan düşkünlüğünün kökeni, atalarımızın diyetindeki fermente meyvelerden elde edilen etanole dayanıyor olabilir.
Araştırmanın ortak yazarlarından Aleksey Maro, insanların bir güne yayılmış iki içkiyle fazla bir etki hissetmeyeceği gibi, şempanzelerin de tükettiği alkol miktarının sarhoşluk yaratmayacak düzeyde olduğunu belirtiyor. İnsanların alkolü sevme eğiliminin, atalarımızın diyetinde doğal olarak bulunan fermente meyvelerden geldiği fikri, "sarhoş maymun hipotezi" olarak biliniyor.
Bu hipotez, primat evrimi sırasında erken atalarımızın fermente meyveleri metabolize edemediğini ve bu sayede yüksek kalorili besin kaynaklarından mahrum kaldığını öne sürüyor. Besleyici bu kaynaktan faydalanmak için primatların, etanolü parçalayabilme yeteneği geliştirdiği düşünülüyor.
Bilim insanları daha önce sadece bir kez olsun etanol içeren meyveleri tükettiği bilinen şempanzeleri gözlemlemişti. 2022'de Gine-Bissau'daki şempanzelerin, doğal olarak fermente olmuş Afrika ekmek meyvesini yiyip paylaştığı bildirilmişti.
Maro ve ekibi, şempanzelerin ne sıklıkla etanolce zengin meyveler tükettiğini belirlemek için Uganda'daki Ngogo ve Fildişi Sahili'ndeki Taï şempanze gruplarını 2017 ve 2021 yılları arasında üçer aylık dönemlerde gözlemledi. Araştırmacılar, şempanzelerin yemekte olduğu taze düşmüş meyvelerden 15 türden 254, altı türden ise 245 adet olgun örnek topladı.
Meyvelerdeki alkol oranını tahmin etmek için ekip, meyve içindeki alkol buharını analiz etti veya etanolle temas ettiğinde sararan kimyasal bir reaktif kullandı. Ngogo şempanzelerinin tükettiği meyvelerin ortalama %0.32 etanol konsantrasyonuna sahip olduğu belirlendi. Taï şempanzelerinin tükettiği meyveler ise %0.31 ortalama etanol konsantrasyonu ile dikkate değer derecede benzerdi.
Elde edilen veriler ve şempanzelerin beslenme ve vücut ağırlığına ilişkin önceden var olan bilgiler kullanılarak, şempanzelerin günlük etanol alımları tahmin edildi. Her iki popülasyondaki erkek ve dişi şempanzelerin de günde yaklaşık 0.5 ons (yaklaşık 14 gram) etanol tükettiği ortaya çıktı. Bu miktar, küçük vücut boyutları göz önüne alındığında yaklaşık 2.5 standart içkiye denk geliyor.
Bu araştırmaya dahil olmayan moleküler biyolog Matthew Carrigan, sonuçların şaşırtıcı olmasa da, "insan etanol bağımlılığı ve evrimiyle ilgili önemli bir soruyu" ilerlettiği için heyecan verici olduğunu belirtti. Ancak Carrigan, sonuçlardaki hata paylarının genişliğine dikkat çekerek, şempanzelerin günde 4 gram ile 24 gram arasında etanol tüketebileceğini, bu farkın ise birden az içkiden dört içkiye kadar değişebileceğini ekledi.
Maro da toplanan meyve örneklerinin şempanzelerin reddettiği meyveler olabileceği ihtimalini kabul ediyor. Bir sonraki adımın, şempanzelerin fermantasyon derecelerine göre belirli meyveleri seçip seçmediğini veya kaçındığını araştırmanın gerekliliğini Carrigan vurguladı.
Carrigan, nihayetinde insanların ve şempanzelerin "sarhoş olmadan kalori elde etmek için evrimleştiğini" ifade ediyor. Aksi takdirde, eğer sarhoş olmak için evrimleşseydik, etanolü daha hızlı metabolize etme yeteneği geliştirmemiş olurduk.
