İklim değişikliğinin etkileri yoğunlaşırken, Güney Afrika sadece ısınmıyor ve kuraklaşmıyor; yeni bir araştırmaya göre aynı zamanda yılda 2 milimetreye kadar yükseliyor.
Bilim insanları bu yükselişin gerçekleştiğini zaten biliyordu, ancak hakim açıklama, yükselişi ülkenin altındaki Dünya kabuğundaki manto akışına bağlıyordu.
Yeni yapılan çalışma ise yükselişin, son yıllardaki kuraklıklar ve bunun sonucunda ortaya çıkan su kaybından kaynaklandığını öne sürüyor. Bu trendin de küresel iklim değişikliği ile bağlantılı olduğu belirtiliyor.
Bu keşif, Güney Afrika'daki Küresel Navigasyon Uydu Sistemi (GNSS) istasyonları ağı sayesinde yapıldı. Başta atmosfer araştırmaları için kullanılan bu ağ, ülke genelindeki çeşitli noktaların yüksekliği hakkında hassas veriler sağlıyor.
Uzmanlar, 2012 ile 2020 yılları arasında ortalama 6 milimetrelik bir yükseliş tespit ettiğini belirtiyor. Daha önceki açıklamalar, bu fenomenin manto plume'u adı verilen derin yer altı materyalinin yükselmesiyle ilişkili olduğunu düşünüyordu.
Ancak araştırmacılar, başka bir hipotezi test etti: Yükselişin, yeraltı ve yüzey sularındaki kayıptan da kaynaklanması mümkün müydü?
Bu olasılığı incelemek için GNSS yükseklik verileri, yağış desenleri ve Güney Afrika'nın farklı bölgelerindeki diğer hidrolojik değişkenler analiz edildi.
Analizler sonucunda güçlü bir bağlantı ortaya çıktı. Son yıllarda şiddetli kuraklıkların yaşandığı bölgelerde arazide özellikle dramatik bir yükselme gözlemlendi.
Yükseliş, özellikle 2015-2019 kuraklığı sırasında belirgindi. Bu dönem, Cape Town şehrinin 'sıfır günü' (susuz kalma tehlikesi) ile karşı karşıya kaldığı zorlu bir süreçti.
Çalışmada ayrıca, NASA ve Alman Havacılık ve Uzay Merkezi'nin ortak yürüttüğü ve Dünya'nın kütle dağılımındaki değişiklikleri ölçmek için tasarlanmış bir uydu görevi olan GRACE'ten alınan veriler de incelendi.
Bu uydu verileri, düşük çözünürlüğe sahip olmasına rağmen, su kütlesinin az olduğu yerlerdeki yakındaki GNSS istasyonlarında daha yüksek yükselme gözlemlenmesiyle su kaybı hipotezini destekledi. Daha yüksek çözünürlüklü içgörü elde etmek için hidrolojik modeller de kullanıldı.
Araştırmacılar, yukarı doğru bir manto baskısının yanı sıra, kabukta meydana gelen nem kaybının da arazide bir şişkinliğe neden olabileceğini öne sürüyor.
Bu bulgu, iklim değişikliğinin gezegenimizi şekillendirdiği pek çok yoldan sadece biri. Ancak pratik bir değeri de olabilir. GNSS verileri, özellikle tarım ve diğer amaçlar için aşırı kullanılan yeraltı suyu kaynakları da dahil olmak üzere su kıtlığını izlemek için yeni ve maliyeti düşük bir yöntem sunabilir.
Güney Afrika'da ve dünyanın birçok yerinde kuraklığın oluşturduğu büyük tehdit göz önüne alındığında, bu bulgu su mevcudiyeti hakkında değerli bir pencere açabilir.
Çalışma, Journal of Geophysical Research: Solid Earth dergisinde yayınlandı.
