Doğanın ne kadar yaratıcı ve zaman zaman da ne kadar tuhaf olabileceğinin canlı kanıtlarından biriyle tanışın: Pasifik fıçı göz balığı (Macropinna microstoma). Bu küçük canlılar, okyanusun alacakaranlık kuşağında, yüzeyin 600 ila 800 metre altında sessizce yaşıyor.
Çoğu canlının gözleri başının hemen üzerinde belirgin bir şekilde yer alırken, fıçı göz balığı bu konuda tamamen farklılaşıyor. Gözleri, başının içinde, şeffaf ve sıvı dolu bir bölmenin içine yerleşmiş durumda. Bu gözler, aşırı derecede ışığa duyarlı iki adet tüp şeklinde yapıdan oluşuyor ve genellikle yukarıya doğru bakıyorlar.
Bu gizemli balıklar hakkında hala bilmediğimiz pek çok şey var. Örneğin nasıl üredikleri tam bir sır. Geçmişte, bu balıklar okyanustan çıkarılırken hassas şeffaf baş yapıları zarar gördüğü için, bilimsel çizimlerin birçoğunda bu eşsiz özellik yer almıyordu.
Uzun yıllar boyunca balığın gözlerinin sabit, tıpkı baykuşların tüp şekilli gözleri gibi hareket etmediği düşünülüyordu. Ancak 2009 yılında yapılan araştırmalar sayesinde, fıçı göz balıklarının gözlerini ileriye doğru da çevirebildiği keşfedildi.
Bu gözler, fıçı göz balığı için güçlü bir araç. Geniş bir lense ve yüksek sayıda çubuk hücreye (fakat koni hücreye sahip değiller) sahipler. Şeffaf baş yapısı, büyük olasılıkla avlandıkları deniz anaları gibi canlıların yakıcı hücrelerinden gözleri korurken, aynı zamanda tıpkı bir büyüteç gibi daha fazla ışık toplamasına yardımcı oluyor.
Fıçı göz balığı türlerinden bazıları, bilinen diğer omurgalılardan farklı olarak gözlerini odaklamak için ayna benzeri yapılar kullanma gibi daha da şaşırtıcı yeteneklere sahip.
Yaşadıkları derinliklere çok az ışık sızdığı için, balıklar bu kısıtlı ışıktan en iyi şekilde faydalanmak amacıyla su sütununda yukarı doğru bakarak hem avlarını hem de yırtıcılarını gözetlerler. Düz yüzgeçleri sayesinde suda sabit durabilir veya hassas manevralar yapabilirler. Küçük ağızları hassas beslenmeye işaret etse de, planktondan deniz analarına kadar çeşitli yüzen avları sindirebilecek büyük bir sindirim sistemine sahiptirler.
Derin okyanus keşif gezilerinde bu küçük balıklara çok nadir rastlanır. Ancak haklarında bildiğimiz her şey, bu ilginç varlıkların ürkütücü karanlıkta var olmanın yollarını bulan, azimli ve dirençli küçük hayatta kalanlar olduğunu gösteriyor.
