Papağanların müziğe senkronize olarak dans etme yeteneği, bilim insanlarını şaşırtmaya devam ediyor. 2008 yılında viral olan bir videoda, "Snowball" adlı bir Eleanora papağanının Backstreet Boys şarkısına eşlik ederek sergilediği dans figürleri, bu tür bir yeteneğin yalnızca insanlara özgü olduğu yönündeki inanışı sarsmıştı. Snowball yalnız değil; sosyal medyada birçok papağanın dans ettiği görüntüler paylaşılıyor. Hatta bir papağan, bir kuşa ait en çok dans hareketiyle Guinness Dünya Rekoru'nu elinde tutuyor.
Ancak bu rekorun tehlikede olabileceği düşünülüyor. PLoS ONE dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, çeşitli papağan türlerinde gözlemlenen dans davranışlarını inceledi ve kuşların 30 farklı dans hareketi sergilediğini belirledi. Bu hareketlerden 17'si daha önce bilimsel olarak kaydedilmemişti ve yalnızca belirli bir papağan tarafından gerçekleştiriliyordu. Bu bulgular, papağanların dans yeteneğinin ve çeşitliliğinin sanılandan çok daha karmaşık olduğunu gösteriyor.
Avustralya'daki Charles Sturt Üniversitesi'nden araştırmacılar, bu çalışmada YouTube, Facebook ve TikTok gibi platformlardaki dans eden kuş videolarını mercek altına aldılar. Özellikle papağanların sergilediği dans hareketlerini analiz ettiler. Araştırmada kullanılacak videoların belirli kriterleri karşılıyor olması gerekiyordu: Videolar, papağanın müzik çalarken dans ettiği ev ortamında çekilmiş olmalıydı. Müziğin sonradan eklenmiş olduğu videolar değerlendirme dışı bırakıldı. Papağanın en az iki farklı dans hareketi sergilemesi ve kameranın papağanı net bir şekilde göstermesi de önemliydi. Ayrıca her videonun farklı bir papağana ait olması gerekti.
Bu titiz seçim sürecinin ardından 45 farklı papağana ait 45 video analize dahil edildi. Ekip, 2019 yılında Snowball hakkında yapılan bir araştırmada tanımlanan 16 bilinen dans hareketini kullanarak bir "dans etogramı" oluşturdu ve yeni hareketleri tanımlamak için bir çerçeve belirledi. Bu analiz sonucunda bahsi geçen 30 farklı dans hareketi tespit edildi.
Ayrıca, Avustralya'daki Wagga Wagga Hayvanat Bahçesi'nde bulunan üç farklı türden altı papağanın davranışları da incelendi. Bu papağanlara farklı koşullar altında müzik çalındı: Avicii'nin "The Nights" şarkısı, müzik çalınmayan bir ortam ve herhangi bir müzik içermeyen bir podcast. Bu deneylerle, müziğin papağanlarda benzer dans davranışlarını tetikleyip tetiklemediği araştırıldı.
Sonuçlar, bilinen papağan türlerinin 21'inden 10'unda dans davranışının gözlemlendiğini ortaya koydu. En sık görülen hareket, kuşların %50'sinde gözlemlenen aşağı doğru hareket iken, bunu %43 ile yanlara doğru adım atma takip etti. Kanatları içeren hareketler ise en nadir görülenler arasındaydı. Bazı papağanlar, farklı hareketleri benzersiz şekillerde birleştirerek kendi bireysel tarzlarını geliştirdiler. Türler arasında benzer hareketler görülürken, kükürt tepeli papağanların diğer türlerde görülmeyen üç hareketi olduğu belirlendi: yarı-daire alçak, tepe ile yarı-daire yüksek ve baş-ayak senkronizasyonu.
Üniversite ekibi, papağanlarda sık görülen stereotipik davranışların (belirli bir amaç veya işlevi olmayan, tekrarlayan ve çok az değişkenlik gösteren istemli hareketler) bu danslardan farklı olduğunu açıkladı. Papağanlar incelenen çalışmada kayda değer bir dans hareketi çeşitliliği sergilediler.
Önceki çalışmalar, bu tür dans davranışlarının kur yapma sergileriyle ilişkili olabileceğini öne sürmüştü. Belki de kafes ortamında potansiyel eş bulamayan bu papağanlar, bu dürtülerini insan sahiplerine yöneltiyorlar ya da bu, sahipleriyle etkileşim kurma biçimleri olabilir. Ancak araştırmacılar, çalışmalarının "dans davranışlarını tetikleyen sahiplerin rolünü bir nebze reddettiği" sonucuna vardılar.
Bu tür araştırmalar, kuşların karmaşık bilişsel süreçlerine ışık tutabilir. Araştırmanın ortak yazarlarından Rafael Freire, "İnsan danslarıyla olan benzerlikler, papağanlarda gelişmiş bilişsel ve duygusal süreçlere karşı çıkmayı zorlaştırıyor ve papağanlara müzik çalmak onların refahını artırabilir" dedi. Freire ayrıca, müziğin esir kuşlarda dansı tetikleyip tetikleyemeyeceğini ve çevresel zenginleştirme biçimi olarak hizmet edip edemeyeceğini belirlemek için daha fazla araştırmanın faydalı olacağını ekledi.
