Yeni bir araştırma, yaygın bir parazit olan Entamoeba histolytica'nın bağışıklık sisteminden saklanmak için hücrelerimizden 'ısırıklar' alarak bunları nasıl bir kılık olarak kullandığını ortaya koydu.
Kirlenmiş yiyecek veya su yoluyla vücuda giren bu parazitin neden olduğu enfeksiyonların çoğu, eğer semptom gösteriyorsa, ishale yol açar. Özellikle ağır vakalarda, amip kan dolaşımı yoluyla diğer hayati organlara yayılabilir ve burada ciddi sorunlara neden olabilir. Örneğin, enfeksiyon karaciğere ulaşırsa, oluşturduğu amipli apse ölümcül olabilir ve her yıl yaklaşık 70.000 kişinin hayatına mal olan komplikasyonlara yol açabilir.
Bu küçük canavarın konağında tam olarak nasıl böyle bir yıkıma yol açtığı büyük ölçüde bilinmiyordu. Geçmişteki araştırmalar, amipin kurban hücrelere zehir enjekte ettiğini düşünüyordu. Ancak mikroskop altında yapılan gözlemler çok farklı bir durum olduğunu gösterdi. Entamoeba histolytica, insan hücrelerinden adeta 'gerçek' ısırıklar alıyordu.
Yeni tedaviler veya aşılar geliştirmek için, bu parazitin dokuya nasıl zarar verdiğini bilmek gerekiyor. Gözlemlerde, insan hücrelerinin küçük parçalarının koparıldığı açıkça görülebiliyordu.
Daha da tuhafı, amip her hücreden sadece birkaç ısırık aldıktan sonra bir sonraki kurbanına geçiyor gibiydi. Arkasında, delinme yaralarından sitoplazmaları sızan, yarı çiğnenmiş bir dizi hücre bırakıyordu.
Bu parazit, karşısına çıkan her türlü insan hücresini, hatta istilacıları yutması gereken beyaz kan hücrelerini bile 'ısırabilir'.
Şimdi, araştırmacılar bu görünüşte savurgan alışkanlığın aslında Entamoeba histolytica'nın insan hücrelerinden dış zar proteinlerini toplamasına olanak tanıdığını keşfetti. Parazit, bu proteinleri kendi vücudunun yüzeyinde, kandaki savunmalara karşı korunmak için düzenliyor.
Şaşırtıcı bir şekilde, bu kılık sadece insan bağışıklık 'gardiyanlarından' korumakla kalmıyor; diğer türlerin kanında bulunan bağışıklık tepkileri üzerinde de etkili oluyor.
Araştırmacılar, amiplerin hücre yutma (trogositoz olarak bilinen) işlemiyle insan hücrelerini öldürdüğünün netleştiğini belirtiyor. Trogositoz yaptıktan sonra, amipler insan proteinlerini kendi yüzeylerinde sergiliyor ve insan serumu (kanın bir bileşeni) tarafından parçalanmaya (lizise) karşı dirençli hale geliyorlar.
Bu moleküler kılık değiştirme, bağışıklık sistemimizin amiplere saldırmasını engelliyor. Tıpkı bir güvenlik görevlisinin kimliğini çalmak gibi, parazit kendisini 'güvenli' olarak tanımlayan kimyasal etiketler sunuyor. Entamoeba histolytica, CD46 ve CD55 gibi insan proteinlerini kuşandığında, yabancı hücreleri takip edip yok etmekle görevli 'tamamlayıcı proteinleri' güvenle atlatabiliyor. Bu da onun organlarda sıvılaşmış hücrelerle dolu apseler oluşturarak 'çiğnemeye' devam etmesine olanak tanıyor.
Ekip, amipin insan hücrelerinden materyal topladıktan sonra 'kılık değiştirmiş' parazitleri fare kan serumuna maruz bıraktığı ilginç bir deney yaptı. Bu, amip araştırmaları için yeni ufuklar açıyor.
Kılık değiştirme, tamamen farklı bir türden kaynaklanmasına rağmen etkiliydi. Bu durum, insan ve fare tamamlayıcı protein güvenlik sistemleri arasındaki benzerlikleri yansıtıyor. Bu bilgi, araştırmacıların insan denemelerine geçmeden önce fare modellerini kullanarak amip için tedaviler ve aşılar geliştirmelerine olanak tanıyacak.
Bilim, bir yapı inşa etme sürecidir. Yeni tedavileri keşfetmeye hazır olana kadar bir aracı diğerinin üzerine inşa etmeniz gerekir.
Bu araştırma henüz hakem değerlendirmesinden geçmemiştir, ancak ön baskı olarak yayımlanmıştır.
