Amerika Birleşik Devletleri'nde dünyaya gelen ve 5.8 kilogram ağırlığıyla dikkat çeken bebek Cassian, sosyal medyada büyük ilgi gördü. Annesi ve hastane tarafından paylaşılan bilgiler, "dev bebek" başlıklarıyla dünya çapında haberlere konu oldu.
Ancak Cassian, tek örneği değil. Daha önce de benzer haberler gündeme gelmişti. Örneğin, 2023 yılında Brezilya'da dünyaya gelen bir bebek 7.3 kilogram ağırlığındaydı.
Bu tür haberler, hamile kadınları endişelendirebilir. Peki, iri bebekler ne kadar yaygın ve doğumları her zaman sorunlu mu geçiyor?
İri Bebek Nedir?
Tıbbi literatürde makrozomi olarak adlandırılan bu durum, genellikle 4 kg veya 4.5 kg üzeri doğan bebekleri tanımlar. Daha genel bir ifadeyle, belirli bir gebelik haftasına göre doğum ağırlığı 100'de 90'ın üzerinde olan bebekler de iri olarak kabul edilir. "Gebelik yaşına göre büyük bebek" terimi, bebeğin kilosunun gebelik haftasıyla birlikte değerlendirilmesi açısından daha doğru bir tanımlamadır.
Son on yılda iri bebeklerin oranında büyük bir değişiklik görülmemiştir. Haberlerde yer alan dikkat çekici doğumlara rağmen, bu bebeklerin oranı toplam doğumların yaklaşık %9-10'u civarında seyretmektedir.
İri Bebek Doğumlarında Anne ve Bebek İçin Riskler Nelerdir?
Her iri bebek doğumu komplikasyonlu olmak zorunda değildir. Ancak genellikle, bebek 4.5 kg'ı aştığında anne ve bebek için doğum komplikasyonlarının riski artar.
Bebeğin büyüklüğü arttıkça, doğum sırasında forseps veya vakum gibi müdahalelere ya da sezaryen ihtiyacı artabilir. Bu müdahaleler, annenin doğum sonrası iyileşmesini ve sonraki gebelik seçeneklerini etkileyebilir.
Bebek için ise omuzların doğum kanalında takılı kalması (omuz distosisi) gibi riskler söz konusu olabilir. Bu durumlarda, doğum uzmanları ve ebeler bebeğin güvenli bir şekilde doğurtulması için ekstra manevralar yapmak durumunda kalabilirler. Bu manevralar nadiren de olsa bebeğe zarar verebilir veya oksijen kısıtlanmasına yol açarak resüsitasyon gerektirebilir. Ancak bu tür komplikasyonlar genellikle beklenmedik büyük bebek doğumlarda daha sık görülür.
Neden İri Bebekler Doğar?
İri bebeklerin çoğu sağlıklı bebeklerdir ve bunun çeşitli nedenleri vardır:
Genetik Faktörler: Bazı ailelerde genetik yatkınlık nedeniyle bebekler daha iri doğabilir.
Geciken Doğumlar: Doğum tarihini geçen bebekler, anne karnında daha fazla büyümek için zaman bulduklarından biraz daha iri olma eğilimindedir.
Diyabet: Özellikle kontrol altına alınamayan diyabet, daha iri bebeklere neden olabilir. Annenin yüksek kan şekeri, bebeğe ihtiyaç duyduğundan daha fazla enerji sağlamasına ve bu enerjiyi yağ olarak depolamasına yol açar. Gebelikte teşhis edilen gestasyonel diyabetli annelerin bebeklerinde ileriki yaşlarda obezite ve diyabet riski daha yüksektir.
Annenin Vücut Yapısı: Hamilelik öncesinde veya sırasında annenin daha iri olması da iri bebek doğurma olasılığını artırabilir. Bu durum genellikle gebelikte diyabet gelişme olasılığının artması ve beslenme tercihlerinden kaynaklanabilir.
İri Bebek Tahmin Edilebilir Mi?
Doğumdan önce bebeklerin ağırlıklarını tahmin etmek her zaman kesin sonuçlar vermez. Bu nedenle, bazen iri bebek beklenenler normal kiloda bir bebek dünyaya getirirken, bazen de sürpriz iri bebek doğumlara şahit olunabilir.
Sağlık profesyonelleri, hamilelik kontrolleri sırasında annenin karnını palpe ederek bebeğin boyutunu ve gelişimini tahmin etmeye çalışır. Ayrıca, ultrasonografi de bebeğin büyüklüğünü tahmin etmek için kullanılır. Ancak ultrasonların da doğum ağırlığını tahmin etmede sınırlılıkları vardır.
Yapılan araştırmalar, iri bebek şüphesiyle 39. haftada doğumu indüklenenler ile doğal doğum bekleyenler arasında doğum ağırlığı veya omuz distosisi gibi olumsuz sonuçlar açısından büyük bir fark olmadığını göstermiştir. Hatta ultrasonla iri olduğu düşünülen bebeklerin yaklaşık %60'ının aslında beklenen kiloda doğmadığı belirlenmiştir.
Anne Adayları Neler Yapabilir?
Hamilelik öncesinde sağlıklı bir kiloya sahip olmak (Vücut Kitle İndeksi'nin 30'un altında olması), besleyici ve dengeli bir diyet uygulamak, hamilelik sırasında aşırı kilo almaktan kaçınmak ve düzenli egzersiz yapmak, iri bebek riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Diyabeti olan veya gebelikte diyabet teşhisi konulan annelerin kan şekeri seviyelerini ve bebeklerinin gelişimini yakından takip etmeleri önemlidir.
