Dünyanın sağlığının önemli bir göstergesi olan okyanus asitlenmesi, kritik seviyelere ulaşmış durumda. Yeni bir araştırma, dünya denizlerinin artık tehlike bölgesine girdiğini ortaya koyuyor. Aşırı asitlenme, deniz yaşamı için yıkıcı sonuçlar doğurabiliyor.
Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık'tan bir bilim insanı ekibi, okyanus asitlenmesi için tanımlanan gezegensel sınırı inceledi. Bu sınır, deniz canlılarının kabuk ve iskeletlerini oluşturmak için kullandığı kalsiyum karbonat malzemesi olan aragonit doygunluğundaki ortalama yüzey seviyesinin yüzde 20 düşüşü olarak tanımlanıyor.
Araştırmacılar, bilgisayar modellerini en son saha ölçümleriyle birleştirerek küresel olarak okyanusların bu sınıra çok yakın veya bu sınırı aşmış olduğunu buldu. Daha derin suların yaklaşık yüzde 60'ı, yüzey sularının ise yüzde 40'ı bu sınırın ötesine geçmiş durumda.
Ekip, mevcut hasarlar göz önüne alındığında, sınırın aslında aragonit doygunluğundaki yüzde 10'luk bir düşüş olarak ayarlanması gerektiğini öneriyor. Okyanusların geneli, bin yılın başında bu seviyeyi zaten geçmişti.
Yapılan açıklamalara göre, okyanus asitlenmesindeki en büyük değişimler yüzeyde kutup bölgelerinde gözlemleniyor. Daha derin sularda ise en büyük değişimler kutupların hemen dışındaki bölgelerde ve Kuzey Amerika'nın batı kıyısı ile ekvatora yakın yükselen akıntı bölgelerinde yaşanıyor.
Kıyıdan denize bakarken hemen fark edilmese de, okyanus asitlenmesinin derin etkileri var. Mercan resiflerine zarar veriyor, kabuk oluşturan canlılar için suları yaşanmaz hale getiriyor, diğer deniz canlılarını öldürüyor veya zayıflatıyor. Bu da ekosistemin geri kalanını zincirleme şekilde etkiliyor.
Asitlenme, karbondioksitin okyanus tarafından emilmesi ve su ile reaksiyona girmesi sonucu oluşuyor. Atmosferde ne kadar çok sera gazı bulunursa, dünya suları o kadar asidik hale geliyor.
Araştırmacılar, çoğu deniz canlısının sadece yüzeyde yaşamadığını, daha derin suların çok daha fazla farklı türde bitki ve hayvana ev sahipliği yaptığını belirtiyor. Bu derin sular bu kadar çok değiştiği için, okyanus asitlenmesinin etkilerinin düşünüldüğünden çok daha kötü olabileceği endişesi dile getiriliyor.
Tropikal ve hatta derin deniz mercan resifleri gibi önemli su altı ekosistemleri, birçok tür için temel yaşam alanları ve üreme sığınakları sağlıyor. Bu durumun bu ekosistemler için devasa sonuçları olabilir.
Bilim insanları, okyanus asitlenmesi dışında sekiz gezegensel sınır daha belirlemiş durumda ve bunların altısı zaten aşılmış durumda. Okyanus asitlenmesi yedinci sınır olacak ve Dünya'nın içinde bulunduğu vahim durumu gösteriyor.
Bu son çalışmanın arkasındaki araştırmacılar, asitlenmeye en duyarlı bölgelerde hedefe yönelik eylemlerin yanı sıra, şu ana kadar o kadar kötü etkilenmemiş bölgeler için koruyucu önlemler alınarak tehlikelere karşı hızlı bir yanıt verilmesini istiyorlar.
Konuyla ilgili farklı görüşler belirten uzmanlar, okyanus asitlenmesinin sadece çevresel bir kriz olmadığını, aynı zamanda deniz ekosistemleri ve kıyı ekonomileri için işleyen bir saatli bomba olduğunu vurguluyor. Turizmi destekleyen mercan resiflerinden, kıyı topluluklarını geçindiren kabuklu deniz ürünleri endüstrilerine kadar, her gün eylemin gecikmesiyle hem biyoçeşitlilikle hem de milyarlarca dolarlık ekonomik değerle kumar oynandığına dikkat çekiliyor.
Yapılan bu önemli araştırma, bilimsel bir dergide yayınlandı.
