Danimarka'da bir Reddit moderatörü, film ve dizilerdeki çıplak sahneleri bağlamından koparıp paylaştığı gerekçesiyle mahkeme tarafından suçlu bulundu. "KlammereFyr" takma adlı kullanıcının, oyuncuların bilerek paylaşılmasını istemeyeceği yüzlerce sahneyi kırpıp yayınladığı ortaya çıktı.
Söz konusu moderatörün "SeDetForPlottet" (O Sahneler İçin İzle) adlı alt forumunda onlarca oyuncu şikayette bulunmuş, bazıları kendilerini "tacize uğramış veya istismar edilmiş" hissettiklerini belirtmişti. Oyuncular Birliği, iki yayıncı ve diğer hak sahiplerini temsil eden Haklar İttifakı, Danimarka polisinden forumu kapatmasını talep etti ve cezai soruşturma başlatılması için baskı yaptı.
Grup, moderatörün sanatsal bağlamı ortadan kaldırdığını ve oyuncuları ahlaki olarak cinsel yöne çektiğini, bazen sahneleri kırparak veya "belirli özellikleri vurgulamak için ışığı değiştirerek" bu duruma yol açtığını savundu. Bu durumun, telif hakkı yasasının nadiren uygulanan ve sanatçıların "ahlaki haklarını" koruyarak "bütünlüklerini" gözeten bir maddesini ihlal ettiği belirtildi.
Danimarka'da "bütünlük hakkı", bir eserin kullanımına izin verilse bile, eserin yazarın edebi veya sanatsal itibarını veya özgünlüğünü zedeleyecek şekilde değiştirilemeyeceği veya kullanılamayacağı anlamına geliyor. Yapılan bir araştırmaya göre, mahkum edilen 40 yaşındaki adamın, 100'den fazla oyuncuya ait en az 347 klip paylaştığı ve bu kliplerin 4.2 milyon kez izlendiği tespit edildi. Ayrıca, Superbits.org adlı özel bir torrent takipçisi kullanarak 25 terabaytın üzerinde korsan içerik paylaştığı da iddia edildi.
İtirafının ardından Frederiksberg Mahkemesi, Reddit kullanıcısını yedi ay şartlı hapis cezasına ve 120 saat kamu hizmetine mahkum etti. Kullanıcı ayrıca, hak sahiplerinin her bir çıplak klip için 2.300 ila 4.600 dolar arasında tazminat talep ettiği ve toplamda 1.5 milyon doları aşabilecek bir tazminat davasıyla da karşı karşıya kalacak.
Tarihi Karar, "Ahlaki Hakların" ABD'deki Algısını Değiştirebilir mi?
Bu mahkumiyet, Danimarka telif hakkı yasasının "saygı hakkı"na dayanan ilk cezai mahkumiyet olarak kayıtlara geçti. Özel savcı Jan Østergaard, mahkemenin konuyu ciddiye almasını takdir ettiklerini belirtti. Danimarka Oyuncular Birliği direktörü Maria Ventegodt de karardan duyduğu memnuniyeti dile getirerek, bunun sadece oyuncular için değil, film sanatı ve iyi hikayeler anlatma fırsatı için de önemli olduğunu vurguladı. Oyuncuların artık çıplak sahnelerin bağlam dışı gösterilmesiyle ilgili yetkililerin sert önlemler alacağına güvenebileceğini söyledi.
Bu tarihi kararın, diğer ülkelerin filmlerden bağlam dışı alınan cinsel sahneleri nasıl ele alacağını etkileyip etkilemeyeceği henüz belirsiz. Hollywood filmlerinden çıplak sahnelerin paylaşıldığı birçok alt forumun, ABD'nin sanatçıların ahlaki haklarını ihlal ettiğini kabul etmesi durumunda hedef haline gelebileceği düşünülüyor.
Ancak ABD'nin sanatçıların ahlaki hakları konusunda Danimarka kadar güçlü korumalar sunmadığı, 2019 tarihli bir telif hakkı ofisi raporunda belirtilmişti. Rapor, "bir eserin zarar verici çarpıtmalarını önleme hakkının" yalnızca federal ve eyalet yasaları, sektörel gelenekler ve özel düzenlemeler aracılığıyla korunduğunu buldu. ABD'nin, bu boşlukları gidermek veya korumaları güçlendirmek için Lanham Yasası ve 1990 Görsel Sanatçılar Hakları Yasası'nı güncellemesi veya kişinin yaşamı boyunca adının, imzasının, görüntüsünün ve sesinin ticari sömürüsüne karşı asgari koruma sağlayacak federal bir tanıtım hakkı yasası geçirmesi öneriliyor.
Haklar İttifakı direktörü Maria Fredenslund, yapay zeka teknolojilerinin ikna edici sahte cinsel sahneler veya çıplaklık üretmeyi kolaylaştırmasıyla birlikte ahlaki hakların daha da önemli hale geleceğini öne sürdü. ABD'de "Take It Down Act" kapsamında zaten yasak olan deepfake'ler gibi manipüle edilmiş içeriklerin artacağı bir gelecekte, yasal sistemlerin sanatçıların bütünlüğüne saygı konusunda "çizginin nerede çekileceğini" açıkça belirtmesinin "daha da kritik" olacağını belirtti.
