Dünya Sağlık Örgütü tarafından kritik öneme sahip olarak belirtilen bir mantar türü, taşıdığı gizli bir virüs sayesinde insan sağlığı için daha da tehlikeli hale gelebilir.
Yapılan yeni bir çalışma, bu virüse odaklanarak, insanlardaki ölümcül mantar enfeksiyonlarının tedavisinde yeni stratejiler sunabileceğini ortaya koyuyor.
AfuPmV-1M olarak adlandırılan bu virüs, daha önceki araştırmalardan biliniyordu. Ancak yeni çalışma, virüsün Aspergillus fumigatus mantarının hayatta kalma stratejilerine önemli avantajlar sağladığını gösteriyor.
A. fumigatus mantarı, sporlarını soluyan insanlarda enfeksiyona neden olabilir. Bu durum, kısa veya uzun süreli akciğer enfeksiyonlarına ya da akciğer dışına yayılan 'invaziv' bir hastalığa yol açabilir. Pek çok kişi her gün Aspergillus sporlarına maruz kalsa da, genellikle sadece bağışıklık sistemi zayıf olan hastalar hastalanıyor. Akciğer hastalığı olan kişiler de bu mantara karşı daha savunmasızlar.
Bu mantar, dünya genelinde her yıl görülen 6,55 milyon invazif mantar enfeksiyonunun yaklaşık 2,1 milyon invazif aspergilloz vakasından ve 1,8 milyon kronik akciğer enfeksiyonundan sorumlu. İnvazif enfeksiyonun ölüm oranı ise dünya genelinde %30 ila %80 arasında değişiyor.
14 Ağustos'ta Nature Microbiology dergisinde yayımlanan yeni çalışmada bilim insanları, A. fumigatus mantarının AfuPmV-1M virüsüyle enfekte olduğu fareler üzerinde incelemeler yaptı. Bu durum, bir 'Rus matruşka' senaryosunu andırıyor. Çalışmada kullanılan mantar, aspergillozdan ölen bir hastanın akciğerinden izole edilmişti.
Araştırmacılar, farelere antiviral ilaçlar verildiğinde, ilaç verilmeyen farelere kıyasla iyileşme oranlarının arttığını, akciğerlerindeki mantar yükünün azaldığını ve virüs seviyelerinin düştüğünü gözlemlediler.
Yani, yalnızca virüsü hedef alarak, araştırmacılar farelerde mantar enfeksiyonunun yükünü azaltmayı başardılar. Bu bulgu, daha önce yayımlanan ve virüsün hedeflenmesinin mantar enfeksiyonunu istemeden kötüleştirdiği yönündeki çalışmalarıyla çelişiyor. Bunun birkaç nedeni olabileceği belirtiliyor; örneğin, her araştırma ekibinin mantarlarını virüsten arındırmak için farklı yöntemler kullanmış olması.
Bu çalışmanın bulguları, mantarın virülans kapasitesini anlamada büyük bir adım olarak nitelendiriliyor ve bu bulguların diğer insan patojenlerine yayılma potansiyeli bulunuyor.
Araştırmacılar, bu virüsün mantarın melanin üretimini azaltarak ve üreme etkinliğini düşürerek mantarın daha az bulaşıcı hale gelmesini sağladığını tespit etti. Birçok hastalığa neden olan mantarda melanin, virülansı ve zorlu ortamlarda hayatta kalma yeteneğini artırır.
Virüsün kendisi farelere veya insanlara zarar veremez, çünkü bağlanması için gereken özel reseptörler ve proteinler memelilerde bulunmaz. Mantarı enfekte eden her virüs genellikle tek bir mantar türüne özgüdür. Bu durumda virüs, yalnızca Aspergillus fumigatus'u enfekte edebilir.
Araştırmacılar, virüsün mantarın protein üretmesinde rol oynayan RNA molekülünü işleme süreçlerinden bazılarını kontrol ederek mantarın daha iyi gelişmesine yardımcı olduğunu düşünüyor. Virüs, mantarın stres tepkilerini ve protein sentezini iyileştirerek, zorlu koşullarda hayatta kalmasını güçlendiriyor. Ayrıca, insan bağışıklık hücrelerinin, virüsle enfekte olmamış mantar türlerine kıyasla, virüsle enfekte olmuş mantar türlerini öldürmekte daha fazla zorlandığı görüldü.
Eğer farelerde AfuPmV-1M'i hedef almak için kullanılan antiviral ilaçlar insanlarda da etkili olursa, gelecekteki tedaviler, bağışıklık sistemi veya antifungal ilaçların vücuttan mantarı temizlemesine yetecek kadar mantarı zayıflatmak için bu ilacı kullanabilir.
Araştırmacılar, insanları enfekte eden diğer mantar patojenlerinin de benzer şekilde dayanıklılıklarını artıran virüslere sahip olabileceğinden şüpheleniyor. Ekip, enfekte ve enfekte olmayan mantarlar arasındaki enfeksiyon mekanizmalarını araştırmaya devam ediyor.
