Uluslararası bir araştırma ekibi, Roma İmparatorluğu'nun yol ağını yeniden haritalayarak, daha önce düşünülenden 100.000 kilometreden (60.000 milden) fazla genişlettiğini ortaya koydu. Bu yeni haritalama projesi, antik dünyanın ulaşım ve bağlantı ağının ne kadar kapsamlı olduğunu gözler önüne seriyor.
Genel inanışın aksine, 'tüm yollar Roma'ya çıkar' sözü yalnızca ana arterleri kapsıyordu. Ancak bu araştırmayla, İmparatorluk içindeki ikincil ve daha az bilinen yolların derinlemesine incelenmesi gerektiği anlaşıldı. Danimarka'daki Aarhus Üniversitesi'nden arkeolog ve çalışmanın ortak yazarlarından Tom Brughmans, geçmişteki araştırmaların daha çok ana yollara odaklandığını, kırsal yolların ise göz ardı edildiğini belirtti.
Brughmans ve ekibi, Roma İmparatorluğu'nun M.S. 150 yılındaki en geniş sınırları içerisindeki Avrupa, Yakın Doğu ve Kuzey Afrika'daki Roma yollarını gösteren yeni bir dijital atlas olan 'Itiner-e'yi geliştirdi. Bu platform, tarihi ve arkeolojik bilgiler, topografik haritalar ve uzaktan algılama verilerinden elde edilen yüksek çözünürlüklü mekansal yol verilerini içeriyor ve açık erişime sunuluyor.
Elde edilen harita, daha önceki haritaların iki katı olan yaklaşık 300.000 kilometre (186.000 mil) uzunluğunda bir yol ağına sahip. Bu devasa yol ağı, Roma İmparatorluğu'nun gücünü ve organize yapısını da simgeliyor. Brughmans, bu entegre ağın, veba salgınları, ekonomik dalgalanmalar veya yeni dinlerin kıtalararası yayılması gibi olaylar için bir ilk olduğunu ve dünyayı yeniden şekillendirdiğini vurguladı.
Örneğin, M.S. 165 yılında ortaya çıkan ve nüfusun dörtte birinin ölümüne yol açtığı tahmin edilen Antonin Vebası'nın yayılmasında bu yolların rolü büyüktü. Brughmans, antik yolların haritalanmasının, salgın hastalıkların toplumsal etkileri üzerine 2.000 yıllık bir vaka çalışması sunduğunu belirtti.
Bu çalışmaya dahil olmayan New York'taki Binghamton Üniversitesi'nden Akdeniz arkeoloğu Jeffrey Becker, 'Itiner-e'nin Roma dünyasının anlaşılmasını artıracak faydalı bir dijital araç olduğunu söyledi. Becker, çalışmanın yazarlarının yol verilerini derlemek için kapsamlı bir inceleme yaptığını ekledi.
Becker ayrıca, 'Itiner-e' haritasında veri kullanılabilirliği ve arkeolojik kayıtlardaki farklı yol türlerini tanımadaki zorluklar nedeniyle bazı boşluklar olabileceğini belirtti. Brughmans ise, yeni veri setinin ikincil yolları içerdiğini ancak bu sayının önemli ölçüde artabileceğini düşünüyor. Bu nedenle, araştırma ekibi yeni haritalarını, diğer uzmanlara tarihi boşlukların nerede olduğunu veya arkeolojik kazıların nerede yapılması gerektiğini gösteren bir 'eylem çağrısı' olarak görüyor.
Brughmans, henüz bulunamamış birçok yol olduğunu bildiklerini ve bu çalışmanın gelecekteki keşifler için bir başlangıç noktası olacağını ekledi.
