Demansın henüz kesin bir tedavisi olmasa da, riski etkileyebilecek faktörlerin listesi giderek artıyor. Bu faktörler arasında egzersiz, beslenme, alkol tüketimi, sosyal çevre ve hatta müziğe nasıl kulak verdiğimiz gibi unsurlar yer alıyor. Şimdi ise bu listeye peynir tüketimi de eklendi.
Japon gıda şirketi Meiji Co. tarafından yaptırılan bir araştırmada, Japonya'daki araştırmacılar 65 yaş ve üstü 7.914 kişinin verilerini inceledi. Katılımcıların yarısı haftada en az bir kez peynir tükettiğini, diğer yarısı ise hiç peynir yemediğini belirtti.
Bu kişilerin sağlık durumları üç yıl boyunca takip edildi. Peynir tüketen grupta 134 kişi demans geliştirdi (yüzde 3.4); peynir tüketmeyenlerde ise 176 kişi demans geliştirdi (yüzde 4.5). Bu, her 1.000 kişide yaklaşık 10 veya 11 ek vaka farkı anlamına geliyor.
Bu fark büyük bir varyasyon olmasa da ve doğrudan neden-sonuç ilişkisini göstermese de, beslenme ve demans arasındaki ilişki ve genel olarak beslenme alışkanlıklarının fiziksel ve zihinsel sağlıkla nasıl bağlantılı olduğu konusundaki mevcut bilgileri destekliyor.
Araştırmacılar, "Bu bulgular, süt ürünleri alımını bilişsel sağlıkla ilişkilendiren önceki gözlemsel kanıtlarla tutarlıdır," diyor. "Her bir kişi için etki mütevazı olsa da, nüfus ölçeğinde, özellikle düşük peynir tüketimine sahip ülkelerde, bu tür farklılıklar demans önleme stratejilerine anlamlı bir katkı sağlayabilir."
Araştırmacılar, demans riskini etkileyebilecek yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi ve gelir gibi çeşitli faktörleri göz önünde bulundurdu. Yapılan ikincil bir analizde, sağlıklı beslenmeyi de kontrol ettiler: Peynir tüketmeyenlerin beslenme düzenlerinin daha az sağlıklı olma eğiliminde olduğu ve bunun da bu bağlantıya katkıda bulunabileceği belirtildi. Bu analizde ilişki daha az güçlüydü ancak yine de anlamlıydı.
Başka bir deyişle, peynirin, sağlıklı bir beslenmenin sağladığı faydaların yanı sıra, demansın gelişimini önleyebilecek özel bir yönü olduğu görülüyor. Araştırmacılar bunu özellikle incelemediler ancak geçmiş çalışmalar bazı ipuçları sunuyor. Örneğin, peynir beyin sağlığına yardımcı olan K vitamini gibi besinler içeriyor. Ayrıca bağırsaklar için faydalı bakteri açısından da zengindir ve daha önceki birçok araştırmada bağırsak sağlığı ile demans arasında bir bağlantı bulunmuştur.
Peynir gibi fermente süt ürünlerinin kalp sağlığı için iyi olduğuna dair de güçlü kanıtlar bulunmaktadır ve kalp sağlığının uzun zamandır demans riskinde önemli olduğu düşünülmektedir. Her zamanki gibi demans söz konusu olduğunda, muhtemelen birden fazla farklı etken bir arada rol oynamaktadır.
Araştırmacılar, "Mevcut çalışma biyobelirteç veya mekanizmatik değerlendirmeler içermese de, peynirin birkaç beslenme özelliği, gözlemlenen ilişki için makul bir açıklama sunabilir," diye belirtiyor.
Birleşmiş Milletler tarafından demans, önemli bir halk sağlığı önceliği olarak ilan edilmiştir ve dünya genelinde şu anda en az 50 milyon kişinin bu durumla yaşadığı düşünülmektedir. Nüfus yaşlandıkça bu sayının artması bekleniyor, bu da araştırmanın yapıldığı Japonya gibi ülkeler için özel bir endişe kaynağıdır.
İstatistikler, düzenli olarak peynir tüketmenin demansı kesin olarak önleyeceğini gösterecek kadar güçlü olmasa da, yardımcı olabileceğine dair göstergeler bulunmaktadır. Araştırmacılar çalışmalarını daha fazla bilgi edinmek için genişletmek istemektedir.
Araştırmacılar, "Doz-yanıt ilişkilerini, peynir alt türlerini ve altta yatan mekanizmaları netleştirmek için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir," şeklinde yazıyor. Araştırma, Nutrients dergisinde yayınlanmıştır.
