Parkinson hastalığı, beyindeki alfa-sinüklein proteininin toksik birikintileriyle ilişkilidir ve bu durum sağlıklı hücre iletişimini bozar. Yeni bir çalışma, bu proteinin beyin hücrelerine zarar vermesinin başka bir yolunu daha ortaya koyuyor.
Danimarka'daki Aarhus Üniversitesi'nden araştırmacılar, Parkinson hastalığıyla birlikte görülen daha küçük moleküller olan alfa-sinüklein oligomerlerini incelediler. Laboratuvarda oluşturulan bir hücre modeli kullanarak, bu oligomerlerin hücre zarlarında küçük gözenekler açabildiğini keşfettiler.
Bu delikler, moleküllerin hücrelere girip çıkmasına izin vererek, hastalığın ilerlemesinde önemli bir etken olabilecek kimyasal dengesizliklere yol açabilir.
Araştırmacılar, bu oligomerlerin gözenekleri nasıl oluşturduğunu ve bu gözeneklerin nasıl davrandığını doğrudan gözlemleyen ilk kişiler olduklarını belirtiyor. Bu süreç, oligomerlerin yapışması, kısmen içeri girmesi ve ardından gözenek oluşumu şeklinde üç aşamada gerçekleşiyor. Oluşan delikler statik değil, dinamik yapıdadır ve tekrar tekrar açılıp kapanır.
Simüle edilen hücre zarlarındaki görüntüler, hasarın nasıl geliştiğini gösteriyor. İlginç bir şekilde, oligomerler, hücrelerin enerji üreten bileşenleri olan mitokondride bulunan daha kıvrımlı zarları tercih ediyor. Bu eğilim, bu yapıların nasıl çalıştığını ve hastalığın nasıl önlenebileceğini açıklamaya yardımcı olabilir.
Bu bulguların canlı nöronlarla doğrulanması gerekse de, artık hastalığın mekanizmaları ve Parkinson'un nasıl hasara yol açtığına dair daha iyi bir fikrimiz var. Araştırmacılar, gözeneklerin sürekli açık kalmamasının, hücrelerin hemen ölmemesini açıklayabileceğini düşünüyor. Çünkü bu dinamik davranış, hücrelerin kendi pompalarının geçici olarak telafi edebilmesine olanak tanıyor.
Parkinson karmaşık bir hastalıktır ve bilim insanları hala tam olarak neyin sebep olduğunu tam olarak belirleyememiştir. Bu çalışmada incelenen zararlı protein birikimi, durumun hem nedeni hem de sonucu olabilir. Alfa-sinüklein sağlıklı bir beyinde önemlidir ve Parkinson hastalığında neden kontrolden çıktığı hala net değildir. Diyet, genetik ve tıbbi geçmiş gibi birçok farklı risk faktörü daha önce Parkinson ile ilişkilendirilmiştir ve bunların hepsi bir şekilde rol oynuyor olabilir.
Diğer Parkinson çalışmalarına benzer şekilde, bu yeni araştırma da hastalığın anlaşılmasını geliştirmenin yanı sıra, hastalığın yavaşlatılabileceği veya hatta önlenebileceği yollara işaret ediyor. Araştırmacılar, oluşan oligomerleri tespit edebilen ancak henüz gözenek oluşumunu durduramayan nanobody'leri denemişlerdir.
Bu, şu ana kadar yeterince çalışılmamış bir Parkinson yönünü öğrenme konusunda umut verici bir adımdır. Araştırmacılar, bulgularının daha fazla tedavi yöntemi araştırılmadan önce canlı beyin hücreleri ve proteinleri için de geçerli olup olmadığını görmek istiyorlar. Tek bir şeyi ölçebildikleri temiz bir deney ortamı oluşturduklarını belirten araştırmacılar, şimdi daha karmaşık biyolojik sistemlerde ne olduğunu araştırmanın bir sonraki adım olduğunu söylüyorlar.
