Bilim insanlarının yaptığı yeni bir araştırma, Batman karakterinin insanların çevresindekilere karşı daha nazik davranmasını teşvik edebileceğini ortaya koyuyor. Bu durumun, tahmin edilemeyecek kadar ilginç sebepleri var.
Bu çalışma, insanları sosyal davranışlara yönlendiren motivasyonları anlamaya yönelik ilgi çekici bir keşif niteliğinde. İtalya'daki Kutsal Kalp Katolik Üniversitesi'nden psikologlar, Milano metrosunda denemeler yaparak hamile bir yolcuya kimin yerini vereceğini gözlemlediler.
Deneylerin bir kısmında, metroya Batman kostümlü bir araştırmacı da dahil oldu. Araştırmacılar, pelerinli kahraman varken insanların koltuklarından kalkma olasılığının artıp artmadığını kontrol ettiler.
Sonuçlar şaşırtıcıydı. Yapılan 138 deneyde, Batman'in varlığında hamile bir denek için koltuktan kalkma oranı %67,21'e ulaştı. Batman'in olmadığı durumlarda ise bu oran sadece %37,66 idi.
Katılımcıların Batman ve hamile yolcunun işbirliği yaptığını fark etmemeleri için, farklı kapılardan bindiler, aralarında birkaç metre mesafe bıraktılar ve deney süresince hiç etkileşimde bulunmadılar.
Peki, Batman'i görmek insanları neden daha nazik yapıyor? Araştırmacılara göre bu durum, süper kötülerle dövüşmesiyle bilinen birinin önünde kötü görünme korkusundan kaynaklanmıyor.
Araştırmacılar, çalışmalarının sonucunda yayınladıkları makalede, nazik davranışı gösteren kişilere neden böyle davrandıkları sorulduğunda, çoğunun hamileliği fark etmenin önemine değindiğini, bazılarının ise sosyal normlara, eğitime veya güvenliğe atıfta bulunduğunu belirtiyor. Deney koşulunda yerini verenlerden hiçbiri, jestlerini doğrudan Batman'in varlığına bağlamamış ve hatta bazıları Batman'i hiç görmediklerini ifade etmiş.
Ekip, bunun yerine, beklenmedik bir şey görmenin insanları daha fazla kendi durumlarının farkına varmalarını sağladığını ve dolayısıyla ihtiyaç sahibi birini fark etme olasılıklarını artırdığını hipotez ediyor. Örneğin, sabah işe giderken kulaklıkla müzik dinleyip çevrenizdeki insanları fark etmeyebilirsiniz. Ancak aniden birinin Batman kostümüyle metroya binmesi dikkatinizi çekecek ve bu sayede, sizden daha çok koltuğa ihtiyacı olabilecek hamile birini de fark edeceksiniz.
Bu durum bilinçaltında gerçekleşebilir, bu yüzden kimse nezaketini doğrudan Kara Şövalye'ye bağlamıyor. Batman'i hiç fark etmediğini belirtenler için ise, Batman'in diğer yolcular arasında yarattığı küçük çaplı karmaşayı fark etmiş olabilecekleri düşünülüyor.
Ancak, çevrelerinin daha fazla farkında olma durumu tek açıklama değil. Araştırmacılar, süper kahraman figürünün kültürel değerlerin, toplumsal cinsiyet rollerinin ve şövalyelik yardımseverlik normlarının önemini artırabileceğini, bu durumun süper kahramanlarla ilgili 'öncülük' etkisi üzerine yapılan araştırmalarla tutarlı olduğunu belirtiyor.
Bu durumu kesin olarak anlamak için araştırmacılar, farklı karakterlerle benzer deneyler yaparak bu fenomenin sadece Batman'e özgü olup olmadığını keşfetmeyi öneriyor. Örneğin, sosyal davranışlarıyla pek de tanınmayan Darth Vader'ın varlığında da insanların yardımseverliğinin artıp artmayacağı merak ediliyor.
Bu araştırma npj Mental Health Research dergisinde yayınlandı.
