Self-hosting (kendi kendine barındırma), tam olarak ne olduğunu tanımlamak zor olsa da son zamanlarda büyük bir ivme kazanıyor.
Bu niş alan, standart bilgisayar ve ağ cihazlarının ötesine geçiyor ancak tam teşekküllü bir ev laboratuvarından (home lab) farklılaşıyor. Çoğu ev laboratuvarı self-hosting içerse de her self-hosting kurulumu ev laboratuvarı sayılmaz. Self-hosting, gizliliğinizi artırır, dijital haklar yönetimi (DRM) içermeyen alternatifler sunar ve reklamları azaltır. Çoğu zaman ağ bağlantılı depolama (NAS) cihazınızdan daha fazlasını elde etmenin bir yolu olarak lanse edilse de, yedekleme ve medya akışından çok daha fazlasıdır.
Peki, self-hosting aslında çoğu insanın bulut şirketlerine güvendiği servisleri kendi ağınızda çalıştırmak mı? Genel olarak evet. Ancak çeşitli online topluluklara ve açık kaynak proje sayfalarına göz attığınızda, hiçbir bulut sağlayıcısının sunmadığı şeyleri de bulabilirsiniz.
Bu alanın önde gelen isimlerinden ve bir bilgi kaynağının (selfh.st gibi) kurucusu olan Ethan Sholly, self-hosting'in güncel durumu hakkında bazı bilgiler paylaştı ve küçük ölçekli sunucu yönetimi yapan kişilerin katıldığı anketlerinden elde ettiği bulgulardan bahsetti.
“Masaüstü bilgisayarını aç – film gecesi!”
Finans sektöründe çalışan Sholly, teknoloji alanında değil, ancak Plex gibi medya sunucularını arkadaşları ve ailesi için bir masaüstü bilgisayarda çalıştırabilecek kadar bilgisayar bilimi bilgisine sahipti. Sholly bu günleri, "Beni ararlardı ya da mesaj atarlardı: 'Masaüstü bilgisayarını aç – film gecesi!'," diye anlatıyor.
Zamanla, 10 terabaytlık disklerle kendi sunucusunu kurarak kapasitesini genişletti. Medya sunma ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra kaçınılmaz soru şuydu: "Başka neyi self-host edebilirim?" Araştırmaya başladı, bu alanda dolaştı ve sonunda yüzlerce GitHub deposu ve proje sayfası bookmark'ıyla kaldı.
Kendini 'eski usul RSS tutkunu' olarak tanımlayan Sholly, en sık önerilen uygulamaları ve bunların değişiklikleri, güncellemeleri hakkındaki haberleri bulabileceği tek bir yer istedi. Böyle bir yerin olmadığını görünce, kendisi bu sistemi topladı, kodladı ve kullanıma sundu. Ayrıca, bu alandaki gelişmeleri bülteninde yazmaya başladı. Açık kaynak ve DIY (kendin yap) odaklı bir hobi topluluğundan beklenenden daha fazla kişiliğe ve enerjiye sahip yazılarıyla dikkat çekti.
Yakın zamanda popüler bir medya sunucu uygulamasının (Plex) abonelik fiyatlarını artırması ve iş modelini değiştirmesi sonrasında, Sholly bülteninde, gizlilik ve gelecekteki yönelimler hakkında geçerli endişeler olsa da başka bir noktaya dikkat çekmenin iyi olacağını yazdı: İnsanların büyük çoğunluğu tek bir self-hosted projeye bile bağış yapmıyor.
2024'te self-hosting topluluğundan gelen yaklaşık 3.700 yanıttan (2023'e göre neredeyse iki katı), %60'ı "Son bir yılda self-hosted bir projeye bağış yaptınız mı?" sorusuna "hayır" yanıtını verdi. Bu durum, bahsi geçen medya sunucu uygulamasının (Plex), katılımcıların en sevdiği self-hosted uygulamalar listesinde diğer popüler alternatiflerin (Jellyfin ve Home Assistant) ardından üçüncü sırada yer almasına rağmen böyle.
Sholly'nin anketleri, bu niş topluluğun alt bölümleri hakkında başka birçok içgörü sunuyor ve muhtemelen insanların neyle ilgilendiği konusunda ona bir bakış açısı sağlıyor. Örneğin, yapay zeka destekli self-hosted fotoğraf aracı geliştiren ekibe (Immich) yeni bir maskot göndermeleri (önemli özellikleri eklemeden) hakkında şakayla takılabilir. Çünkü bir kere onları tanıyor ve okuyucuları da bu teşekkür havasını hissediyor olmalı.
Gizlilik, Maliyet ve Uygun Fiyatlı Mini Bilgisayarlar
Bu yakınlık göz önüne alındığında, Sholly'ye self-hosting sahnesi hakkında birkaç büyük sorum vardı. İlk olarak: "Ev laboratuvarı" ile "self-hosting" arasındaki fark nedir? Sholly'ye göre ev laboratuvarları donanım ve ağ oluşturma üzerine çok daha fazla odaklanmıştır. Ev laboratuvarları genellikle insanların profesyonel hayatlarında yaptıkları ve eve taşıdıkları bir şeydir. Self-hosting ise teknik olarak bir dolapta çalışır durumda tuttuğunuz bir dizüstü bilgisayarda bile yapabileceğiniz bir şeydir, dedi Sholly.
Peki, self-hosting'in son zamanlardaki göreceli popülerliğinin ardında ne yatıyor? Bu soru Sholly'yi birkaç yanıta götürdü; bunların birçoğu, insanların self-hosting yerine tipik olarak kullandığı kurumsal bulut hizmetleriyle doğrudan ilgili:
- Fotoğraflar, dosyalar ve diğer veriler için gizlilik
- Bulut barındırma ve depolama maliyeti
- Çeşitli online topluluklar ve siteler aracılığıyla servislere erişim kolaylığı
- Docker ("birçok insan için oyunun kurallarını değiştiren") ve Unraid gibi araçlarla kurulum kolaylığı
- Raspberry Pi gibi tek kart bilgisayarlar (SBC)
- NUC, mini-PC, iş istasyonları ve pandemi döneminde popülerleşen diğer donanımlar
Son olarak, herhangi bir self-hosting tartışmasında filden bahsedelim: kendi medya dosyalarını yönetme. Sholly, bunun self-hosting'in arkasındaki itici güçlerden biri olduğunu kabul etmekten çekinmiyor. "Herhangi bir online forumdaki veya topluluktaki yeni başlayanların sorduğu sorulara bakın, ne sorduklarına bakın: 'medya dosyaları' ve bunları nasıl yönetecekleri," dedi.
Sholly, birçok servisi self-host ediyor, ancak hepsini değil. "Bu nihai hedef değil ve şirketleri hizmetlerini sunma şekillerini düzeltmeleri için zorlamalıyız," dedi. "Kolaylık ek bir özellik olmamalı; gizlilik bir değer katma unsuru olmamalı. İnsanların self-host ettiği birçok servis için, şirketler onlara daha fazla organizasyon ve kontrol sağlasa memnuniyetle para ödeyebilirler."
Self-hosting yolculuğunuzu ve nasıl gittiğini yorumlarda bizimle paylaşmaktan çekinmeyin.
