Neandertallerin 125 bin yıl önce, günümüz Almanya topraklarında potansiyel olarak hayat kurtarıcı bir "yağ fabrikası" işlettiği ortaya çıktı. Yeni bir araştırma, bu ilkel insan akrabalarımızın hayvan kemiklerinden yağ çıkarma yöntemleri olduğunu ve bu sayede ölümcül bir rahatsızlıktan korunmuş olabileceklerini düşündürüyor.
Yakın zamanda yayımlanan araştırma sonuçları, aşırı protein tüketimi ve yeterli yağ veya karbonhidrat alınamaması durumunda ortaya çıkan, "tavşan açlığı" olarak da bilinen protein zehirlenmesi riskinin Neandertaller için yüksek olduğunu belirtiyor. Zira Neandertallerin beslenmelerinin büyük çoğunluğu etten oluşuyordu.
Bu "yağ fabrikası" keşfi, homininlerin (insanlar ve yakın akrabalarımızın) kaynak yoğunlaştırma, yani mevcut malzemelerden daha fazla fayda sağlama pratiklerini, daha önce düşünülenden çok daha erken bir tarihte uyguladıklarını gösteriyor. Bu analizden önce, kaynak yoğunlaştırmanın en eski kanıtları Neandertallerin yok oluşundan çok sonra, yaklaşık 28.000 yıl öncesine dayanıyordu.
Paleolitik dönemden kalma bu "fabrika", at, geyik ve sığır gibi 172 büyük hayvanın parçalanmış kalıntıları ile Neandertal yapımı örs ve çekiç taşlarının bulunmasıyla ortaya çıkarıldı. Kemikleri analiz eden uzmanlar, Neandertallerin önce kemik iliğine ulaşmak için kemikleri parçaladıklarını, ardından yağı çıkarmak için onları kaynattıklarını belirledi. Neandertallerin hem iliği hem de yağı tükettiği, bu sayede bir hayvan karkasından alabilecekleri besin ve kalori miktarını maksimize ettikleri anlaşıldı.
Bu durum, Neandertallerin şaşırtıcı derecede yaratıcı ve yenilikçi davranışlar sergilediğini ortaya koyuyor.
Neandertaller Kimdi?
Modern insanın en yakın soyu tükenmiş akrabası olan Neandertaller, yaklaşık 400.000 yıl önce ortaya çıktı ve yaklaşık 34.000 yıl önce soyları tükendi. Bu ilkel insanların kalıntıları ilk olarak 19. yüzyılda keşfedildi ve o zamandan beri ortaya çıkan çoğu arkeolojik kanıt, Neandertallerin oldukça gelişmiş olduğunu gösteriyor. Aletler, yapıştırıcı üretim atölyeleri ve hatta muhtemelen sanat eserleri bile yapmışlardı.
Neandertallerin büyük ölçüde etle beslendiği bilinse de, hayvan karkaslarını nasıl işledikleri hakkında pek bilgi yoktu. Almanya'daki Neumark-Nord adlı arkeolojik kazı alanında bulunan 2.000 kemik parçası, yağ çıkarımını kolaylaştırmak için ezilmişti.
Emek Yoğun ve Zaman Alan Bir Süreç
Uzmanlar, "Büyük memelilerin kemiklerini bu kadar çok küçük parçaya ayırmak emek yoğun ve ve zaman alıcı bir iş olduğundan, bunun belirli bir amaca hizmet ettiği açık" yorumunu yapıyor. Kemiklerin kaynatıldığına dair işaretler taşımasının yanı sıra, çoğu yağ içeren bölgelere yakın yerlerden kırılmış olması da, yağın tüketim amacıyla eritildiği fikrini destekliyor.
Neandertallerin bu yağı zorunluluktan yemiş olabileceği düşünülüyor. Bazen açlık dönemleri yaşadıkları ve kalori kaynaklarına şiddetle ihtiyaç duydukları biliniyor. Uzmanlar, "Yağın tam bir kalori deposu olduğu ortaya çıktı" diyor, zira yağ, karbonhidrat ve proteinin gram başına sağladığı kalorinin iki katından fazlasını sağlıyor. Kemikler ayrıca bu ilkel insanların bir tür gıda depolama yöntemi de kullanmış olabileceğini düşündürüyor. Neandertallerin, önceki araştırmaların önerdiğinden "tarihsel olarak belgelenmiş toplayıcılara daha çok benzediği" ifade ediliyor.
Uzmanlar, ortaya çıkan Neandertal pratiği ile modern insan davranışları arasındaki örtüşmelere dikkat çekiyor. "Hominidleri inceleyen arkeolojik bilim, günümüzdeki bizler ile geçmişteki onlar arasındaki benzerlikleri bulmakla ilgilidir" ifadeleri kullanılıyor.
Neandertallerin ne yediğini ve bunu nasıl elde ettiklerini anlamak, insan adaptasyonları hakkındaki bilgimizi geliştirebilir. Kemiklerden elde edilen yağın sağladığı ekstra kaloriler, insan evrimi için hayati önem taşımış olabilir, çünkü daha güçlü diyetler yaşam süresini uzatabilir ve üreme oranlarını artırabilir.
