Yapay zeka dünyasında çığır açan gelişmelerle adından sıkça söz ettiren OpenAI, iş modelinde köklü bir değişikliğe gidiyor. ChatGPT'nin popülerleşmesiyle birlikte yapay zeka alanında yeni bir dönemin kapılarını aralayan OpenAI, Microsoft ile yaptığı anlaşmayla faaliyetlerini yeniden yapılandırıyor. Bu yeniden yapılanma, teknoloji dünyasında önemli bir dönüm noktası olarak görülüyor.
Daha önce 2019 yılında 1 milyar dolarlık yatırımla OpenAI'nin özel bulut ortağı olan ve modellerini Azure üzerinden ticarileştirme hakkını elde eden Microsoft, şimdi şirketin yeni yapısında da yerini alacak. Yapılan anlaşmaya göre OpenAI, kar amacı gütmeyen ana kuruluşu 'OpenAI Vakfı'nın denetiminde, 'OpenAI PBC' (Kamu Yararı Şirketi) adında yeni bir kamu yararı şirketine dönüşecek.
Aslen 2015 yılında insanlığın yararına yapay zeka geliştirmek amacıyla kar amacı gütmeyen bir kuruluş olarak kurulan OpenAI, zamanla yapay zeka ölçeklendirme için gereken devasa kaynakların kar amacı gütmeyen bir modelle sürdürülemez olduğunu fark etti. Bu nedenle 2019'da karı sınırlandırılmış bir yan kuruluş olan OpenAI LP'yi oluşturdu. Bu model, yatırımcıların belirli bir seviyeye kadar yatırımlarından getiri elde etmelerine olanak tanıyor, sonrasında ise kârlar vakfın orijinal misyonuna geri dönüyordu.
Ancak bu hibrit model, kar amacı gütmeyen kuruluşun kar amacı güden kuruluşu kontrol etmesi ancak finansal olarak ona bağımlı olması nedeniyle karmaşıktı. Microsoft'un 2019'daki anlaşması, şirketin uzun vadeli hedefleri için giderek daha kısıtlayıcı hale geliyordu. Bu durum, sonunda yeni bir anlayışın benimsenmesine yol açtı.
İki şirketten yapılan ortak açıklamada, Microsoft'un yeniden yapılanmayı desteklediği ve ortaklıklarının nasıl evrileceği belirtildi. Microsoft, yaklaşık 135 milyar dolar değerindeki yeni kar amacı güden OpenAI PBC'deki hissesini, yani yaklaşık %27'lik payını koruyacak. Bu, Microsoft'un şu ana kadar yaptığı 13,8 milyar dolarlık yatırımın neredeyse 10 katı bir getiri elde ettiği anlamına geliyor.
Azure, OpenAI'nin ana bulut platformu olmaya devam edecek ve OpenAI, Azure hizmetleri satın almak için 250 milyar dolarlık bir harcama yapmayı taahhüt ediyor. Ancak Microsoft, gelecekteki bilgi işlem anlaşmaları için münhasır ilk ret hakkına sahip olmayacak, bu da OpenAI'nin diğer sağlayıcılarla da ortaklık kurabilmesinin önünü açıyor. OpenAI PBC'nin kendisi şimdi 500 milyar dolarlık bir değere sahip ve daha fazla yatırımcı çekerek sermaye artırabileceği belirtiliyor.
Anlaşmanın en dikkat çekici unsurlarından biri ise Yapay Genel Zeka (AGI) ile ilgili. AGI, makinelerin insan seviyesindeki zekayı eşitleyebildiği veya aşabildiği teorik bir nokta olarak tanımlanıyor. Yeni şartlara göre, AGI resmi olarak ilan edilmeden önce Microsoft, 2032 yılına kadar OpenAI'nin modellerine ve ürünlerine münhasır erişime sahip olacak.
AGI'nin başarıyla elde edilip edilmediğini bağımsız bir uzman paneli doğrulayacak ve bu noktada anlaşma yeniden gözden geçirilecek. Microsoft'un araştırma fikri mülkiyet hakları da 2030 yılına kadar veya AGI'nin doğrulanmasına kadar geçerli olacak. Bu, OpenAI'nin ürünlerini geliştirmek için kullandığı dahili veya gizli yöntemlere (Ar-Ge) Microsoft'un yalnızca bu zaman dilimi içinde erişebileceği anlamına geliyor. Bu süreçte Microsoft, AGI konusunda başka ortaklarla da çalışmalar yapmaya açık olduğunu belirtti.
OpenAI'nin yeniden sermayelendirilmesi aylardır gündemindeydi ve şirketin halka açılacağına dair spekülasyonlar vardı. Ancak bu, yönetim kurulu için hiçbir zaman bir öncelik olmadı. Yakın zamanda yapılan bir derinlemesine analizde, Microsoft ve OpenAI'nin ortaklığının incelikleri ve AGI maddesinin belirsizliği ele alınmıştı. Şimdi, yeni OpenAI PBC ile birlikte şirketin ne kadar hızlı ilerleyeceği merak konusu.
