Peru'da yapılan son arkeolojik kazılarda, yaklaşık 2.500 yıl öncesine ait gizli bir oda keşfedildi. Bu odanın içinde, psikedelik (halüsinojen) enfiye ve tütün izleri taşıyan oyulmuş kuş kemikleri bulundu. 'Enfiye tüpleri' olarak adlandırılan bu nesnelerin gizli bir odada bulunması, İnk öncesi dönemlerde elitlerin gizli, uyuşturucu temelli ritüeller gerçekleştirdiğini düşündürüyor.
Araştırmacılar, Peru'nun kuzey-orta yaylalarındaki Chavín de Huántar adlı arkeolojik alanda bulunan 23 kemik ve deniz kabuğu eserindeki kimyasal kalıntıları analiz etti. Amaç, bu alandaki ritüellerin psikoaktif maddeler içerdiği yönündeki yaygın varsayımı doğrulamaktı. Yapılan bu yeni çalışma, Chavín'de burundan çekilen spesifik maddeleri gösteren ilk araştırma olma özelliği taşıyor.
Chavín de Huántar, İnk İmparatorluğu'nun doğumundan önce, MÖ 1200 ile MÖ 400 yılları arasında önemli bir ritüel merkeziydi. Alan, açık meydanların etrafına inşa edilmiş taş yapıları içeriyordu. Yapılara yüzyıllar boyunca eklemeler yapıldıkça, bazı odalar 'galeri' adı verilen iç mekanlara dönüştü.
Bu galerilerden biri yaklaşık MÖ 500 civarında kapatılmış ve 2017'deki arkeolojik kazıya kadar açılmamıştı. Arkeologlar bu galeriyi incelediklerinde, hayvan kemiği ve deniz kabuğundan oyulmuş 23 adet tüp ve kaşık şeklinde eser keşfettiler.
Eserler üzerindeki kimyasal kalıntıların analizi, altı tanesinin muhtemelen tütünden elde edilen nikotin ve doğal olarak oluşan halüsinojen bir madde olan dimetiltriptamin (DMT) gibi organik bileşikler içerdiğini ortaya koydu. DMT, Ayahuasca çayında yaygın olarak bulunan bir maddedir.
İlerleyen mikrobotanik analizler, eserlerden dördünün vahşi Nikotiana türlerinin köklerini ve DMT içeren vilca (Anadenanthera colubrina) tohumları ve yapraklarını içerdiğini gösterdi. Bu maddelerin muhtemelen kurutulup, kavrulup öğütülerek güçlü bir enfiye (burundan çekilen toz madde) elde edildiği düşünülüyor.
Araştırmacılara göre, tüpler burundan enfiye çekmek için inhaler olarak kullanılmıştı. Özellikle peregrine doğan (Falco peregrinus) kanatlarından yapılmış olabilecek kemik enfiye tüpleri, Chavín'in erişimi kısıtlı alanlarında yoğunlaşmıştı. Bu durum, psikoaktif madde kullanımının belirli katılımcılar tarafından kontrol edildiğini düşündürüyor.
Chavín'deki küçük galeri alanlarına sadece birkaç kişinin sığabilmesi nedeniyle, araştırmacılar uyuşturucu kullanımının sosyal hiyerarşiyi güçlendirdiğini, etkileyici anıtları inşa eden işçilerden ayrı bir elit sınıf oluşturduğunu düşünüyor. Bu kontrollü erişimin, eski And Dağları'ndaki daha eşitlikçi toplumlardan, daha hiyerarşik Tiwanaku, Wari ve İnk imparatorluklarına geçişi açıklamaya yardımcı olabileceği belirtiliyor.
Araştırmacılar, eski And Dağları'ndaki psikoaktif maddelerin önemini tam olarak anlamak için ek çalışmaların gerekli olduğunu vurguluyor.
