Son zamanlarda çip üretim teknolojilerinde devrim yaratacağı iddia edilen Amerikalı startup Substrate, adından sıkça söz ettiriyor. Geleneksel EUV litografi yerine parçacık hızlandırıcılar ve X-ışınları kullanarak saniyede 2 nanometre sınıfında çipler üretebileceğini ve bunun maliyetini onda birine düşürebileceğini öne süren Substrate, piyasayı oldukça heyecanlandırmıştı. Ancak yapılan yeni bir inceleme, şirketin bu iddialarını ciddi şekilde sorguluyor.
Yapılan detaylı bir araştırmaya göre, Substrate'in teknolojik vaatlerinin yanı sıra kurucularının geçmişi ve şirketin genel iletişim stratejisi de mercek altına alındı. Kurucuların, özellikle yarı iletken sektöründe doğrudan bir deneyiminin bulunmadığı belirtiliyor. Hatta kuruculardan birinin daha önceki girişimi olan bir uyku takip cihazının, başlangıçta vaat edilen performansı sergileyemediği ve eleştirmenler tarafından adeta bir "dolandırıcılık" olarak nitelendirildiği rapor ediliyor.
Raporda ayrıca, Substrate'in kayıtlı iş adresinin, hakkında çok az bilgi bulunan ve odak noktası yüksek voltajlı DC güç hatları olan bir şirketle aynı olduğu vurgulanıyor. Bu durum, şirketin kurumsal yapısı hakkında da soru işaretleri doğuruyor.
Substrate'in web sitesinde yer alan teknolojik açıklamaların son derece muğlak olduğu ve yapılan vaatlerin gerçekçi olmadığı da raporda öne çıkan noktalardan. Mevcut bilgiler incelendiğinde, parçacık hızlandırıcıların çip üretiminde kullanılması fikrinin yeni olmadığı, hatta bu alanda çalışmalar yürüten bazı laboratuvarların bulunduğu belirtiliyor.
Substrate tarafından paylaşılan örnek üretim desenlerinin, sektörün önde gelen firmalarının sunduğu ileri seviye örneklerle karşılaştırıldığında oldukça temel seviyede kaldığı ifade ediliyor. Şirketin, maliyeti düşük tutarak atomik seviyede desenler üretebileceğine dair somut verilerden ziyade sadece vaatlerde bulunduğu gözlemleniyor.
Bununla birlikte, Substrate'in laboratuvar alanına ait olduğu iddia edilen görsellerin de, çip üretim laboratuvarlarının tipik donanımından oldukça uzak olduğu belirtiliyor. Genel izlenim, Silikon Vadisi'ndeki birçok startup gibi, büyük bir fikirle yatırımcı çekmeye çalışan ve "sonradan yolunu bulmayı" uman bir yapıya işaret ediyor.
Şirketin yayınladığı iş ilanlarının içeriğinin de bazı noktalarda mantık dışı ve son derece belirsiz olduğu belirtiliyor. Bu durum, bir yandan teknik bir pozisyon için beklenti oluştururken, diğer yandan gerçekçi olmayan hedefler ortaya koyuyor.
Elbette, Substrate'in iddialarının doğru çıkması ve beklenmedik bir başarıya ulaşması teorik olarak mümkün. Tesla gibi, başlangıçta şüpheyle yaklaşılan ancak zamanla vaatlerini yerine getiren örnekler mevcut. Ancak benzer vaatlerde bulunan ve yatırımcıları hayal kırıklığına uğratan sayısız startup örneği de unutulmamalı. Zaman, Substrate'in bu iki gruptan hangisine ait olacağını gösterecek.
