Son yıllarda adından sıkça söz ettiren Ozempic, Zepbound, Wegovy ve Mounjaro gibi zayıflama ilaçları, obeziteyle mücadelede önemli bir dönüm noktası oldu. Ancak, bu popüler ilaçlarla ilgili ortaya çıkan potansiyel yan etkiler, Birleşik Krallık sağlık otoritelerinin yeni bir inceleme başlatmasına neden oldu.
Yapılan açıklamalara göre, yüzlerce kişi bu ilaçları kullandıktan sonra şiddetli pankreas sorunları yaşadığını bildirdi. Özellikle akut veya kronik pankreatit vakaları dikkat çekiyor ve şu ana kadar 10 ölümle ilişkilendirilen durumlar bulunuyor. Bu durum, Birleşik Krallık İlaç ve Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu (MHRA) ve Genomics England tarafından detaylı bir soruşturma başlatılmasına yol açtı.
Birleşik Krallık hükümeti, etkilenen herkesi kendileriyle iletişime geçmeye çağırıyor. Özellikle genetik faktörlerin, bazı bireyleri bu tür şiddetli reaksiyonlara daha yatkın hale getirip getirmediğini anlamak istiyorlar. Bu çağrılar, resmi raporlama sistemleri üzerinden yapılıyor.
Sağlık uyarılarında her zaman olduğu gibi, bu haberleri doğru bir perspektifle değerlendirmek büyük önem taşıyor. Şu an için, bu ilaçların doğrudan pankreas hasarına neden olduğuna dair net bir kanıt bulunmuyor. Bilinen yan etkileri zaten belgelenmiş durumda ve doktor kontrolünde reçete edildiğinde kullanımları güvenli olarak onaylanmaya devam ediyor.
İlaçları resmi olmayan kanallardan temin etmek kesinlikle güvenli değildir. İstenilen ilacı aldığınızdan emin olsanız bile – ki bu neredeyse imkansızdır – bu tür ilaçlar herkes için uygun olmayabilir.
Herhangi bir ilacın geniş kitleler tarafından kullanılmasıyla birlikte, ilaca bakılmaksızın sağlık sorunları yaşayabilecek kişilere ulaşması kaçınılmazdır. Nadir görülen yan etkiler de bu süreçte ortaya çıkabilir. Ancak akut veya kronik pankreatit raporlarının bu denli çok sayıda olması, daha derinlemesine bir incelemeyi gerektiriyor.
İncelenen bu ilaçlar, genel olarak GLP-1 (glukagon benzeri peptid-1) reseptör agonistleri olarak biliniyor. Çünkü vücutta doğal GLP-1 hormonu tarafından aktive edilen hücreleri hedef alıyorlar. Bu hormon, kan şekerini ve iştahı kontrol eder; bu nedenle de diyabet ve kilo kaybı için kullanılıyorlar.
Bu ilaçlar temelde iki türe ayrılıyor: Semaglutid bazlı olanlar (Ozempic ve Wegovy gibi) ve Tirzepatid bazlı olanlar (Mounjaro ve Zepbound dahil). Tirzepatid bazlı ilaçlar, daha güçlü bir etki için GLP-1 reseptörlerinin yanı sıra GIP (glukoz bağımlı insülinotropik polipeptit) reseptörlerini de hedef alıyor.
Bugüne kadar, Mounjaro, Wegovy, Ozempic ve liraglutid gibi GLP-1 ilaçlarını kullanan kişilerden yaklaşık 400 akut pankreatit raporu alındı. Bunların neredeyse yarısı, 181’i, tirzepatid bazlı Mounjaro ilacını içeriyor.
İncelenen faktörlerden biri de genetik risk. Bu durum, bazı kişilerin pankreas sorunlarına daha yatkın olabileceği anlamına geliyor. Akut veya kronik pankreatit durumunda bu, geçmeyen şiddetli karın ağrısı şeklinde kendini gösteriyor.
Genomics England'dan genetik uzmanı Matt Brown, "Ozempic ve Wegovy gibi GLP-1 ilaçları manşetlere çıktı, ancak tüm ilaçlar gibi ciddi yan etki riski taşıyabilirler" açıklamasını yapıyor. "Birçok yan reaksiyonun genetik bir nedeni olduğuna inanıyoruz ve bunları en aza indirmek için gerçek bir potansiyel görüyoruz" diye ekliyor.
Tüm ilaçların etkileri, mevcut sağlık koşulları, genetik yapı, yaş ve cinsiyet gibi diğer faktörlerle birlikte değerlendirilmelidir. En etkili ilaçlar bile riskler taşıyabilir.
