Son dönemde Ozempic, Wegovy ve Saxenda gibi marka isimleriyle bilinen ilaçlar, özellikle kilo verme etkileriyle gündemde. Ancak bu enjeksiyonların potansiyeli, bildiğimizden çok daha geniş olabilir.
Aslen tip 2 diyabet tedavisi için geliştirilen GLP-1 agonisti ilaçlar, daha önce kalp, beyin, karaciğer ve böbrek sağlığı üzerinde de beklenmedik faydalar göstermişti. Şimdi ise yapılan yeni bir pilot çalışma, bu ilaçların baş ağrısı, özellikle de migren üzerinde etkili olabileceğine işaret ediyor.
Yüksek vücut kitle indeksine (VKİ) sahip ve sık veya kronik migren yaşayan 31 hasta üzerinde yürütülen pilot çalışmada, günlük GLP-1 agonisti liraglutid enjeksiyonu alan katılımcılar, belirgin şekilde daha az ağrılı baş ağrısı deneyimledi. 12 hafta sonunda, aylık migren gün sayısı ortalama 19,8 günden sadece 10,7 güne düşerek yaklaşık yarı yarıya azaldı.
Araştırma sonuçları, kilo kaybı, yaş, cinsiyet veya eş zamanlı kullanılan diğer ilaçlardan bağımsız olarak değişmedi.
İtalya'daki Napoli Üniversitesi'nden araştırmacılar, sonuçları şöyle değerlendirdi: "Bulgularımız, obeziteye sahip hastalarda diğer tedavilere yanıt vermeyen yüksek frekanslı veya kronik migren tedavisinde liraglutidin etkili olabileceğini ve bu etkinin kilo kaybından bağımsız olduğunu gösteriyor." Ek olarak, "Bu durum, liraglutidin migren önlemedeki etkinliğini sağlayan mekanizmaların, ilacın önemli metabolik etkilerinden bağımsız olarak işleyebileceğini düşündürüyor..."
Bu hipotezi doğrulamak için daha geniş hasta gruplarıyla ve bir kontrol grubuyla yapılacak ileri çalışmalara ihtiyaç duyuluyor. Ancak liraglutid ve muhtemelen daha uzun etkili akrabası semaglutid gibi GLP-1 agonistleri, gelecekteki migren tedavileri için umut vadeden bir yol olabilir.
Migren, dünya nüfusunun tahmini yüzde 14 ila 15'ini etkileyen yaygın bir rahatsızlık olmasına rağmen, elimizdeki az sayıdaki ilaç herkes için işe yaramıyor.
Bir grup bilim insanı, "Özellikle önleyici ilaçlar etkisiz kaldığında, önemli sayıda hasta karşılanmamış bir ihtiyaçla karşı karşıya kalıyor," açıklamasını yaptı. Mevcut pilot çalışmaya katılan hastaların migrenleri, diğer tedavilere yanıt vermiyordu; bu da liraglutidin diğer ilaçların başarısız olduğu durumlarda etkili olduğunu gösteriyor.
GLP-1 agonistleri, yemek yedikten sonra salgılanan doğal bir hormon olan glukagon benzeri peptid-1'i taklit ederek iştahı yavaşlatır ve kan şekerini düzenlemeye yardımcı olur. Bu nedenle bu ilaçlar, tip 2 diyabet ve kilo yönetimi konusunda oldukça etkilidir.
Ancak GLP-1 reseptörleri, vücudun birçok farklı doku ve organında bulunur. Liraglutid ve benzeri ilaçların pankreas dışında da geniş etkilere sahip olması bu nedenle mantıklıdır. Bilim insanları hala bu etkilerin neler olduğunu ve yararlı mı yoksa zararlı mı olduğunu anlamaya çalışıyor.
Son yıllarda yapılan araştırmalar, liraglutid ve diğer GLP-1 agonistlerinin beyindeki kafa içi basıncını önemli ölçüde azaltabildiğini gösterdi; bu durum migren için olası bir tetikleyici olarak düşünülüyor. Hayvan modellerinde de bu ilaçların migreni yüksek etkinlikte baskıladığı görüldü.
Mevcut pilot çalışma küçük ölçekli olup, liraglutidin migren üzerindeki rahatlatıcı etkisinin arkasındaki mekanizmaları araştırmadı veya katılımcılarda kafa içi basıncını doğrudan ölçmedi.
Buna rağmen, araştırmacılar, kafa içindeki basıncın azalmasının migrenin azalmasında rol oynadığından şüpheleniyor. Yakın zamanda yapılan hayvan çalışmalarında, GLP-1 agonistlerinin merkezi sinir sistemindeki sıvıyı azaltarak kafa içi basıncını düşürdüğü belirlendi.
Araştırma ekibi, "Bu bulgular, GLP-1 reseptör agonisti ilaçların migren yönetimindeki rolünü daha fazla araştırmak amacıyla daha geniş çaplı denemeler için bir temel sağlamaktadır," yorumunu yaptı.
Çalışma, bilimsel bir dergide yayınlandı.
